«Barys» komandasynyng kapitany kanadalyq ataqty hokkeyshi, QHL-ding ýzdik qoghaushysy Kevin Dallmenning zayyby Steysy Dallmen óz blogynda Astanada bolghan segiz aidaghy oi-pikirin ortagha salypty.

Qosh, shynynda da, Steysy hanymdy mazasyzdandyrghan, Qazaqstandy jek kóruge sebep bolghan qanday mәseleler?

«Múnda (Qazaqstanda) óz kýnin ózi kórgisi, qarjy jinap el qataryna qosylghysy keletin adal da әdil azamattargha kýn joq», - deydi kanadalyq hanym ә degennen.

Ol eger súray qalsa, sonday qiyndyq kórip jýrgen adamdardyng attaryn ataytynyn, biraq solay súraq qoyatyn kisining kezdespegenin aityp, ókinish bildiredi. Qansha aqsha jinasa da, qansha algha úmtylsa da kedergilerge kez bolyp, joldan shyghyp qalyp jýrgen kimder eken? Eger qarjysy bolsa, bilim-biligi bolsa, qarym-payymy bolsa, kimning jolyn kim bógesin? Álde Kanadada múnday «ókpeshilder» joq pa?

«Barys» komandasynyng kapitany kanadalyq ataqty hokkeyshi, QHL-ding ýzdik qoghaushysy Kevin Dallmenning zayyby Steysy Dallmen óz blogynda Astanada bolghan segiz aidaghy oi-pikirin ortagha salypty.

Qosh, shynynda da, Steysy hanymdy mazasyzdandyrghan, Qazaqstandy jek kóruge sebep bolghan qanday mәseleler?

«Múnda (Qazaqstanda) óz kýnin ózi kórgisi, qarjy jinap el qataryna qosylghysy keletin adal da әdil azamattargha kýn joq», - deydi kanadalyq hanym ә degennen.

Ol eger súray qalsa, sonday qiyndyq kórip jýrgen adamdardyng attaryn ataytynyn, biraq solay súraq qoyatyn kisining kezdespegenin aityp, ókinish bildiredi. Qansha aqsha jinasa da, qansha algha úmtylsa da kedergilerge kez bolyp, joldan shyghyp qalyp jýrgen kimder eken? Eger qarjysy bolsa, bilim-biligi bolsa, qarym-payymy bolsa, kimning jolyn kim bógesin? Álde Kanadada múnday «ókpeshilder» joq pa?

Belgili hokkeyshining zayybyna jalaqynyng nesiyelik kartochkamen emes, qolma-qol, biraq gazetke oralyp beriletini  «bir týrli qyzyq» sekildi. Nesi qyzyq, nesi júmbaq? Jana jýiege endi-endi kóship jatqan bizdi bylay qoyynyz, keybir jeke kompaniyalardyng órkeniyetti elderde de jalaqyny konvertpen berip jatatyny tanghalarlyq qúbylys emes, kәdimgi kýndelikti tirlik qana. Al Steysy hanym aitatyn nesiyelik jýie Qazaqstanda talay jyldan tolyqqandy júmys isteydi: memlekettik mekemelerding bәri jalaqyny bankomat arqyly alady, kommunaldyq aqy tóleudi de bankomat arqyly jýzege asyrady, tipti sauda-sattyq ta sol jýiege kóship keledi. Jahandyq ýderis Qazaqstandy qalay ainalyp ótpek!

«Kógildir mór bolmasa, úshaqqa alghan biyleting de zansyz!», - dep kýiinedi Kevinning kelinshegi. «Barlyq mór nege kógildir?», - deydi ol taghy da. Siyanyng týsi solay bolsa, qaytemiz? Qara bolsa, týpnúsqadan qashyqtap ketetinin, kez kelgen týstegi mórdi kóshirgishten ótkizgende qara bolyp shyghatynyn bilmey me әlde? «Barys» klubynyng esepshisi osylay dese, búl býkil Qazaqstanda solay degen sóz emes shyghar! Úshaqpen biz de úshyp jýrmiz, biraq múnday uәjdi birinshi ret estip otyrmyz. «Barys» hokkey klubynyng esepshisin jónge keltiru ýshin býkil jýieni joqqa shygharu kimge kerek boldy eken? «Baqytymyzgha oray, - deydi Steysy hanym, - mening kýieuimning jalaqysy boyynsha múnday problema bola qoyghan joq әzirge. Kólik shyghystary onyng kelisimsharty boyynsha ailyq jalaqysyna qosylghan. Sondyqtan «kógildir mór» bizding problema emes». Sonda ol kimning problemasy. Óz jaghdayy, kýieui Kevinning jaghdayy dúrys bolsa, bireuding tirliginde nesi bar? Blogtyng jariyalana sap, qayta alynyp tastaluy, sosyn qanday da bir jolmen qayta payda boluy týsiniksiz. Múnyng artynda kim túr?

