Halyqaralyq «Janaózen-2011» komiyteti mýshelerining habarlauynsha, 18-sәuir kýni sot prosesining 17-shi otyrysyn sudiya Aralbay Naghashybaev sottalushylardy úryp-soghu, azaptau jónindegi materialdardy prokuraturagha jiberu turaly qaulyny oqudan bastaghan. Oghan 10 kýn ishinde jauap beruge mindettegen.

Advokat Sәrsembinanyn sottalushy Janbyr Erghazev ýshin búltartpau sharasyn ózgertudi ótingen talap-tilegin sudiya qanaghattandyrmaghan. Odan song segiz sottalushy - Islam Shәmilov, Bauyrjan Tilegenov, Janaydar Ótebekov, Qayrat Ádilov, Ádilbek Shamov, Esengeldi Ábdirahmanov, Jiger Amanjolov, Marat Áminov súralghan.

Olardyng arasynan tek Ádilovting ghana múnayshylar ereuiline tikeley qatysy bolghan, al qalghandary ne kezdeysoq ótip bara jatqandar, ne qarapayym meyramdaushylar bolghan. Jaraqat alghandary bar. Kórsetuleri birine biri úqsas: «meyram kýni qydyrystay shyqtyq, janyp jatqan ghimarattardy, atyp jatqan poliyseylerdi kórdik, ketip ýlgermedik»... Jәne eshqaysysy da alanda bolmaghan. Auruhanagha týsip, emdelgen, odan song kuәlar retinde polisiyagha shaqyrylghan, odan әri tútqyndalghan, úryp-soghu, qorqytu, hattamagha zorlap qol qoydyrtu tәrizdi zansyz әreketterge dushar bolghan. Sondyqtan barlyghy da týgel aldyn-ala tergeu kezinde bergen kórsetulerinen bas tartqan.

Halyqaralyq «Janaózen-2011» komiyteti mýshelerining habarlauynsha, 18-sәuir kýni sot prosesining 17-shi otyrysyn sudiya Aralbay Naghashybaev sottalushylardy úryp-soghu, azaptau jónindegi materialdardy prokuraturagha jiberu turaly qaulyny oqudan bastaghan. Oghan 10 kýn ishinde jauap beruge mindettegen.

Advokat Sәrsembinanyn sottalushy Janbyr Erghazev ýshin búltartpau sharasyn ózgertudi ótingen talap-tilegin sudiya qanaghattandyrmaghan. Odan song segiz sottalushy - Islam Shәmilov, Bauyrjan Tilegenov, Janaydar Ótebekov, Qayrat Ádilov, Ádilbek Shamov, Esengeldi Ábdirahmanov, Jiger Amanjolov, Marat Áminov súralghan.

Olardyng arasynan tek Ádilovting ghana múnayshylar ereuiline tikeley qatysy bolghan, al qalghandary ne kezdeysoq ótip bara jatqandar, ne qarapayym meyramdaushylar bolghan. Jaraqat alghandary bar. Kórsetuleri birine biri úqsas: «meyram kýni qydyrystay shyqtyq, janyp jatqan ghimarattardy, atyp jatqan poliyseylerdi kórdik, ketip ýlgermedik»... Jәne eshqaysysy da alanda bolmaghan. Auruhanagha týsip, emdelgen, odan song kuәlar retinde polisiyagha shaqyrylghan, odan әri tútqyndalghan, úryp-soghu, qorqytu, hattamagha zorlap qol qoydyrtu tәrizdi zansyz әreketterge dushar bolghan. Sondyqtan barlyghy da týgel aldyn-ala tergeu kezinde bergen kórsetulerinen bas tartqan.

Ereuil bastalar tústa, 26-mamyrda, Ádilov Almatygha operasiya jasatugha ketken. Biraq onyng syrqattanu paraqshasyn sozudan bas tartyp, «júmysqa shyqpaghany ýshin» júmystan shygharyp jibergen. Ol sotqa bergen, alayda sot talap-aryzyn qarausyz qaldyrghan. Sol kezde júmys berushining ókili - keyin memleket osy sottalushylargha... qorghaushy etip taghayyndaghan Dosbolov eken. Ádilovting aituynsha, ol sonyng kesirinen ereuilshilerge qosylugha mәjbýr bolghan.

16-jeltoqsannan keyin ózin teledidardan kórip, ÚQK-ge óz erkimen barghan. Ol jerde oghan «15 adamnyng ýstinen kórset» dep, QPK-ning kuәlardy qorghaytyn 100-shi babyn qoldanugha uәde bergen, biraq ol búghan kelispegen. Sodan son: «Sen jaqsylyqty týsinbeydi ekensin!» - dep, úryp-sogha bastaghan. Basyna alty ret sellofan paket kiygizip, túnshyqtyrghan. «Zorlap, beynejazbany internetke shygharamyz» dep qorqytqan. Tergeushi Baqyt Mendibaev birneshe ret basyna pistoletin taqaghan, «itke talatam» dep uәde bergen.

Ádilov kóshede tu tauyp alghanyn, sol tumen әkimdikting tómengi qabatynda jýrgenin jәne ózin týsirgen kezde onyng sabymen beynekamerany yghystyrghanyn moyyndaghan, alayda tudy qorlaghandyghyn teriske shygharghan. Jәne tonaugha, órteuge, tәrtipsizdikterdi úiymdastyrugha qatysqandyghy turaly búrynghy kórsetulerinen bas tartqan.

