Júma, 20 Qyrkýiek 2024
Janalyqtar 2968 0 pikir 12 Shilde, 2009 saghat 18:50

Bodauhan Toqanúly. BIZ ZIRAT KÝZETShISI EMES, 50-60 OTBASYLYQ QORALY AUYLMYZ

Búl auyl Ahmer eldi mekenining irgesindegi músylmandar ziratynyng tau jaq qarsysyna ornalasqan. Bir sheti «Metallurg-5» sayajayyna úlasyp jatyr. 2006 jylgha deyin nebәri on shaqty ýili osy jazyq songhy ýsh jylda Zaysan, Katonqaraghay, Kýrshim, Tarbaghatay siyaqty qazaq audandarynan, tipti, Ózbekstannan, Mongholiyadan kóship kelgenderge lyq toldy.
Semey trassasyna býiregi tiyip túrghan auyldyng arghy sheti eki shaqyrymgha sozylyp jatyr. Qazir 50-60 otbasy, 200-dey jan sany bolsa da әli kýnge auylda da, kóshelerinde de atau joq. Búdan eki jylday búryn telearnadan berilgen Týrkiyanyng oqshaulanyp qalghan bir auylyndaghy oqigha jayly «Qynaly qar» atty serialdan keyin túrghyndar ózderin soghan úqsatyp, «qynaly qarlyqtar» dep atap ketken.
Jaryq pen su - jarym jartylay. Jol atymen joq. Túrghyndar qala ortalyghyna baru ýshin qys boyy ashasynan qar keship, jaz boyy tolarsaqtan saz keship it tirlik keshude. Ásirese, mektep oqushylaryna obal-aq. Aq qar, kók múzda bir qiyrdaghy әskery qalashyqtaghy mektepke baru ýshin qargha ombylap, jol boyyna әreng jetedi. Túrghyndar qar qalyng týsken kezderi qatynassyz qalyp, óz kýshterimen qar kýreytin mashina jaldaydy. Óitkeni, búl auylgha baratyn joldy kýreuge qarjy bólinbegen. Tek ótken qysta Menovnoe auylyna jana әkim kelgennen song basqa joldargha bólingen qarjydan auystyryp, birneshe ret kýretip berdi.

