Júma, 18 Qazan 2024
Janalyqtar 3674 0 pikir 11 Mausym, 2012 saghat 08:27

IYgilik Áymen. Bizding zamanaqyrymyzdyng geroylary

1. Qalamgerler

(«1986 - Jeltoqsannan» sәl búrynghy, býtin bergi

әdebiyet jәne óner hәm qogham qayratkerlerining

portretteri; nemese dostyq‑әzil de)

 

Júban MOLDAGhALIYEV - («Jeltoqsangha» baylanysty «Jazushylar Odaghynda» ótken jartykesh te jetimek jiynda Kolbinning sózine tribunadan qaytarghan jauaby) «- Siz ben Men osynday kezdesu ýshin qaru ústap keshegi kýni «Otandy» jaudan qorghadyq pa?.. Mening últym bәrine shydady ghoy. Últtar dostyghynyng laboratoriyasy bolghan Qazaqstanda úrpaghym tilinen aiyryldy, últym nadan ataldy. Mening halqym bәrine tózdi ghoy. Qúrbym‑au, qyzdarymdy shashynan sýirep, úldarymdy itke talatqan 16‑shy jeltoqsannan bir kýn búryn, nemese sonau qandy soghysta ólmegenime ókinip túrmyn býgin...»

Dep ýirettin: «mәngýrtsin, bәring nadan», -

Tilden, dinnen aiyryldy elim, dalam.

Keshe alanda sabaghan sening tegin,

Al tayaqty jegender mening balam.

Aqyn jýrek tartuda sodan qayghy,

Shydamaymyn aitpaugha jaram jayly.

Keshir meni, zamandas, osy joly,

Júban sizben pikirles bola almaydy! - «Arda tughan, aqiyq, almas qylysh! Naghyz, «Últ jolynda jan pida!!!»

1. Qalamgerler

(«1986 - Jeltoqsannan» sәl búrynghy, býtin bergi

әdebiyet jәne óner hәm qogham qayratkerlerining

portretteri; nemese dostyq‑әzil de)

 

Júban MOLDAGhALIYEV - («Jeltoqsangha» baylanysty «Jazushylar Odaghynda» ótken jartykesh te jetimek jiynda Kolbinning sózine tribunadan qaytarghan jauaby) «- Siz ben Men osynday kezdesu ýshin qaru ústap keshegi kýni «Otandy» jaudan qorghadyq pa?.. Mening últym bәrine shydady ghoy. Últtar dostyghynyng laboratoriyasy bolghan Qazaqstanda úrpaghym tilinen aiyryldy, últym nadan ataldy. Mening halqym bәrine tózdi ghoy. Qúrbym‑au, qyzdarymdy shashynan sýirep, úldarymdy itke talatqan 16‑shy jeltoqsannan bir kýn búryn, nemese sonau qandy soghysta ólmegenime ókinip túrmyn býgin...»

Dep ýirettin: «mәngýrtsin, bәring nadan», -

Tilden, dinnen aiyryldy elim, dalam.

Keshe alanda sabaghan sening tegin,

Al tayaqty jegender mening balam.

Aqyn jýrek tartuda sodan qayghy,

Shydamaymyn aitpaugha jaram jayly.

Keshir meni, zamandas, osy joly,

Júban sizben pikirles bola almaydy! - «Arda tughan, aqiyq, almas qylysh! Naghyz, «Últ jolynda jan pida!!!»

Múqaghaly MAQATAY - «Bәri maghan jat, jeksúryn, jiyirkenishti! Kimning dos, kimning qas ekenin úghynudan men bayaghyda-aq qalghanmyn. Joq! Mening dostarym joq! Men tek ainalamnan ózime qaray jyljyp kele jatqan segiz ayaqty (Abaydyng «Segiz ayaghyn» eske týsirip qoyynyz. «IY») súmdyqtardy ghana kórem. Qorghana alamyn ba, bilmeymin». 21 sentyabri, 1974 jyl» - «Bizderge bú jalghannyng boghyn ezip ishkizip-jegizip ketken, jany jәnnat tórindegi ólmes ór túlgha!»

