Júma, 22 Qarasha 2024
Janalyqtar 3219 0 pikir 2 Sәuir, 2012 saghat 11:47

Býrkit NÚRASYL. «ÁDILET» QAYDA BARASYN? «NÚR OTANGhA»...

Saylaudyng ystyq-suyghy basylyp, baz-bayaghy búiyghy tirligimizge kiriskendey bolyp edik, Maqsút Nәrikbaev «Ádilet» degen partiyanyng bar ekeninen habar berip, partiya tóraghalyghynan ketetinin jariyalap, dýiim júrtqa bolmasa da, sayasat sahnasynda jýrgen azdy-kópti atqaminerler ýshin janalyq jasady. «Bar ekeninen habar berip» deuimiz tegin emes, sirә, «Ádilettin» biylghy saylauda 0,66 payyz dauys jinap autsayder atanghany esimizden shygha qoymady. Deytúrghanmen, saylau kezinde dau tudyrghan «Ruhaniyattyn» janynda, «Ádilettin» baghyt-baghdary әldeqayda anyqtau ma, deysiz. Mәmbetalin men Nәrikbaevty salystyra almaysyz, al Jaghanova jayly sóz basqa...
Hosh sonymen, Nәrikbaev myrza «Ádiletten» nege ketti? Sayasy tartystardyng belortasynda jýrgen joq, qonyrtóbel ghana kýn keship jatqan partiyany әli de basqara túrsa nesi ketti?
2004 jyly jana partiyanyng negizin qalap,  ony taban audarmastan segiz jylgha juyq uaqyt basqarghan Maqsút Súltanúly jastargha oryn bosattym depti. Onysy da dúrys shyghar, kim bilsin?!

Saylaudyng ystyq-suyghy basylyp, baz-bayaghy búiyghy tirligimizge kiriskendey bolyp edik, Maqsút Nәrikbaev «Ádilet» degen partiyanyng bar ekeninen habar berip, partiya tóraghalyghynan ketetinin jariyalap, dýiim júrtqa bolmasa da, sayasat sahnasynda jýrgen azdy-kópti atqaminerler ýshin janalyq jasady. «Bar ekeninen habar berip» deuimiz tegin emes, sirә, «Ádilettin» biylghy saylauda 0,66 payyz dauys jinap autsayder atanghany esimizden shygha qoymady. Deytúrghanmen, saylau kezinde dau tudyrghan «Ruhaniyattyn» janynda, «Ádilettin» baghyt-baghdary әldeqayda anyqtau ma, deysiz. Mәmbetalin men Nәrikbaevty salystyra almaysyz, al Jaghanova jayly sóz basqa...
Hosh sonymen, Nәrikbaev myrza «Ádiletten» nege ketti? Sayasy tartystardyng belortasynda jýrgen joq, qonyrtóbel ghana kýn keship jatqan partiyany әli de basqara túrsa nesi ketti?
2004 jyly jana partiyanyng negizin qalap,  ony taban audarmastan segiz jylgha juyq uaqyt basqarghan Maqsút Súltanúly jastargha oryn bosattym depti. Onysy da dúrys shyghar, kim bilsin?!
