«C, X, W tanbalary sitatalyq prinsippen jazylatyn shettildik sózderde qoldanylady». Nelikten osy C, X, W tanbalary jana әlipby núsqasynda airyqshalanyp berildi?

Onyng negizgi sebepterining birin shetten enetin týrli marka, brend ataularynyng әlipby auystyru turaly әngime qozghalmastan búryn shettildik núsqasymen ózgerissiz jazyla bastaghanynan izdestiru kerek. Osynday shyqqan tilining týri men qalpy saqtalatyn, ózgenrissiz alynatyn shettildik sózder BAQ-ta, vizualdy aqparat qúraly sanalatyn teledidarda, әdebiy-kórkem jurnaldarda, tipti audarma әdebiyet pen oqulyqtarda, kóshedegi jarnamalarda, mandayshalarda da kezdesedi. Ásirese qalalarda osynday ataulardyng ayaq attap basqan sayyn kezdesip otyratyny ras.

Mysaly, qazaq tilining kórkemdigin, baylyghyn pash etuge qyzmet etetin әdebiy-әleumettik «Júldyz» jurnalynyng ózinde de osylay jazylu ýrdisi bar: «Almatylyq muzykanttardy qoldau ýshin arnayy platformalar qúrylyp, ónimderi iTunes, Yandeh, Spotify  taghy da basqa zamanauy sifrly qúraldar arqyly taratylatyn bolady» (Júldyz, 2019, №11, 176-b.).

«Onyng damuy әleumettik jeliler men blog-platformalar tanymaldyghynyng artuyna da tikeley serpin berdi. Youtube, Instagram, TWitter sekildi tiyimdi kontent qúryp, jaqsy tabys tabugha mýmkindik beredi» (Júldyz, 2019, №11, 177-b.).

Búl mysaldar jetildirilgen әlipby talqylaugha úsynylmastan búrynghy jurnaldyng nómirlerinen alynyp otyr. Múnda kópke tanymal Twitter, Yandeh siyaqty ataulardyng sol kýiinde alynghany kórinip túr. Osylay jazugha kóz ýirengen, al ataulardyng tanymaldyghy artqan ýstine arta týsken. Búl arada sóz-obraz ghana emes, kóz-obraz da ýlken ról atqaryp túr. Atalghan firmalar ýshin búl qolayly jәne tauarynyng tanymaldyghy men tauarynyng ótimdiligin arttyru ýshin kerek.

Ekinshi sebep alghashqy sebepten kelip tuyndaydy: әr týrli tilderding iyeleri (tútynushylary, elder, memleketter) arasyndaghy ekonomikalyq, sayasy jәne mәdeny baylanystardyng nyghangy, jappay kompiuterlendiru, ghylym men tehnikanyng damuy men tehnikalyq qúraldardyng qoljetimdi bola bastauy, jalpygha taraluy tildegi shetten enetin sózderdi kóbeytedi. Al kirme sózding mәn-maghynasyn, syrtqy túrpatyn tolyq jetkizumen baylanysty brend, marka ataularynyng ózgerissiz jazyluy daghdygha ainalady. Sondyqtan jobada C, X, W tanbalarymen jazylatyn belgili markalar, brend ataularyn sol kýii kóshirip alu, yaghny mәtinde de, jeke túrghanda da sitatalyq prinsippen jazu úsynylghan.

Álemge belgili brend ataularyn sitata siyaqty ózgertpey jazu ýrdisi kóp tilderde bar qúbylys. Búl ataulardy gibridter deuge bolady, sebebi olargha qazaq tilining qosymshalary jalghanady, mysaly: Yandeh-ten,  Word-pen, Sosa-Sola-nyn  t.b.   

Baghdan Momynova, 

filologiya ghylymdarynyng doktory, professor

Abai.kz