ۋكراينانىڭ جوعارعى راداسى انا تiلi ءۇشiن ارپالىسىپ، بiر-بiرiنە جۇدىرىق جۇمساپ جاتىر. ال بiزدiڭ پارلامەنتتەگi پارتيا قالاۋلىلارى توبەلەسپەك تۇرماق، بiر-بiرiنە ءماندi ءسوز ايتۋعا شاماسى جەتپەيدi. بۇعان قاراپ ولاردى اسا مادەنيەتتi ەكەن دەپ استە ويلاۋعا بولمايدى. اتالعان جاعداي ماجiلiسشiلەردiڭ ءوز پوزيتسياسى ءۇشiن قانداي      دا بiر باتىل ارەكەتكە بارا المايتىن، ءالجۋاز ەكەنiن كورسەتەدi.

پارلامەنتتە جاعا جىرتىسپاق تۇگiلi, ماجiلiسشiلەر ءوز كەمشiلiكتەرiن بiر-بiرiنە باتىرىپ ايتا المايدى. ماسەلەن، كۇنi كەشە ءماجiلiسشi ايتكۇل ساماقوۆا مەكتەپ باعدارلاماسىنا جىنىستىق اعارتۋشىلىق ساباقتارىن ەنگiزۋدi ۇسىنادى. بiر قىزىعى، بiردە-بiر ارiپتەسi "نە ايتىپ وتىرسىڭ" دەپ ونىڭ بەتiن قايتارىپ تاستاي المادى. بالكiم، الدەبiر دەپۋتات ساماقوۆانىڭ اپتىعىن دەر كەزiندە باسسا، بۇل ماسەلەنi ول بiرنەشە مارتە كوتەرمەس پە ەدi. كiم بiلسiن. ايتەۋiر ساماقوۆا حانىم بيiك مiنبەردەن جىنىستىق قارىم-قاتىناس تۋرالى ايتۋدى ادەتكە اينالدىرىپ الدى. ماسەلەن، حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنiنە ارنالعان ءماسليحات كەزiندە ول: "بiزدiڭ پiكiرiمiزشە، ءدال وسى مەكتەپتەردە جىنىستىق اعارتۋشىلىقتى ەنگiزگەن ءجون، سەبەبi قازiرگi ۇلدار مەن قىزدار - كەلەشەك اكەلەر مەن انالار. مەنiڭ ورتا وقۋ ورىندارىنا "مەكتەپ مەديتسيناسى" اتتى كۋرس ەنگiزۋ تۋرالى ۇسىنىسىم قوعامدا، اسiرەسە پەداگوگتار اراسىندا ۇلكەن رەزونانس تۋدىردى", - دەپ شاتتاندى.

ۋكراينانىڭ جوعارعى راداسى انا تiلi ءۇشiن ارپالىسىپ، بiر-بiرiنە جۇدىرىق جۇمساپ جاتىر. ال بiزدiڭ پارلامەنتتەگi پارتيا قالاۋلىلارى توبەلەسپەك تۇرماق، بiر-بiرiنە ءماندi ءسوز ايتۋعا شاماسى جەتپەيدi. بۇعان قاراپ ولاردى اسا مادەنيەتتi ەكەن دەپ استە ويلاۋعا بولمايدى. اتالعان جاعداي ماجiلiسشiلەردiڭ ءوز پوزيتسياسى ءۇشiن قانداي      دا بiر باتىل ارەكەتكە بارا المايتىن، ءالجۋاز ەكەنiن كورسەتەدi.

پارلامەنتتە جاعا جىرتىسپاق تۇگiلi, ماجiلiسشiلەر ءوز كەمشiلiكتەرiن بiر-بiرiنە باتىرىپ ايتا المايدى. ماسەلەن، كۇنi كەشە ءماجiلiسشi ايتكۇل ساماقوۆا مەكتەپ باعدارلاماسىنا جىنىستىق اعارتۋشىلىق ساباقتارىن ەنگiزۋدi ۇسىنادى. بiر قىزىعى، بiردە-بiر ارiپتەسi "نە ايتىپ وتىرسىڭ" دەپ ونىڭ بەتiن قايتارىپ تاستاي المادى. بالكiم، الدەبiر دەپۋتات ساماقوۆانىڭ اپتىعىن دەر كەزiندە باسسا، بۇل ماسەلەنi ول بiرنەشە مارتە كوتەرمەس پە ەدi. كiم بiلسiن. ايتەۋiر ساماقوۆا حانىم بيiك مiنبەردەن جىنىستىق قارىم-قاتىناس تۋرالى ايتۋدى ادەتكە اينالدىرىپ الدى. ماسەلەن، حالىقارالىق بالالاردى قورعاۋ كۇنiنە ارنالعان ءماسليحات كەزiندە ول: "بiزدiڭ پiكiرiمiزشە، ءدال وسى مەكتەپتەردە جىنىستىق اعارتۋشىلىقتى ەنگiزگەن ءجون، سەبەبi قازiرگi ۇلدار مەن قىزدار - كەلەشەك اكەلەر مەن انالار. مەنiڭ ورتا وقۋ ورىندارىنا "مەكتەپ مەديتسيناسى" اتتى كۋرس ەنگiزۋ تۋرالى ۇسىنىسىم قوعامدا، اسiرەسە پەداگوگتار اراسىندا ۇلكەن رەزونانس تۋدىردى", - دەپ شاتتاندى.