Alayda jasy jetpis ekige kelgen qart sayasatkerding tóraghalyq tizginnen bas tartyp, kýtpegen jerden «zeynetke» shyghyp ketuine tanghala qaraghandar da, joq jerden sayasy astar izdeushiler de tabylyp jatyr. Songhylarynyng sózderine sensek, Maqsút Súltanúlyn bireuler «úshyryp» jibergen-mys. Áriyne, Maqsút Nәrikbaev  «ket!» degenge kete salatyn adam emes. Preziydentting birge oqyghan dosy, Bas prokuror, Jogharghy sottyng tóraghasy, Jogharghy sot kenesining tóraghasy sekildi basshylyq qyzmetter atqarghan túlgha. Retin tauyp, tyrp etkizbeytin kompromat tauyp, tizgindep almasa,  taghynan auyp týsip qalatyn reti joq. Bәlkim jauyrynshylardyng búlaysha bal ashuyna Nәrikbaevtyng shet elde emdelip jatqan tústa partiyanyng birinshi orynbasary Tólegen Sydyqovtyng biraz ózgerister «jasap ýlgerui» sebep bolghan bolar. Sydyqov eng aldymen partiyanyng ortalyq kensesin Almatydan Astanagha auystyrdy. Ile-shala 1 aqpan kýni shúghyl týrde partiyanyng ortalyq kenesin ótkizip, ótken jyldyng qonyr kýzinde tóraghanyng orynbasarlary bolyp taghayyndalghan Uәlihan Qaysarov pen Músaghaly Duambekovti qyzmetinen bosatty. Onymen tynbay «Ádilettin» otymen kirip, kýlimen shyghyp jýrgen eski kadrlardyng birazy aryq sóilep, semiz shygha otyryp, ornynan alyp tastady. Olardyng ishinde  partiya qúramynda búrynnan kele jatqan eki birdey orynbasar - Mәdy Artyghaliyev pen Artyqbay Ýkibaev jәne sayasy úiymnyng bas hatshy Múrat Raevtar bar-tyn. Búnday qadamgha Sydyqov tóraghanyng kelisimin almastan barghan-mys.
Bir qyzyghy, Maqsút Nәrikbaevtyng zeynetke ketetinin kýni búryn «boljap» bilgender boldy. Aldymen sezgenderding biri, ózge emes tóraghanyng orynbasary Músaghaly Duambekov desedi júrt. «Jaqyn kýnderi Nәrikbaev partiya basshylyghynan ketedi!», - dep sýiinshi súraghangha úqsaydy. Ózi orynbasarlyqtan bosaghan kýni Duambekov jurnalisterge súhbat beru barysynda joghary jaqta әldekimderding qoldauymen Tólegen Sydyqovty  partiya tóraghasy qylugha kýsh salyp jatyr», - deui de janyp túrghan otqa, tipten, may qúya týsti.
Aytpaqshy, óz sózinde M.Nәrikbaev jastargha oryn bosatyp beru maqsatynda ketip bara jatqanyn aitqan-dy. Alayda, «Ádilet» partiyasynyng tóraghasy qyzmetin 72 jastaghy M.Nәrikbaevtyng izin jasy alpystan asqan Tólegen Sydyqov basyp otyr. Yaghni, bir zeynetkerding ornyn ekinshi zeynetker basty degen sóz.
Júrt aityp jýrgen kóp boljamnyng biri - Nәrikbaevtyng «shau» tartqandyghy. «Tóraghanyng ketuinen astar izdeuding qisyny joq» degizetin basty argument osy. Búghan deyin de talay mayly qyzmetting basyn mýjip kórgen ol qartayghan shaghynda typ-tynysh qana Parlament tórinde otyrudy jón sanap, Parlament saylauynda baghyn synap kórdi. Biraq joly bolmady. Parlament saylauynda bar bolghany jarty payyzdan sәl ghana astam dauys jinady. Amaly qalmaghan son, jenilisin moyyndady, kýlli júrttyng aldynda saylaudyng әdil ótkenin aityp, «býkil Qazaqstan halqy jeniske jetti» dep mәlimdedi. Osydan keyin ile-shala Germaniyagha emdeluge ketip qaldy.
Tipten búl «bas auystyrudy» dinge әkelip tiregender de tabyldy. Keybir otandyq BAQ betterinde Uәlihan Qaysarovtyn: «Ol kisining (Nәrikbaev-avtor) ózi - bes uaqyt namazgha jyghylghan adam. Bizde namazgha jyghylghan taghy qay partiyanyng kósemin aita alasyz? Eshkim joq. Búrynnan beri namazgha jyghylghan adamgha birden senip otyrmyn. Meninshe, «Ádiletke» keluime osy da ýlken sebep bolghan shyghar», - degen pikirin keltiripti. Kýtpegen jerden qyzmetten ketu operasiyasyna osy jayt әser etken kórinedi. Yaghni, sayasy úiym dinge bet búra bastaghan. Osydan seziktengender tóraghany attan týsirudi jón kórgen-mys. Búny endi sәtti pikir dey almaymyz. Tek partiyanyng orynbasarlyghyna Músaghaly Duambekovti shaqyrghany bolmasa, «partiya diny baghyt alyp  bara jatyr» dep birden kesip aitugha bolmaydy...