Safuan ShÁYMERDENOV - «Abzal atalardan qalghan әruaqty amanat».

Mekemtas MYRZAHMETOV - «Jayylymy bólek kidi jylqy».

Gerolid BELGER - «Songhy qyr qazaghy».

Áljappar Á. - «Jeltoqsanda» jastar qyrylyp, Dinmúhamed Qonaev ýy qamaqta jatqanda - Kolbinning aldyna jedelinen jetip baryp: «Sizding keluinizdi jiyrma bes jyl kýttim!» dep aghynan jarylatyn er-kóke».

Ábdijәmil N. - «Kәri arystan: kirgen iz bar-aq... shyqqan iz?..»

Múzapfar Á. - «Sen jaqsy-men jaqsy... toq bala».

Qadyr M. - «Sen jaqsy da men jaqsy... toq ta saq, tәkappar da pysyq bala; «jeltoqsandy» tekserip‑týgeldeushi húkimettik shong revizor».

Túmanbay M. - «Bәri de, bәrimiz  de jaqsy, - «o key!» - elgezek te epti bala; «arnaudan» әlem chempiony!»

Ábish K. - «Qoja-molla, - «mollanyng aitqanyn ghana iste...»

Zeynolla Q. - «Múqannyng týshkiriginen bolghan - degen de, bolymdy‑aq bala».

Sәbit D. - «Alaulap janghan mahabbat oty».

Sheriyazdan E. - «...kekildi bala».

Ázilhan N. - «Soghystan (orys‑german) keyin student qyzdardyng tostaghyna - odan song úlyqtardyng qolyna qarap qalghan әljuaz bala».

Qabdesh J. - «Altaydyng arghy astynan auyp kelgen jasausyz qyz».

Oljas S. - «Krasavchiyk-kazahstanes!..»

Sherhan M. - «Bolisho‑o‑o‑oy jurnalist; ynyranyp-tolghanghan, biraq-ta jauyp kete almaghan qaratopan búlt; nemese tarpang aighyr da; al, býginderi... «Núr‑Astananyn» shekpendi batagóii...»

Ákim T. - «Shópshek qoryghan shýikedey shaya-shal».

Qalihan Y. - «Júldyz» jornal‑mekemesindegi asa talantty da keleshegi kógildir predprinimateli».

Ábubәkir Q., Serik T., Serik A., Nesipbek A., Bauyrjan J.- «Arpa ishinde bir bidaylar»... qazaqy «әttegen-aylarymyzben».

Qos Múhtar - «Qos-qos mýiizdi, biri esti, biri essizdeu... eskendir-qoshqarlar».

Ótejan N., Ghabbas Q., Zeynolla T. - «Kók bóriler sarqyndary».

Aldan A. - «Jeke jortqan jaraly jolbarys».

Kәkimbek S. - «Jez kiyik», - avtoportret».

Oralhan BÓKEY - «Kerbúghy», - avtoportret».

Núrlan MÁUKENÚLY - «Óz otyna ózi órtenip ketken, býgin‑erteng qayta týler feniks qúsy».

Sayyn M., Túrsynbek K., Orazaqyn A., Júma‑Nazar S., Meyirhan A., Didahmet Á., Rahymjan O., Zahardin Q. - «Sarydalada saghymgha oranghan dәruishter».

Mereke Q. - «Tary kójege toyghan - tompighan, Tynymbay N. - qara su úrttap alghan - tympighan qaradomalaqtar».

IRANBEK - «Bekejan-myrza».

Jýsipbek Q. - «Qaban-qara», - «ekinshi bәimenov»?..

Núrtóre J. - «Súlu-sipyr tory at», - «ýshinshi bәimenov»?..

Núrlan O. - «Barsha qyzyqstandyq «kaliniyn-starosta».

ShAShTAYÚLY - «Qazaq әdebiyeti» gәzit‑predpriyatiyasynda «әngime ornyna» degen kýlshetay‑janr ashyp alghan - asqan novator‑ghúlama».

Temirhan M. - «Talantty da tәleyli, tasyrqap qalghan («qyryq jylghy dosynan tayaq jep te qalghan») túlpar».