ءوز باستاماسىنىڭ "رەزونانس تۋدىرعانىنا" شابىتتانعان ول وقۋشىلاردىڭ ساباقتارى كوپ بولعانىنا قاراماستان، وسىنداي دارiستەر مەن كۋرستار قاجەت دەپ ەسەپتەيدi. "قازiرگi ساباقتار اۋقىمىندا جاستاردىڭ سەكسۋالدى دەنساۋلىعى بويىنشا مامانداردى تارتىپ، اعارتۋشىلىق دارiستەرiن ەنگiزۋ مۇمكiندiگiن كەڭiنەن تالقىلاۋدى ۇسىنامىن", - دەگەن ساماقوۆانىڭ ارىنى قاتتى. دەپۋتات حانىم ءوزiن مەملەكەتتiك ماڭىزى بار iسكە بەل شەشiپ كiرiسكەندەي سەزiنەتiن بولۋى كەرەك. ايتەۋiر جينالىس سايىن مiندەتتi تۇردە جىنىستىق قارىم-قاتىناس تۋرالى ءسوز ەتەتiن بولىپ الدى.

بۇعان دەيiن ول مەكتەپ جاسىنداعى قىزداردىڭ تۇسiك جاساتۋى ارتىپ بارا جاتقانىن ايتقان بولاتىن. ءجون. ايتسە دە بۇل ءۇشiن مەكتەپكە ارنايى ءپان ەنگiزۋدiڭ قانشالىقتى قاجەتi بار؟ "ستاتيستيكالىق مالiمەتكە سەنسەك، جىل سايىن 15-18 جاستاعى قىزدار اراسىندا 8 مىڭعا جۋىق تۇسiك جاساۋ فاكتiلەرi كەزدەسەدi ەكەن. ال قازاقستانداعى ءاربiر التىنشى وتباسى بالانىڭ جوقتىعىنان زارداپ شەگۋدە. مۇنداي كورiنiس بۇرىن-سوڭدى ەلiمiزدە بولماعان. بۇل وقيعالاردىڭ باستى سەبەبi رەتiندە، مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ جىنىستىق ارا قاتىناس تۋرالى اقپارىنىڭ ازدىعىن ايتقىم كەلەدi. مۇنى زەرتتەۋ ناتيجەلەرi كورسەتتi. وسى ورايدا، بارلىق ورتا مەكتەپتەردەگi ۇل-قىزدار ءۇشiن مەكتەپ مەديتسيناسىن، ونىڭ iشiندە جىنىستىق اراقاتىناستىڭ الدىن الۋ تۋرالى ساباقتاردى وتكiزiپ تۇرۋدى ۇسىنامىن", - دەدi ا.ساماقوۆا ناۋرىز ايىندا.

"قىزدار ء"بارiن" بiلۋi تيiس" دەپ ەسەپتەيتiن ساماقوۆانىڭ ءوزi دە بiر نارسەنi مىقتاپ ەستە ساقتاۋى كەرەك. ماسەلەن، ەلiمiزدە مەكتەپ جاسىنداعى بالالارعا قاتىستى اسا ماڭىزدى مىڭداعان ماسەلەلەر بار. سونداي-اق مەكتەپ باعدارلاماسىنا جىنىستىق اعارتۋشىلىق ساباقتارىن ەنگiزدiك دەلiك، ودان تۇسiك جاساتۋ تىيىلا ما؟ كەرiسiنشە، تۇسiك جاساتۋدىڭ سانى ارتىپ، وقۋشىلاردىڭ اڭسارى ساباققا ەمەس، توسەككە اۋسا شە؟ بايقاۋىمىزشا، "اعارتۋشى" اپامىز قىزدارعا تۇرمىسقا شىققانشا ابىرويىڭدى ساقتا دەپ كەڭەس بەرمەيدi. ول مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ جىنىستىق ارا قاتىناس تۋرالى اقپارىنىڭ ازدىعىن ايتىپ الاڭدايدى. دەمەك، اقپاراتى مولايعان سايىن وقۋشىلار "تاجiريبە" جيناپ، ونى iس جۇزiندە ەمiن-ەركiن پايدالانا الادى. مiنە، بۇگiن دە "اعارتۋشى" ايتكۇل ساماقوۆانىڭ ارمانى وسى بولىپ وتىر. وعان جاڭاوزەندە جاپا شەككەن قاراشانىڭ تاعدىرى مەن 14 شەكاراشىنىڭ قازا بولۋى ماڭىزدى ەمەس.

سەرiك قۇدايبەرگەنۇلى

«جاس الاش» گازەتى