Júma, 18 Qazan 2024
Janalyqtar 7745 0 pikir 11 Mausym, 2012 saghat 06:40

Saryshuash jyrau. Qabanbay batyr, kózelim!

Surette - Qabanbay batyr, suretshi N.Ótepbaevtyng júmysy

Qaraqúlynyng Múhametshesi (Múhametjan) degen qariya 1953 jyly bir kezdeskenimde: «Qaraghym, búrynghy danalar aitqan sóz edi, ata-babalarymyz bizge jattatty, endi sender jazyp alyp saqtandar, týbi bir kәdege jarar, «asyl pyshaq qyn týbinde jatpas», - dep bir toqtap, odan әri bylay degeni esimde, - qazaq-qalmaqtyng jaugershiligi zamanynda ýisinde Saryshuash jyrau degen kóripkel әulie ótipti. Jaqyndy jaqynym dep ózine tartpaydy eken, alysty alyssyng dep betinen qaqpaydy eken. Biyding әdiline kóship otyratyn qasiyetin qadirlegen eli aldynan batasyn alyp tarasatyn bolghan. Qabanbay batyrdyng nauqasy sal tartyp jatyr degendi estip, Saryshuash sheshen elining iygi jaqsylaryn ertip, kónilin súraugha barady. Sonda osy tolghaudy aitady» - dep әngimelep edi. Súnghyla qariya 1964-1965 jyldary shamasynda Jansýgirov selosynda (Taldyqorghan oblysy Aqsu audany) 100 jasqa taqap baryp dýnie saldy. Ángimege Býrkitbek, Búqpantay degen aqsaqaldar da qatysyp, tolghaudyng keybir tústaryn tolyqtyryp otyryp edi.

Jazyp alushy - Ábdikәrim HASENOV,Tarih ghylymdarynyng kandidaty.

Ua, Qabanbay, kózelim,

Eskiden qalghan kóz edin.

Jaqsy men jaysang jinalsa,

Jylqyda qylan, boz edin.

Batyrlyq, erlik degende,

Jayylghan júrtqa sóz edin.

Surette - Qabanbay batyr, suretshi N.Ótepbaevtyng júmysy

Qaraqúlynyng Múhametshesi (Múhametjan) degen qariya 1953 jyly bir kezdeskenimde: «Qaraghym, búrynghy danalar aitqan sóz edi, ata-babalarymyz bizge jattatty, endi sender jazyp alyp saqtandar, týbi bir kәdege jarar, «asyl pyshaq qyn týbinde jatpas», - dep bir toqtap, odan әri bylay degeni esimde, - qazaq-qalmaqtyng jaugershiligi zamanynda ýisinde Saryshuash jyrau degen kóripkel әulie ótipti. Jaqyndy jaqynym dep ózine tartpaydy eken, alysty alyssyng dep betinen qaqpaydy eken. Biyding әdiline kóship otyratyn qasiyetin qadirlegen eli aldynan batasyn alyp tarasatyn bolghan. Qabanbay batyrdyng nauqasy sal tartyp jatyr degendi estip, Saryshuash sheshen elining iygi jaqsylaryn ertip, kónilin súraugha barady. Sonda osy tolghaudy aitady» - dep әngimelep edi. Súnghyla qariya 1964-1965 jyldary shamasynda Jansýgirov selosynda (Taldyqorghan oblysy Aqsu audany) 100 jasqa taqap baryp dýnie saldy. Ángimege Býrkitbek, Búqpantay degen aqsaqaldar da qatysyp, tolghaudyng keybir tústaryn tolyqtyryp otyryp edi.

Jazyp alushy - Ábdikәrim HASENOV,Tarih ghylymdarynyng kandidaty.

Ua, Qabanbay, kózelim,

Eskiden qalghan kóz edin.

Jaqsy men jaysang jinalsa,

Jylqyda qylan, boz edin.

Batyrlyq, erlik degende,

Jayylghan júrtqa sóz edin.

Qayghy shekken elinnin,

Jylaghanyn júbatyp,

Qisayghan kóshin týzedin.

Aytyp, aitpay ne kerek,

Kýnderden kýn ozghanda,

Jatyrmysyn, esil er,

Tәniriden tilep tez ólim.

Qabanbay nauqas degende,

Ýsh kýn, ýsh týn úiyqtamay,

Órtendi, kýiip ózegim.

Sonda-daghy jarqynym,

Qusyrma jaqty sarnatqan,

Aytsam ba dep kelip em,

Kónilge demeu - sóz emin.

Dulatqa saldym bir habar,

Albangha jetti bir shabar.

Ýisinning jiyp kisisin,

Aryzdasyp qalsam dep,

Arqagha tarttym bir sapar.

At jalyn jartyp mingeli,

Joryqta talay jýristim.

Qalmaqtaghy Qalden han,

Qalden hanmen úrystyn.

Aqighan, astam noyanyn

Aghyp ótip qúlattyn.

Solqyldaghan myrzasyn,

Soghyp ótip súlattyn.

At shashadan qan aqty.

Qan shashyrap tang atty.

Qangha úiyp, kýn batty.

Jamandargha jan tәtti,

Sarang baygha mal tәtti,

Ýiinen shyqpay búghysty.

Zarpyna shydamay,

Telimi shyghyp, tentirep,

Anyraghan kóp qalmaq,

Jónkening arghy betine,

Erenning kýngey shetine,

Qonysyn tastap, yghysty.