 

Dýisenbek Q. - «Terezelerin tonirovattap tastaghan tiko».

Talaptan A. - «Aydaladaghy auzy-múrny joq otaudyng storojy».

Ghalym JAYLYBAY - «Auzy‑múrny joq otaudy mayhana‑kazinogha ainaldyrghan epti ekspress‑ekspeditor».

Aqúshtap B. - «Aqqu‑arman‑qyz».

Marfugha A. - «Sypayy, kýmis syrghaly qyz».

Fariza O. - «Bәrin ózim bilem (bilip jarytpasa da) - óktem qyz».

Jýrsin E. - «Ornyn tapqan qyz», - yaki, aitys‑tartystardyn, mýshәira‑shýshәiralardyng asa talantty kombinatory».

Túrsyn J., Beybit Q. - «Otyryp qalghan qyzdar», - yaki, «shyryldauyq boztorghaylar».

Dýkenbay D. - «Toyda jel jiberip qoyatyn, qanshama mәrte jiberip qoysa da qaytpaytyn qaysar qyz», nemese «esebi týgel, epti kәpir».

Tólen Á. Álibek A. - «Auyldary da astaulary da bólek, jasaulary týgel... zaman-ay qyzdar!»

Asqar A. - «Fantazer».

Didar A. - «Fantazer‑2», nemese «kәmek qauyn».

Rafaeli N. - «Kavkazskiy plenniyk...»

Túrsynjan Sh. - «Vethoven...»

Yzyrayl S. -  «Mosart...»

Dulat I. - «Shekspiyr...»

Arghynbay B. - «Omar Hayam...»

Súltanghaly S. - «Aristoteli...»

Esenbay D. - «Lermontov», - no... anaularday emes, naghyz!!!»

Esenghaly R. - «Qynyr, qynyr da bolsa qonyr», nemese, býginderi «mayda torghaylar bapkeri». («28‑batyrlyghy» óz aldyna...)

Núrghaly O. - «Qyzdy auyldy tórkindegen tesik-qalta sezim serisi».

Sәken I. - «Qyzyly qaytqan kelinshekterge alty qyrdyng arghy astynan qyryndaytyn qotyrash qoraz».

Beksúltan N. - «Kolhozshy qyz-kelinshekterding Romeosy».

Jәrken B. - «Jaltaqtyq júmyryndaghy jalyn‑dy jyrau».

Nesip J. - «Taspen úrghan tentekti (Túrlyqanovty) - telpekpen úrghan tekti».

Talasbek Á. - «Júmbaqtas...»

Seyit K. - «Skorpion».

Tolymbek Á. - «Dariyada jýzgen «mao» balyq».

Kópen ÁMIR‑BEK - «Ýrer ornyn da, kezin de, jolyn da biletin bóribasar-arlan».

Aman‑han ÁLIM - «Aygha qarap aua әupildeytin alypsoq», - nemese... solay qarap tәspi tartatyn «miyaubay».

Baybota Q‑N. - «Sýmbil shashty dalay-lama».

Shómishbay S. - «Kýrish arqasynda (kompozitorlar arqasynda) kýrmek su isher»... epti buhgalter».

Smaghúl E., Sopy S., Quandyq T. ... - «Shtirlister»; Bekdildә A., Myrzan K., Qúral T. - qaysysy «Muller-1», qaysysy «Muller-2», endi qaysysy «Muller‑3»?..

Sabyr A., Svetqaly N., Múrat Sh., Ardaq N., Serik (Elikbay), Tynyshtyqbek Á., Álibek Sh., Almas T., Amanqadyr IY., Úlarbek B., Erlan J., Serik (Saghyntay), Toqtarәli T.,  ... - «Aspandaghy Qúday bere salghan, jerdegi qúqaylar qabylday qoymaghan - qazynaly araldar».

Sәlima YSQAQ - «Sylqymdar patshayymy».

Nәzira BERDALY - «Kerbezder hanshayymy» (chempiony).

Marhabat B. - «Kók shayyn soraptap otyryp-aq sol qolymen sýikey beretin shymqalalyq súnghyla».