«Ádilettin» ainalasynda alma-kezek auysyp jatqan joramaldardyng eng yqpaldy núsqasy  dep partiyanyng key kezde oppozisiyagha birtaban jaqyn jýruin aitugha bolatyn sekildi. Olay deytinimiz, saylaualdy nauqan barysynda ózge sayasy partiyalar «qyruar qarjy bóldirtemiz, jarytamyz!» dep anyzgha bergisiz uәdelerdi ýiip-tógip jatqan «әdilettikter» eshkim oilamaghan tirlikke baryp, Premier-ministr institutyna auyz salghan bolatyn. Maqsút Súltanúlynyn: «Býgingi tanda zaman talabyna say demokratiyalyq qoghamgha kóshu ýshin Konstitusiyalyq reforma kerek. Qazirgi tandaghy qoghamdy keri tartyp otyrghan kemistikterdin, yaghni, jemqorlyq, basqaru jýiesindegi kemshilikterding barlyghy Ýkimetting jýieli týrde júmys istemeuinen tuyndap otyr. Premier-ministr institutyn alyp tastauymyz qajet. Qazaq qoghamy ýshin onday sauatsyz jýiening qajeti shamaly. Premier-ministr lauazymy zang arqyly alynyp tastalyp, saylauda jeniske jetken Preziydent ózining partiyasy jәne basqa da qosalqy qoghamdyq kýshterdi aralastyra otyryp, «koalisiyaly ýkimet» qúryp, ony ózi basqaruy tiyis. Al bizde barlyq taghayyndaular, sayasy sheshimder men әleumettik manyzy zor baghdarlamalardyng barlyghyn Ýkimetting ózi qabyldap alyp, «Preziydentting tapsyrmasy», «Últ liyderining úsynysy», «Elbasynyng Jarlyghy» dep duyldatyp jatady. Al shyndyghyna kelgende, oryndalmaghan zannyn, búzylghan qúqyqtyng barlyghyna qazirgi atqarushy biylik - ministrler kabiyneti kinәli», - degeni әli elding esinde. Onyng ýstine Uәlihan Qaysarov biraz uaqyt partiya tóraghasynyng orynbasary boldy. Alayda, Qaysarov myrzanyng biylikpen de oppozisiyamen de sayasy nekesi jarasa qoymaghan túlgha ekenin úmytpau kerek.
Bir jaghynan, sayasy kýshting tizgini alma-kezek auysyp túruy zandy qúbylys. Alayda júrt «Ádiletti» «Nәrikbaevtyng partiyasy» atap ketti.  Osy uaqytqa deyin «Ádilet» Nәrikbaevpen «Ádilet» bolyp keldi. Yaghni, ýlken ról atqarmasa da, Nәrikbaev myrzanyng azdy-kópti bedeli, ataq-dәrejesi arqasynda sayasat sahnasynan týspey kele jatqan sayasy kýshti Nәrikbaevsyz elestetu «birtýrli» siyaqty.
Aldaghy uaqytta partiyanyng bolashaghy janasha qúrylymdansa, partiya qanday joldy tandaydy, qayda barady degen saualdar tuyndaytyny dausyz. Ázirshe búl mәsele tónireginde joramaldar aityla qoyghan joq. Tek, belgili sayasattanushy Erlan Qarin «Ádilet» partiyasynyng «Núr Otangha» qosyluy mýmkin ekendigin atap ótti. Sonysy dúrys ta shyghar...
«Halyq sózi» gazeti

0 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1453
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3216
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5257