 

Qol aghasy er Qaban,

Qújynaghan Qytayy,

Qaptap topan suynday,

Jerding jýzin basqanda,

Zaman aqyr boldy dep,

Jan-jaghyna alaqtap,

Han Abylay sasqanda,

Bastyrman dep jerimdi,

Bermeymin dep elimdi,

Esengeldi, er Shonay,

At shapshytyp aspangha,

Jekpe-jekke shaqyryp,

Aybat shegip, aqyryp,

Kes-kestep aldyn tosqanda,

Qoy degenge qoymaghan,

Jau betinde oinaghan,

Qandy balta Tauasar,

«Qaptaghaylap» qasaqayyp,

Shóbine shauyp barghanda,

Jylan jep, jua sasyghan,

Kýsh-qayraty tasyghan,

Kogýn degen bir zanghar,

Kezegine alghanda...

Ýrker men aiday toghysyp,

Qylysh, nayza qaghysyp,

Jekpe-jek úrys salghanda,

Búdan da jan qalmas dep,

Qalyng qazaq qayghyryp,

Kýder ýzip qalghanda...

Batagóii er Tanat,

Tóske shapqan ór Tanat,

At qongha oqtalyp,

Sabyr ghyp, taghy toqtalyp,

Bir suyryp qylyshyn,

Qynyna qayta salghanda,

Qytay, qazaq demigip,

Qaraumen kózi talghanda,

Jasaghan iyem jar bolyp,

Qapysyna keltirip,

Er Kogýndi óltirip,

Tauasar syndy batyryn,

Basyn kesip alghanda,

Mataydaghy Maylybay,

Qasqarauda Moldabay,

Dulattaghy er Bókey,

Tәttibay men Oljabay,

Kereydegi er Jabay.

Kókjarly Baraq, Túrsymetbay,

Kóterilip kóp qazaq,

Ata aruaghyn shaqyryp,

Ayqay-sýreng salghanda,

Qarakerey Qabanbay,

Tu týbinde túrghansyn...

Qu dauysty Qúttybay,

Búqar jyrau, Saryshuash,

Kenesine moyyn búrghansyn,

Shamyrqanyp, shamdanyp,

Qubasqa qamshy úrghansyn.

Qalyng tobyn qaq jaryp,

Dúshpandy qoyday qyrghansyn.

Zarpyna shydamay,

Telim bop kәpir josqanda,

Batyrdyng qarty Bógenbay,

Qayratqa qayrat qosqanda.

 

Ótken kýnde belgi joq,

Kónelerge qanyqtay,

Balalargha tanyqtay.

Sol erlerdi kórgenmin,

Jazmyshtan ozmysh joq degen,

Salghanyna tәnirinin

Áu bastan-aq kóngenmin.

......................................

Arghy atasy Seyilhan,

Seyilhannan taraghan,

Segiz arys týrikpen,

Qyzylbastan qyz daulap,

Balqan taudyng basynan,

Arly-berli ýrikken.

Qabanbaylap shapqangha,

Kaq airylyp jol bergen,

Qabanbaydan keldim degenge,

Atynan týsip qol bergen,

Jiydeli-Baysyn jaylaghan.

Kelelep týie aidaghan.

Toqsan bauly ózbek-sart.

Samarqany sansyz bap,

Búqara-Shәrip arasy,

Qabanbay dese taq úrghan,

Nayza ústaghan balasy.

Dúghasynan tastamay,

Bata oqyghan babasy!

Er Qabanbay, kózelim,

Eskiden qalghan kóz edin.

Baysalmenen oilasam,

Qayratyna baq túrghan,

Abylay syndy tóreniz,

Qasyna әkep taq qúrghan -

Toghyz tanba Naymannan,

Toghyz qúiryq tu alyp,

Toghyz týmen qol shyqsa,

Qol aghasy - Qabanbay!

Alty shekti Arghynnan!

Alty qúiryq tu alyp,

Alty týmen qol shyqsa,

Qol aghasy - Qabanbay!

Toqsan bauly ózbek pen,

Qol qúiryqty, qyl jalau

Qandy telpek, seksen shoq,

Qalmaqqa joryq - jol shyqsa.

Kýn kózine syimaghan,

Ay jýzinde aiylyn jimaghan,

Alashtyng auyr qolyna,

Aghalyqqa únaghan -

Darabozym - Qabanbay!

Qaryndasqa qayyrym,

Ata-baba isi ep,

Kóterilip kýlli Alash

At qúlaghyn tenese,

Qarakerey Qabanbay,

Qol bastarlyq kisi dep,

Ózindi agha tútynghan,

Júrtyna tile amandyq.

 

Ua, Qabanbay, kózelim,

Eskiden qalghan kóz edin!

Búl nauqastan sauyqsan, -

Erkeligin keshirgen,

Aq sýtin berip ósirgen, -

Quanatyn óz elin!

Búl nauqastan onalmay,

Baqigha bet búrsan, -

Jau tiydi dese jat almay,

O shetine bir shyqqan,

Bú shetine bir shyqqan,

Kókirekti kek kernep,

Kóz jasyndy myng syqqan -

Jylaytyn taghy óz elin!

Ajalgha bersin sabyrlyq,

Tәniriden sony tiledim.

Ayyrylghan song ten-tústan,

Men qartynda sәn bar ma?!

Keudennen úshsa shybynyn,

Denede sasyq mәn bar ma?!

Qolymnan susyn úsynyp,

Basynda ózim túrayyn,

Minejat qyp Qúdaygha,

Janyndy qyy dep súrayyn!

Redaksiyadan: Saryshuash әuliye-jyrau - Qabanbay batyrdyng zamandasy bolghan adam eken. Jyrau babamyzdyng ghúmyr joly men múralary turaly terenirek biletinder abai-akparat@mail.ru elektrondy poshtasyna hat joldauyna nemese 8-727-396-90-71 telefonyna habarlasuyna bolady.

«Abay-aqparat»

0 pikir