(Syqaq)

Alyp-qosar dәnene joq: mening atym - Sotbay. Bizding audanda pәlenbay jyl jay prokuror bolghan naghashym Narbay tura osylay dep qoyypty. Men orta mektepten qútylatyn jyly o dýniyege attanyp bara jatqan qayran naghashym maghan: «Sotbayjan, sen Zang institutyna bar, tek prokuror bolma, sot bol. Tómende jýrgenderdi qalay tómpeshtesen, solay tómpeshte, al jogharyda otyrghandarmen daje jaghalaspa!» - dep ósiyet aityp ýlgirdi. Amal ne, «prokuror bolma» men «daje» degenderining o jaghy men bú jaghyn týsindirip ýlgirmedi. Alayda men Narekenning aqyrghy tilegin aqtap, sot bolyp shyqtym. Ósiyetin oryndap ta jýrmin. Pәlenbay jyl boldy.

Al endi men sizderge aitayyn: Sotbayjan bolu... ә, jogha, sot bolu - bizding zamanymyzdyng problemasynyng problemasy. Men ótkizip jýrgen mәjilisterding luboyyn alyp qaranyz, onyng janynda «Halyqtar assambleyasynyn» mәjilisi - sovsem chepuha!

Mening mәjilisim Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik kenesindegi qiqudan artyq bolmasa, sovsem kem emes! Birinizding uaqytynyz baryn, birinizding uaqytynyzdyng joghyn eskerip, jalghyz mysal aityp bereyin.

(Syqaq)

Alyp-qosar dәnene joq: mening atym - Sotbay. Bizding audanda pәlenbay jyl jay prokuror bolghan naghashym Narbay tura osylay dep qoyypty. Men orta mektepten qútylatyn jyly o dýniyege attanyp bara jatqan qayran naghashym maghan: «Sotbayjan, sen Zang institutyna bar, tek prokuror bolma, sot bol. Tómende jýrgenderdi qalay tómpeshtesen, solay tómpeshte, al jogharyda otyrghandarmen daje jaghalaspa!» - dep ósiyet aityp ýlgirdi. Amal ne, «prokuror bolma» men «daje» degenderining o jaghy men bú jaghyn týsindirip ýlgirmedi. Alayda men Narekenning aqyrghy tilegin aqtap, sot bolyp shyqtym. Ósiyetin oryndap ta jýrmin. Pәlenbay jyl boldy.

Al endi men sizderge aitayyn: Sotbayjan bolu... ә, jogha, sot bolu - bizding zamanymyzdyng problemasynyng problemasy. Men ótkizip jýrgen mәjilisterding luboyyn alyp qaranyz, onyng janynda «Halyqtar assambleyasynyn» mәjilisi - sovsem chepuha!

Mening mәjilisim Birikken Últtar Úiymynyng Qauipsizdik kenesindegi qiqudan artyq bolmasa, sovsem kem emes! Birinizding uaqytynyz baryn, birinizding uaqytynyzdyng joghyn eskerip, jalghyz mysal aityp bereyin.

Biriniz estigen, biriniz estimegen «Eskiózek oqighasynyn» eng aqyrghy mәjilisin keshe ótkizdim. Óte auyr boldy. Áyghaly degen júmysshy jigit әkimdi әkesining auzynan bastap sybaghan ghoy. Bizding kerosin zavodymyzdy bir aghylshyn satyp alghanyn biriniz bilesiz, biriniz bilmeysiz. Óte qiyn problema! Álgi aghylshyn, atana nәlet sol, búdan jeti ay búryn bizding jetpis jigitti zavodymyzdan quyp tastapty: «Qysqartyldyndar!» dep. Qazir ózi solay ghoy.

Bizge tәuelsizdikpen birge demokratiya keldi de, basshylarymyz ony qatty qadaghalaytyn bolyp, jer jýzindegi últtardyng qúqyn qúrmettep, әneki, kerosiynimizdi aghylshyngha satty, kómirimizdi qytaygha satty, altyn-kýmisimizge evrey iye, mysymyzgha kәris ie degen siyaqty.

Demokratiyagha bizden de bay ol pәleler jyl sayyn qysqartu jýrgizip, qazaqtardy shygharyp, ózderinikin әkelip kirgizip jýr. Onday onbaghandyqqa Áyghaly da, basqa jigitterimiz de qashanghy shydasyn?! Bala-shaghasyn jeti ay boyy silekeyimen asyray ma?! Anda baryp, mynda baryp, aryz-shaghymdaryn auyzsha da aitady, jazyp ta beredi. Oipyrym-au, bireu qúlaq qaqsashy! Bәri - keren!.. Sóitip, tózimi tausylghan Áyghaly әkimning aldynan bir-aq shyghady da: «Sen osy ónirding basshysy emessing be?! Bizding jaghdaydy endi qashan týsinesin, sony aitshy!» - deydi. Ákim esinep-qúsynap otyryp: «Men shaqyrmayynsha, sening maghan keluge pravong joq, sony bilmeytin naghyz kórgensiz ekensin!» - deydi.

Áyghaly kýiip-pisip, a kak je, svolochi әkimdi sybap-sybap, shyghyp ketedi. Ony sol kýni keshte polisiya ústap, qamap tastaydy. «Ákim myrzanyng ar-namysyna til tiygizdi, ózine juan júdyryq júmsady, kabiynetin tas-talqan qyldy» dep jasalghan alty bet akti boyynsha.

Sonymen eki ay boyy jýrgizilgen tergeu ayaqtalyp, keshe ýkim shygharyldy. Ayyptaushy prokuror alty ay týrmege jabudy talap etti, al advokat aqtaudy talap etti. IYә, ekeuining talaby eki týrli. Ekeui de ózinikin zandy deydi. Men bolsam, ekeuining ortasynan naghyz zandy joldy tabugha mindettimin.Ol degenin... no demokratiya barda jol taba almaghan kezim joq, әrqashan tauyp jýrmin.

Demokratiyanyng bolmauy jaman. Anau Irakty, keshegi Liviyany, býgingi Siriyany aitsanshy! Bәri de demokratiyanyng joqtyghynan! Bәrinde de bir halyq ekige jarylyp, qyrylysyp... Al bizde olay emes. Sondyqtan keshe men kóp qinalmadym. Egesken eki jaqtyng aitysyn tyndap bolyp, eki kenesshimdi ertip alyp, ýkim shygharugha onasha kabiynetke bardyq.

Men kóp jylghy tәjiriybeme sýienip, әkimge telefon shaldym. Mening ol әdetimdi kenesshilerim jaqsy biledi. Biri qasyn kerip, biri jymiyp qarap otyrdy. Men әkimge dolojiti ettim: «Osylay da osylay, sizding oiynyz qanday?» dep. Bizding әkimdi biriniz tanisyz, biriniz tanymaysyz, ol - ózinen jogharydaghy әkim bólesi siyaqty turashyl kisi, eshqashan eki sóilemeydi. «Oghan - tórt jyl týrme!» - dedi de, telefonyn búqtyra saldy. Týsindim. Týsinbesem, sot Sotbay bolamyn ba?! Ózine de sol kerek, Áyghalidy tórt jylgha aidap jiberdik!

Qazaqstandyq sot - dýnie jýzindegi eng әdiletti sot!

«Obshestvennaya pozisiya»

(proekt «DAT» № 15 (143) 04 sәuir2012 jyl