Quanysh J., Qaly S., Qyliy... Syliy... - «Qayrattyn» qosalqy qúramyndaghy aqsaq-toqsaq oiynshylar nemese «mylinaya operalar».

 

Aygýl KEM. - «Ay» ekeni, «jәi» ekeni, «qay» ekeni әlige deyin beymәlim... gýl-gýl»!?

Zarya J., Dildar M. - «Qara tasqa bitken qynalar».

Mahabbat A., Banu D., Gýlbanu N., Jazira A., Maqpal J., Bayan B., Anar Sh., Janargýl Q.,  Gýlmanat Á., Tanagýl T., Dinara M. ... - «Qúlpyrghan da yrghalghan qyr qyzghaldaqtary».

«Tayman TAYMAS» - «Kóp nýkte» nemese «bógde»; әitpese, «iyt, shoshqa, kirpi, qúrt, biyt, y t. d.». Odan qalsa, bylay da: «Vysshaya kategoriya - songhydan keyingi - songhy taza aqymaq!..»

 

2. Ónerdegi túlghalar men úsaq-týiekter

 

Roza BAGhLANOVA - «Aq», «qyzyl», «kók» kezender bolsyn, «súr», «búldyr», «qúrghyr» uaqyttar bolsyn, bәri‑bir, bәrine de - «aq patshamdyq!» rozovyy kózәinekpen qaraytyn romantik sandughash apa».

Jamal OMAROVA - «Altayyn aita‑ayta qartaysa da», qazaghynyng jadynda mәngilikke jas bop qalar - jasay berer realist ór apa.»

ShÁMShI‑GhÚMYR - «Saz‑әlem, - kezbe‑qúdiret».

NÚRGhISA‑ÁLQISSA - «Áruaqty da kiyeli atalar ruhy, - tolaghay da telegey ghasyrlar ýni».

Jәnibek KÁRMEN - «Tansaltyp, tanyrqatyp ótken, qazaqtyng jadynda mәngilikke qashalyp jazylyp qalghan óner padishasy».

Rahym TÁJIBAEV - «Sabyrly da sardar, arqaly da aduyn - has‑sheber!..»

Biybigýl TÓLEGENOVA - «Zamanalar‑jeli jelpip kete bergish... ayauly da tәleyli búlbúl».

Mәdiynә ERALIYEVA - «Syldyr‑synghyr, kәusar bal búlaq ...»

Núrghaly NÝSIPJANOV - «Alataudan arqyrap aqqan ózen», - «taudan syrghy qúiylyp, sary dalagha jayylghan saumal».

Qúdaybergen SÚLTANBAEV - «Bú jalghan dýniyenizge simay da qimay ketken dara saltatty...» («Parlamenttegi jalghyz professional әrtis...»)

Túnghyshbay J. - «Aqyrauyqtyng auyzy da pәtpelek ainaldyrar...»

Bauyrjan IBRAGIMOV bastaghan oiyn‑sauyq oinampazdary - «Kýldi‑badam, bәldir‑batpaq, myljynbay‑ezbekýlder».

Roza R. - «Qúday bere salghan dauysyna dau da damay da joq, әitse de... «pryk‑pryk - poprygunka».

Maqpal J. - «Qazaqy qúdalyq‑toydaghy... qyryldata‑dyryldata әnge salghan, ... býlkildete‑búlghandata biyge basqan,  saryqaryn bipyng qúdasha».

Aygýl Qosan, Úljan Aynaqúl, Toqtar‑Beybit, Ádil‑Dana, Núrlan Alban, Sayat Medeu, Sәken Qalym, Tamara Asar, Indira Rasylhan... - «bir shoghyr - qúryshyndy qandyrar inkәr‑kónilder».

Naghima E. - «monstrsha - strashilisha!..»

Ayguli BABAEVA - «Ábden jýrilip, mayy mýjilgen «inomarkagha» qonaqtaghan - baqytty guli‑guli!» nemese «mәskeulik Guzeevanyng ainymaghan kserokopiyasy, - Almatydaghy shou‑zags filialynyng dýr diyrektory».