Búl auyl Ahmer eldi mekenining irgesindegi músylmandar ziratynyng tau jaq qarsysyna ornalasqan. Bir sheti «Metallurg-5» sayajayyna úlasyp jatyr. 2006 jylgha deyin nebәri on shaqty ýili osy jazyq songhy ýsh jylda Zaysan, Katonqaraghay, Kýrshim, Tarbaghatay siyaqty qazaq audandarynan, tipti, Ózbekstannan, Mongholiyadan kóship kelgenderge lyq toldy.
Semey trassasyna býiregi tiyip túrghan auyldyng arghy sheti eki shaqyrymgha sozylyp jatyr. Qazir 50-60 otbasy, 200-dey jan sany bolsa da әli kýnge auylda da, kóshelerinde de atau joq. Búdan eki jylday búryn telearnadan berilgen Týrkiyanyng oqshaulanyp qalghan bir auylyndaghy oqigha jayly «Qynaly qar» atty serialdan keyin túrghyndar ózderin soghan úqsatyp, «qynaly qarlyqtar» dep atap ketken.
Jaryq pen su - jarym jartylay. Jol atymen joq. Túrghyndar qala ortalyghyna baru ýshin qys boyy ashasynan qar keship, jaz boyy tolarsaqtan saz keship it tirlik keshude. Ásirese, mektep oqushylaryna obal-aq. Aq qar, kók múzda bir qiyrdaghy әskery qalashyqtaghy mektepke baru ýshin qargha ombylap, jol boyyna әreng jetedi. Túrghyndar qar qalyng týsken kezderi qatynassyz qalyp, óz kýshterimen qar kýreytin mashina jaldaydy. Óitkeni, búl auylgha baratyn joldy kýreuge qarjy bólinbegen. Tek ótken qysta Menovnoe auylyna jana әkim kelgennen song basqa joldargha bólingen qarjydan auystyryp, birneshe ret kýretip berdi.
El kóleminde qala túrghyndaryna ýy salugha arnap jer telimin berudegi bylyq-shylyqtardyng beti ashylyp, búl kemshilikti retke keltiru mәselesi ótkir qoyylghan ótken jyly Preziydent N.Nazarbaev túrghyndargha jer telimin bermes búryn ol jerding auyz su, jol, jaryq siyaqty infraqúrylymyn tolyq sheshu jóninde qala basshylaryna, qatysty mekemelerge qatang tapsyrma bergen kezde osy auyl túrghyndary da, bәrekeldi, kózimiz endi ashylar dep bir quanyp qalghan-dy. Biraq, búl tapsyrmagha qúlaq asqan basshyny Óskemennen kórgen joqpyz. Jekelegen adamdar basshylargha tikeley jolyghyp, ótinish bildirdi, auyl әkimi de az jýgirgen joq. Jyl sayynghy әkimderding esep beru jinalystarynda da ýnemi aitylyp keledi.
- Men bar ghúmyrymdy jol, kópir salasynda ótkizgen adam túrghysynda kýre jolgha tiyip túrghan, bas-ayaghy eki shaqyrymnan aspaytyn osy jolgha jan auyratynday qarjy ketpeytinin aityp, oblys әkimining orynbasary Aleksandr Shirshov myrzagha da kirdim, - deydi Kәlenip Ybyray aqsaqal, - ol kisi meni jyly qabyldap, «isti Óskemen qalasy túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyghy mekemesining jolaushy kóligi jәne avtomobili joldary bólimine tapsyrma berildi, sol úiym sheshedi» degen jauap berdi. Búl bólimshening basshylary da meni qabyldap, suret-jobammen tanysyp, biylghy jyly bolmaghanda tas jol tóseletinin aitty. Ótinishimning eleusiz qalmaghanyna razy boldym. Bir nәtiyje shyghar dep senip otyrmyn, - deydi.
Aqsaqaldyng sózinen song bizding kónilimizde de ýmit oty janyp, dәl qashan, qanday shara qoldanylatynyn bilmekke atalmysh bólimning basshylaryna habarlastyq.
- Ol kisining ótinishi jayly bilmeymiz, biz jospar boyynsha biyl qala shetindegi biraz auyldargha tas jol tóseymiz, biraq búl josparda sizder aitqan auyl joq, - deydi osy Óskemen qalasy túrghyn ýi-kommunaldyq sharuashylyghy mekemesining jolaushy kóligi jәne avtomobili joldary bólimi bastyghynyng orynbasary Ernar Mәulethanov.
Tirshilik kózi - su men jaryq mәselesi de onyp túrghan joq. Auyldyng әskery qalashyqqa tartylghan kanalizasiya jýiesine jaqyn ornalasqan bóligi aulalaryna óz kýshterimen auyz su engizip alghan, shalghaydaghylary su azabyn әli tartyp otyr. Al, túrghyndardyng bir jartysy baspanalaryna jaryq jetkize almay eki jyl boyy sandalyp jýr. Árkim payda ýshin jýgiretin naryq zamanynda búl auyldardy jaryqpen qamtamasyz etetin “VK REK” aksionerlik qoghamynyng kórsetip otyrghan qyzmeti kónilden shyqpaydy. Eki jyl arttarynan ergen túrghyndardyng tilegin әli de tolyq qanaghattandyra almay otyr. Jaryqsyz otyrghandar jeterlik. Olardyng uәji: búrynghy shaghyn auylgha arnalghan transformatordyng kýshi jetpeydi. Rúqsat alghandarynyng ózi birining baghasy 10 myng tenge túratyn beton baghanalardy osy kompaniyadan satyp alugha qaltalary kótermey dal bolyp jýr.
Mine, Ahmer auylynyng bir býiregindegi kózge shyqqan sýieldey shaghyn auyldyn, shaghyn auyl emes, qoraly qauymnyng kýlli әlem órkeniyet órine ozghan XXI ghasyrdaghy kórip otyrghan kýni osy.
Múnday jadau tirlik Óskemende tek osy auylda ghana eken dep oilamanyz. 250-dey týtin sany bar 23-yqsham audan, onyng qarsysyndaghy ashyluy ótken jyly saltanatpen toylanghan 22-yqsham audan, әskery qalashyqtan bergi auyldar degendey, bir Menovnoe auylyna qarasty birneshe eldi mekenning infraqúrylymy tolyq sheshimin tappay, talay jyldardy artqa tastady.
Osy tústa, shirkin, basshylar qalamyzda azshylyq bolyp otyrghan qazaghymyzdyng sanyn molaytudyng bir joly - kelgenderdi keudesinen iyterip, kedergi jasamay, qúshaq jaya qarsy alyp, ornyghuyna ontayly jaghday jasau ekendigin nege eskermeske degen oigha qalasyz. Tipti, olardyng osylaysha shetqaqpay kórip otyruynyng astarynda auyldan kelding dep alalaushylyq jatqan siyaqty seziledi. Áytpegende, búl sonshalyqty sheshimi tabylmaytyn, qyruar qarjy tileytin mәsele emes ekeni belgili. Onyng syrtynda Elbasynyng ózi ýy salugha jer telimin berseng әueli infraqúrylym mәselesin sheshu jóninde sheneunikterge shegelep túryp tapsyrma berdi emes pe!
Preziydent tapsyrmasy qashan oryndalmaq?

 


Bodauhan Toqanúly, Óskemen
“Didar” oblystyq gazeti (Óskemen)

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2392