Ukrainanyng jogharghy radasy ana tili ýshin arpalysyp, bir-birine júdyryq júmsap jatyr. Al bizding parlamenttegi partiya qalaulylary tóbelespek túrmaq, bir-birine mәndi sóz aitugha shamasy jetpeydi. Búghan qarap olardy asa mәdeniyetti eken dep әste oilaugha bolmaydy. Atalghan jaghday mәjilisshilerding óz pozisiyasy ýshin qanday      da bir batyl әreketke bara almaytyn, әljuaz ekenin kórsetedi.

Parlamentte jagha jyrtyspaq týgili, mәjilisshiler óz kemshilikterin bir-birine batyryp aita almaydy. Mәselen, kýni keshe mәjilisshi Aytkýl Samaqova mektep baghdarlamasyna jynystyq aghartushylyq sabaqtaryn engizudi úsynady. Bir qyzyghy, birde-bir әriptesi "ne aityp otyrsyn" dep onyng betin qaytaryp tastay almady. Bәlkim, әldebir deputat Samaqovanyng aptyghyn der kezinde bassa, búl mәseleni ol birneshe mәrte kótermes pe edi. Kim bilsin. Áyteuir Samaqova hanym biyik minberden jynystyq qarym-qatynas turaly aitudy әdetke ainaldyryp aldy. Mәselen, halyqaralyq balalardy qorghau kýnine arnalghan mәslihat kezinde ol: "Bizding pikirimizshe, dәl osy mektepterde jynystyq aghartushylyqty engizgen jón, sebebi qazirgi úldar men qyzdar - keleshek әkeler men analar. Mening orta oqu oryndaryna "Mektep medisinasy" atty kurs engizu turaly úsynysym qoghamda, әsirese pedagogtar arasynda ýlken rezonans tudyrdy", - dep shattandy.

Ukrainanyng jogharghy radasy ana tili ýshin arpalysyp, bir-birine júdyryq júmsap jatyr. Al bizding parlamenttegi partiya qalaulylary tóbelespek túrmaq, bir-birine mәndi sóz aitugha shamasy jetpeydi. Búghan qarap olardy asa mәdeniyetti eken dep әste oilaugha bolmaydy. Atalghan jaghday mәjilisshilerding óz pozisiyasy ýshin qanday      da bir batyl әreketke bara almaytyn, әljuaz ekenin kórsetedi.

Parlamentte jagha jyrtyspaq týgili, mәjilisshiler óz kemshilikterin bir-birine batyryp aita almaydy. Mәselen, kýni keshe mәjilisshi Aytkýl Samaqova mektep baghdarlamasyna jynystyq aghartushylyq sabaqtaryn engizudi úsynady. Bir qyzyghy, birde-bir әriptesi "ne aityp otyrsyn" dep onyng betin qaytaryp tastay almady. Bәlkim, әldebir deputat Samaqovanyng aptyghyn der kezinde bassa, búl mәseleni ol birneshe mәrte kótermes pe edi. Kim bilsin. Áyteuir Samaqova hanym biyik minberden jynystyq qarym-qatynas turaly aitudy әdetke ainaldyryp aldy. Mәselen, halyqaralyq balalardy qorghau kýnine arnalghan mәslihat kezinde ol: "Bizding pikirimizshe, dәl osy mektepterde jynystyq aghartushylyqty engizgen jón, sebebi qazirgi úldar men qyzdar - keleshek әkeler men analar. Mening orta oqu oryndaryna "Mektep medisinasy" atty kurs engizu turaly úsynysym qoghamda, әsirese pedagogtar arasynda ýlken rezonans tudyrdy", - dep shattandy.

Óz bastamasynyn "rezonans tudyrghanyna" shabyttanghan ol oqushylardyng sabaqtary kóp bolghanyna qaramastan, osynday dәrister men kurstar qajet dep esepteydi. "Qazirgi sabaqtar auqymynda jastardyng seksualdy densaulyghy boyynsha mamandardy tartyp, aghartushylyq dәristerin engizu mýmkindigin keninen talqylaudy úsynamyn", - degen Samaqovanyng aryny qatty. Deputat hanym ózin memlekettik manyzy bar iske bel sheship kiriskendey sezinetin boluy kerek. Áyteuir jinalys sayyn mindetti týrde jynystyq qarym-qatynas turaly sóz etetin bolyp aldy.

Búghan deyin ol mektep jasyndaghy qyzdardyng týsik jasatuy artyp bara jatqanyn aitqan bolatyn. Jón. Áytse de búl ýshin mektepke arnayy pәn engizuding qanshalyqty qajeti bar? "Statistikalyq mәlimetke sensek, jyl sayyn 15-18 jastaghy qyzdar arasynda 8 myngha juyq týsik jasau faktileri kezdesedi eken. Al Qazaqstandaghy әrbir altynshy otbasy balanyng joqtyghynan zardap shegude. Múnday kórinis búryn-sondy elimizde bolmaghan. Búl oqighalardyng basty sebebi retinde, mektep oqushylarynyng jynystyq ara qatynas turaly aqparynyng azdyghyn aitqym keledi. Múny zertteu nәtiyjeleri kórsetti. Osy orayda, barlyq orta mektepterdegi úl-qyzdar ýshin mektep medisinasyn, onyng ishinde jynystyq araqatynastyng aldyn alu turaly sabaqtardy ótkizip túrudy úsynamyn", - dedi A.Samaqova nauryz aiynda.

"Qyzdar "bәrin" bilui tiyis" dep esepteytin Samaqovanyng ózi de bir nәrseni myqtap este saqtauy kerek. Mәselen, elimizde mektep jasyndaghy balalargha qatysty asa manyzdy myndaghan mәseleler bar. Sonday-aq mektep baghdarlamasyna jynystyq aghartushylyq sabaqtaryn engizdik delik, odan týsik jasatu tyiyla ma? Kerisinshe, týsik jasatudyng sany artyp, oqushylardyng ansary sabaqqa emes, tósekke ausa she? Bayqauymyzsha, "aghartushy" apamyz qyzdargha túrmysqa shyqqansha abyroyyndy saqta dep kenes bermeydi. Ol mektep oqushylarynyng jynystyq ara qatynas turaly aqparynyng azdyghyn aityp alandaydy. Demek, aqparaty molayghan sayyn oqushylar "tәjiriybe" jinap, ony is jýzinde emin-erkin paydalana alady. Mine, býgin de "aghartushy" Aytkýl Samaqovanyng armany osy bolyp otyr. Oghan Janaózende japa shekken qarashanyng taghdyry men 14 shekarashynyng qaza boluy manyzdy emes.

Serik QÚDAYBERGENÚLY

«Jas Alash» gazeti