Beybulat T. - «Áp‑әjeptәuir‑aq ónerli de kórimdi, no... kýshenshiktigi men saqal‑shashy boyynan da oiynan da әldeqayda zoryraq balashka»; nemese, әitpese, «parlamentke hәm qojayynyna adal da senimdi «shәuildek - zvonok; býginderi «tastandy» da ma?..»

Dosqan J. - «Ójet te reket pasan».

Altynbek Q. - «Kótenzor - әperbaqan».

Qaldybek Q. - «Esersoq - úrdajyq».

Jolbarys S. - «Sujúqpas - shantúrmas».

Aygýl I. Mәdiynә S. - «Tәlpishter - jyltynkýl‑jyppynkýlder».

QALJAN, NÚRTAS, NÚRJAN, TÝNTEK, «J!GITTER», «JEBE», KIShKENBAY... TYShQANBAY... - «Býgingi kýnderimizding «qobylandy‑qazaqtary», - yakiy... «vetnamdyq ya taylandyq tuystargha túppa‑tura tartyp ketken qúrt‑qúmalaqtar».

Makpalka IY., Dilinaz, Parvaz, Aliysher, Athambek, «Rahat‑lukum», «Daus‑interneshnl», «Garem», «Domino», Sitora, Siviy... - «Songhydan keyingi... songhy әlәulay‑әuliyeler».

 

 

3. Últ úldary men sayasat sayqymazaqtary

 

Mústafa ÓZTÝRIK - «Arystan‑jýrek, qyran‑kóz, qaynaghan‑qan - «elim‑jerim!» dep saghyna eniregende etegine kóz jasy tolyp‑tasyp jetken, arda tughan, qapyda ketken de esil‑er!..»

Toqtar ÁUBÁKIR - «Jetpis jeti jerden tekti tughan qazaqy‑úl! Azamat! Qaharman! Últ patrioty!»

Marat OSPANOV - «Shyngha bitken shynar!» - «Átten, dýniye! Qazaghynyng kógildir keleshegi de edi‑au!?.»

Amangeldi AYTALY - «Ata jol‑dy, dara qazaq!»

Quanysh AYTAHAN, Berdibek SAPARBAY - «Býgingi kýngi birdi‑ekili joldary týzik, oilary ozyq - jolyng bolghyr jolaushylar».

Sarashka Alpysovna‑apa - «Mati‑Tereza».

Aaly OSMANOVA - «Songhy domalaq‑ana».

Imanghaly TASMAGhAMBETOV - «Pirding sony - Beket, batyrdyng sony - Eset, әkimning sony - Imash Tasmaghambet»...

Múrtaza BÚLÚTAY - «Aqlaq ilimdar».

Dos KÓShIM - «Tik jýrip, tura sóiler - jalghyz‑jarym sarapshy».

Seyilbek QYShQASh - «Qara jerge etbettep jatyp alyp shyryldaytyn boztorghay».

Erasyl ÁBILQASYM - «Qaltagha syimaghan» edinstvennyy parlamenter».

Bolat Jylqyshiyev - «Júmaqqa» («qaltaly parlamentke») jer audarylghan «baqytsyz әkim».

Ghalymjan JAQIYaNOV - «Soltýstik múzdy múqiytqa» pojiznenno aidalghan «baqytty әkim».

HRAPUNChIK - «Qayyn júrtynan qyrghyn qalynmalmen - oisan oljamen oralghan sәtti‑bay djentelimen».

ABLYaZChIK - «21‑inshi kosmostyq ghasyrdaghy - «neulovimyy mstiyteli».

Rahat Á. - «Avstriya respublikasynyng halyq qaharmany».

Doniyal AHMATOV - «Qapelimde kosmosqa sinip ketken «voennyy qaz‑sat‑sputniyk», - byvshiy gonshiyk‑velosiypedist».

Gany KASIMOV - «Jirinovskiy po kyzykstanskiy».

Gulijana KARAGUSIKOVA - «Bir siyrdyng soqyr emsheginen sel aghyzar, bir tauyqtyng biteu tesiginen altyn júmyrtqa jaudyrar kóripkel de danagóy kelisti».

