09.06.12.
1 jәne 3 mausym kýnderi Qyzylorda oblysynda mektep bitirushilerdi testileuge jiberu barysynda ministrlik ókilderi tarapynan oqushylargha qatty qysym jasalynyp, talapkerler psihologiyalyq jaghynan soqqygha dushar boldy.

Mektep bitirushilerding 70 payyzy ÚBT-gha jylap kirip, jylap shyqty. Óz-ózine kele almaghan birneshe talapker test jauaptaryn belgileude pәnderin auystyryp ta aldy. Ministrlik ókilderining 3,5 saghat boyghy qatal kózqarasy men qatty aiqaylap sóilegen sózderinen birneshe talapkerding qan qysymy kóterilip, kópshiligi test tapsyrmalaryn qalypty jaghdayda orynday almady.
Ýzdiksiz eskertuler talapkerlerding tapsyrmany tiyanaqty oryndaugha keri әserin tiygizdi.
Talapkerlerdi baqylau barysynda ministrlik ókilderi tarapynan pedagogikalyq jәne etikalyq normalar saqtalmady. Ministrlik jibergen ókilder Indira Erghaliyeva, Gýljan Sәrsenbaevalar kabinada qyzdardy sheshindirip, ishkiyimderine deyin tekserip, onsyz da qobaljyp kelgen shәkirtterding miyna psihologiyalyq auyrtpalyq saldy. Al Ogan Atkeldy olardan qalyspay, oqushy balalardyng shúlyqtaryna deyin sheshudi talap etti. Kóbine qyz balalar kabinadan jylap shyghyp jatty. Ministrlikten kelgen ókilder komissiyagha jergilikti jerden qosylghan bizderdi adam eken demedi. Búl әreketti toqtatudy aitqan bizge «sender eshtene bilmeysinder» dep bizding ketuimizdi talap etti. Olar oqushynyng ýstinen tónip, oilanugha mýmkindik bermey túrdy. Komissiya mýshesi retinde men múny naqty dәleldey alamyn. Ishten jylap shyqqan balalaryn kórip, ata-analardyng da qan qysymy kóterilgenin kórdik. «Jedel jәrdem» ýsti-ýstine kelip jatty.
Birinshi mausym kýni ÚBT kezinde 5 qyz talyp qalyp, ishke qayta kirgizilip, alghashqy kómek kórsetildi. 11 bala jylap shyghyp, birneshe uaqyt esterin jiya almay qalsa, 1 er bala kýizeliske úshyrap, basyn qabyrghagha soqty.
Qalay aitqanda da, ministrlik tarapynan jiberilgen komissiya ókilderining әreketteri ýkili ýmitpen kelgen týlekterge týrpidey tiydi. Qazaqstan Respublikasy Konstitusiyasynyng 17-babynyn, 1-tarmaghy búzylyp, ómirge endi qadam basqaly otyrghan balalarymyz ýlken psihologiyalyq-moralidyq túrghydan soqqy aldy. Bala auditoriyagha kirmey jatyp ayaq-qoly dirildep, mýsәpir halge týsti. Auditoriya ishinde tehnikalyq beyneqúraldarymen qosa balany ministrlik ókilderi baqylap, qit etse, eskertu jasap, «Artyna qarama», «Qozghalma!» «Akt toltyramyn» «U kogo eshe so sluhom problemy» dep jýikesine tiydi.
Bilim jәne ghylym ministri Baqytjan Júmaghúlov 2012 jyldyng 1 mausymynda BAQ ókiline bergen súhbatynda: «Biz týlekterge adamgershilik tanytyp, olardyng jeke túlghalyq qasiyetin qasterleuimiz qajet. Úyaly telefondy qoldanghan jaghdayda, býkil auditoriyagha masqaralap shygharyp jibermey, telefondy ghana alyp, bala júmysyn jalghastyruy kerek. Auditoriyadan quyp jiberuge qatang tyiym salamyn. Ómirde kim qatelespeydi. Sondyqtan tiyimdi jolyn qarastyryp, balagha týsinistikpen qarauymyz kerek, óitkeni әrbir bala - túlgha» degeni belgili.
Al ministrding sózin komissiya mýsheleri nelikten qaperge almady? Ministrlik ókilderining múnysy nesi?

Miua BAYNAZAROVA
Qyzylorda oblysy