Álqissa, oiymyzdy әri jalghastyrayyq. Sonymen Steysy hanym býy deydi: «Qazaqstangha qatysty nәrsening bәrin jek kóre bastadym, búl elding ómir sýru daghdysy týsiniksiz. Men adamdardyng suyq kýnde auyr jaghdayda bir ýzim nan ýshin júmys isteytinin kórip jýrmin. Slovakiyalyq bir dosym: «Eger olar jol boyyndaghy qardy tazalamasa nemese las edendi jumasa, júmyssyz qalady (?), endeshe búl olar ýshin jaman núsqa emes». Ózge elde adamnyng qatysynsyz joldyng tazalanyp, edenning juylghanyn kórsem kózim shyqsyn! Amerikada, Europada ana bir jyldary qar mol jauyp, elding berekesin alghanda sol elding azamattary qoldarynya bir-bir kýrek alyp,jol aqtap ketkeni bәrimizding kóz aldymyzda.

Ras, kanadalyq kelinshekting keybir sózi shyndyqqa janasady. Astananyng manyndaghy keybir eldimekender әli jaryqsyz otyr, jol jýrgizilmegen, jylu joq. Áli kýnge deyin qúdyqtan, qúbyrdan su ishedi. Ol qatyp qalsa, qanghyp el aralap ketedi. Kóktem shygha joldyng arsa-arsasy shyghyp, jauyr attyng jelkesindey adyrayyp shygha keledi. Qalanyng qaq ortasy jyltyryp, oimaqtay bop jatsa, taramdala kele jol búlyn-búlyng kýige týsip, oidym-oydym shúnqyrlar andaghaylap shygha keledi. Jasyratyn nesi bar, jylda osy. Jylda jóndeu, tausylmaytyn telegey tirlik.

Qala kóshelerinde kólenkelengen terezeleri bar «Mersedesterdin» ersili-qarsyly «shapqylap» jýrgeni de Steysy hanymnyng qyraghy kózinen tys qalmapty. «Nege sheneunikter osynday qymbat kólik minedi, Ýkimet aqshany halyqtyng әl-auqatyn kóteruge júmsaudyng ornyna Amerikada әldeqayda arzan túratyn búl kólikti eki ese qymbatqa nege alady? Senimdi de arzan kólik jetkilikti ghoy. Álde Qazaqstan «Bay - bay týsedi» degen ústanymda ma?» - dep bizding elge «jany ashi» qalady.

Sóz sonynda Steysy hanym: «Europadaghy dostarym «sen qazaqstandyqtardyng hal-jayyn oilap basyndy qatyra berme.  Búdan artyq ómirding qajeti joq, olar ómirdi osy kýide jaqsy kóredi. Men bir nәrseni týsinbeymin, eger siz adam balasyna jerdegi qaydaghy bir tesikten góri, kәdimgi qarapayym tualetti úsynsa, ol aldynghysyn tandaydy. Men búdan mynaday qorytyndy shygharyp otyrmyn, Qazaqstanda ómir sýru men ýshin qiyn, al qazaqstandyqtar ýshin óte kýrdeli, sondyqtan bolar múndaghylardyng bәrining týri solghyn».

Búghan ne deysiz? Astanadan úzaqqa shappay-aq, býkil Qazaq eli turaly sheshim shygharyp qoyghan synayly sheteldik hanym. «Kónilsiz, jýzi solghyn qazaq júrty qalay ómir sýrip jýr degen oigha qalasyn. Men basqa elding azamaty bolsam, Steysiyding sózine sener me edim, senbes pe edim, kim bilsin.

Ótirik-shyny aralas Steysy hanymnyng sózinen keyin kóz aldyma Borat elestedi. «Boratty» qayraghandar, Steysy hanymnyng qúlaghyn búrap qoydy ma eken?! Ne de bolsa, keybir shyndyqty moyyndaugha tura keletin sekildi. Al asyra aitylghan sózdi «avtordyn» úyatyna qaldyrayyq!..

D.ÁDILBEK

«Halyq sózi» gazeti