Natelila KORJIKOVA - «Kukolika - modeli-paneli!..»

Zaghipash BÁLIYEVA - «Illuzionistka - jerteser púshyq‑qyz».

Gólshara ÁBU‑IBN‑HALYQOVA - «Sharandy qúrtqan shyrayly da qylyqty hәm «saudyrap‑selkildegender men kemtar‑kemisterdi» jarylqaushy qyrghynkýl‑qyz».

Bakyt‑schastiya SYZDIKOVA - «Kelmey jatyp... parlamentting de, sahnanyng da shanyn qaqqan, mojantopay bizderding tóbemizde tayrandaghan, ózi toq ta - ózi tompaq, erke‑totay alansyz da armansyz qyz».

Núrtay SÁBIYLÁNOV - «Aughandy» bitirip, «Sary‑arqany» inkvizasiyalap, parlamentti úzaq merzimge prihvatizasiyalap alghan supermen».

Mels (Marks, Engelis, Leniyn, Staliyn) ILUSIZOV - «Erikken sart... birdeme qylar», - zelenyy pareni».

Ahmatjan ISIMOV - «Auyl sharuashylyghynyn» ýsh dýrkin geroyy, Almatynyng baq‑qúsy, Alataudyng tәj‑taqiyasy, bәri de ózi!..»

Madam Gregoriya MARChYaNKO - «Ayy‑kýni tolghanda tórkinine tayyp túrar... vsekyzykstanskiy zavsklad biykesh».

Garim MESIMOV - «Kýnige qazaqy tegin kýlshege toyyp‑tompiyp alyp, týni boyy týsinde ýnemi Gonkongin kórip‑saghynatyn sypayy sabaz».

KIYM, KOH, HOHLOShKO, IVANUShKA, ABRAAM, HALMÚRAD, BÚRHAN, QOQAN... - «Shetelden aldyrylghan saray garemindegi týrli‑týsti biyshi‑biykeshter».

KOZYRBAEV - «ÁBDILDINNING shirikpay balasy; әitpese, «Núr‑Otannan» tughan úrlyqy - «shengelbay».

Ólihan BIYMENOV - «Sypayy‑syrbaz, súlu‑sipyr bet».

Pәruәiy PIRUASh - «Asa daryndy «kombinator» po‑kyzykstanskiy; kimning tarysy birinshi pisse, sonyng shoqymasy, - sonyng oinampazy, - tansor‑disko».

Múrat ÁUEZOV - «Svoy sredy chujiyh, chujoy sredy svoiyh». («28‑batyrlyghy», «qojalyghy», basqalyghy óz aldyna...)

Áuezhan QODAR - «Boghynan búzylghan - bas‑jarar - el‑búzar».

Ázimbay GhALY - «Figaro tam, figaro tut!», - «ústara ústaghan skolizkiy sarapshy».

Ghalym BOQASh - «Jau tylyndaghy barlaushy?..»

Maqash TÁTIM - «Kók kórpe býlkili» hissasynyng avtory hәm yrlaushysy».

IRTYShBAEV - «Jel diyirmenning pәtpelegi - super!».

RERIH - «Jel diyirmenning pәtpelegi - giyper!» (Dana NÚRJIGIT - «jel diyirmenning giyper pәtpelegining sәtpelegi...»)

Núrsúltan Ábishúly NAZARBAEV (NÁN) - «Tәuelsiz Qazaqstan respublikasynyng alghashqy da songhy, kóregen de kemenger, sara da dara preziydenti! - Qazaqtyng basyna qonghan baq! - Elimizdegi jýz pәlenbay últ‑úlystardyng tóbesinde jarqyrap janghan shamshyraq! Býtkil dýnie - adamzatqa bitken: Aqyl‑Oy, Ar‑Ojdan, Abyroy‑Bedel!  Fenomendik, qaytalanbas qúbylys! - Birtuar, sardar sayasatker! - «Songhydan keyingi - songhy payghambar!..»

«Abay-aqparat»

0 pikir