Prokurorlar kórsetken beynejazbada da Ádilovting tudy alyp jýrgen kezde ony qorlamaghandyghy anyq kóringen, sondyqtan advokattar Jәmenov pen Juaspaeva sottalushygha tanylghan aiyptar men dәlelder qatarynan tudy qorlau jónindegi bóligin alyp tastaudy talap etken.

Sottalushylar Shamov pen Ábdirahmanov 16-jeltoqsan kýni, shamamen keshki saghat 8-9-da kóshede kele jatqanda birneshe qorap ydys-ayaq kórip, olardy mәshiynәsyna salyp alghan. Sol kezde ózderin quyp jetken belgisiz bireuler pistoletpen qorqytyp toqtatqan da, mәshiynәdan shygharyp alyp, etpetterinen jatqyzghan, úryp-soqqan, qoldaryn kisendegen, sodan song polisiyagha alyp barghan. Olar tek sol kezde ghana әlgilerding poliyseyler ekenin týsingen. «Qansha auladyndar?» degen súraqqa: «Karton balyq bar, qaqtalghan balyq bar», - dep jauap bergen. Ábdirahmanov, poliyseyler qoraptardy alghan adamdardy ústau ýshin olardy kóshede әdeyi qaldyrghan bolsa kerek dep túspaldaghan.

Odan әri Shamov pen Ábdirahmanovty sheshindirip, birine-birin kisendegen de, úzaq uaqyt úryp-soqqan, ýsterine múzday su qúighan. Iri, myghym deneli Shamovqa birneshe adam jabylghan. Ol sportshy-ziltemirshi, Qazaqstan chempiony, Aziya chempionatynyng qola jýldegeri, London Olimpiadasyna barudy armandap jýrgen ýmitker eken. Sonday-aq, Janaózendegi qúramynda 15-20 adam bar kýzet firmalarynyng birin basqarady eken. Jәne de tәrtipsizdikter kezinde onyng firmasy kýzetetin obektilerding eshqaysysy zardap shekpegen. Al, 16-jeltoqsan kýni keshke ol ózining kezekshiliktegi qyzmetkerlerin aralap jýrgen.

Advokat Jәmenov poliyseylerding oqty qaru qoldanuy boyynsha iste sottalushylar Seysen Áspentaev pen Janaydar Ótebekovti jәbirlenushi dep moyyndau turaly ózining osydan on kýn búryn ótinish jazyp, ony oblystyq sottyng kensesine tapsyrghanyn, biraq әli jauap almaghynyn aitqan. Sudiya «anyqtaymyn» dep uәde bergen.

Sottalushy Amanjolov - bir kózi joq mýgedek, sondyqtan sot prosesining basynda-aq advokaty onyng búltartpau sharasyn ózgertudi ótingen, biraq sudiya múny qanaghattandyrmay tastaghan. Ayyptau qorytyndysynda ol «ereuilge belsendi qatysushy» dep kórsetilgen, al shyn mәninde júmyssyz jýrgen onyng múnayshylargha eshqanday qatysy bolmaghan. Ayyptau taraby Amanjolovqa baylanysty «dәlelderdi» shyn esimderi jasyryn, QPK-ning 100-baby boyynsha qauipsizdik sharalary qoldanylghan kuәlardyng kórsetulerine negizdegen.

Advokattardyng biri otbasylyq jaghdayyna oray jarty kýnge sottan rúqsat súraghandyqtan búl sot otyrysy osymen ayaqtalghan.

Al, osy joly (jәne búdan búrynghy sot otyrystarynda da) súralghan sottalushylar jaghdaylarynan men óz basym, birinshiden, olardyng barlyghy polisiya tarapynan ne kezdeysoq, ne qasaqana (ydys-ayaq salghan qoraptardy eske týsiriniz) tútqyndalghan, ekinshiden, esh qylmys jasamaghan, tek keybireuleri ghana (mәselen, Ádilov) asyp ketkende әkimshilik jauapkershilikke tartyluy mýmkin adamdar ekenin anyq kórip otyrmyn. Dey túrghanmen, әriyne, zang men әdilettilikke qatysty qazaqstandyq tergeu, prokuratura, sottyng kózqarasy men naqty is-әreketteri kóbine-kóp ómirding obektivti shyndyghyna emes, «jogharghy jaqtyn» sayasy tapsyrystaryna tikeley baylynysty bolatyndyghyna óz jeke bas tәjiriybem arqyly da talay ret kóz jetkizgen azamat retinde men búghan, qansha ókinishti bolsa da, esh tandanghan joqpyn...

P.S. «Shetpe isi» boyynsha Aqtauda bastalghan sot prosesine qatysty  men ýshin belgisiz sebeppen aqparattyng kelmey qaluyna baylanysty ol jóninde reportaj jazudyng  sәti týspedi...

Jasaral Quanyshәliyn,

Halyqaralyq «Janaózen-2011» komiytetinin

aqparattyq top jetekshisi.

Almaty qalasy,

2012 jyldyng 18-sәuiri.