AES pen «Orys tili jyly»: Tashkent qayda bet aldy?
Songhy uaqytta Ózbekstan Reseyge degen baghytyn ózgertti. Sarapshylar Tashkent Mәskeuge tym tәueldi bolyp barady degendi aituda. Oghan negiz de joq emes.
Mәskeu Ózbekstangha AES salu jobasyn qolgha aluda. Búghan resmy Tashkent te qarsy emes. Ózbekstannyng syrtqy ister ministri Abdulaziz Kamilov ol turaly bylay deydi: «Biz eng aldymen múny ekonomikalyq joba retinde qarastyramyz. Búl jerde eshqanday sayasy oiyn da, sayasy mýdde de joq. Nege ony biz kesip aityp otyrmyz? Óitkeni búl jobagha qatysty BAQ ókilderi týrli negizsiz aqparattardy jazuda», - dedi ol.
Ol jobanyng tek qana ekonomikalyq maqsatta ekenin dәleldep baqty. «Áriyne, naqty ekonomikalyq qajettiligi men jobanyng týpkilikti maqsaty naqty dәleldenui tiyis. Búl Ózbekstanda energiyanyng ózge de balama kózderi qarqyndy týrde damyp jatqan sәtte asa manyzdy ghoy. Bizding elimizge kóptegen jobalar men úsynystar týsip jatyr, olardyng basym bóligi kýn, jel, su energiyasyn damytugha qatysty bolyp otyr», - deydi ministr.
Ózbek ministri Kamilov MAGATE qoyatyn talaptargha da basa nazar audaryp otyrghanyn jәne qauipsizdik eng basty qajettilik ekenin úmytpaytynyn da aita ketkendi jón sanapty.
«Taghy bir asa manyzdy súraq, ol iri jobanyng ýnemi nazarda boluy. Sondyqtan biz búl joba boyynsha tek qana el halqynyng pikirin emes, sonymen qatar kórshiles memleketterding de oiyn biletin bolamyz. Osylaysha búl mәseleni ary qaray zerttep, qarastyramyz. Júmys jýrip jatyr. Biraq barlyghy da jogharyda aitylghan súraqtargha berilgen jauaptarmen baylanysty bolmaq. Jauaptargha qarap, naqty sheshim qabyldaymyz. Salyna ma, joq pa degen mәsele sheshiledi», -dedi ol.
Ózbekstangha AES salu mәselesi әli talqylanyp jatyr. Jospar boyynsha 2 bloktan túratyn AES 2022 jyly salynuy bastalyp, 2028 jyly qoldanysqa berilui tiyis. AES-ti reseylik kompaniyalar salmaq, al joba qúny orta eseppen 9-11 mlrd dollar dep baghalanuda. AES salynuyna Ózbekstan halqy ishinara qarsy, al kórshiles memleketter alandaushylyq bildirude.
Ózbekstan tek qana energetikalyq joba boyynsha emes, sonymen qatar basqa da baghyttarda Reseyge jaqyndaudy jón kórgendey. Ózbekstandaghy orys tildi múghalimderding sauatyn kóteru maqsatynda Reseyden arnayy mamandar kelip, 30 myng ózbekstandyq ústazdy oqytu baghdarlamasyn bastady. Al endigi uaqytta Ózbekstan biyligi TMD boyynsha «Orys tili jylyn» ótkizudi qoldap otyr.
«Rossiya-24» arnasyna Ózbekstannyng syrtqy ister ministri Abdulaziz Kamilov kólemdi súhbat berdi. Ol súhbatta orys tilin qoldau mәselesine de basa nazar audardy.
Onyng oiynsha Ózbekstandaghy reseylik 15 JOO-nyng filialdary eki el arasyndaghy dostyq pen mәdeny әriptestikti arttyru jolynda qyzmet etude. Orys tilin ýiretu ortalyqtary da kóptep ashylyp jatqanyn mәlimdedi.
Ol Ózbekstan tarapy Resey preziydenti Vladimir Putinning TMD elderi basshylarynyng kenesindegi «Orys tili jylyn» atap ótu úsynysyn ýlken qyzyghushylyqpen qarsy alghanyn aitty.
«Búl mәsele boyynsha Ózbekstan orasan tәjiriybege iye. Mysaly 70-jyldary Tashkent qalasynda ghylymy orta mamandarynyng basyn qosqan, «Orys tili — dostyq pen últtardy biriktirushi til» atty ýlken forum ótti. Sondyqtan bizde naqty qadamdardy jasau tәjiriybesi, atalmysh baghyttaghy sharalardy úiymdastyru әdisi bar. Biz búl úsynysqa ýlken jauapkershlikpen, quana qatysar edik», - deydi ózbek ministri.
Ózbekstan orys tilin damytugha mәjbýr. Sebebi enbek migranttarynyng basym bóligi Reseyge barady. Al Reseyde til bilumen qatar, arnayy emtihandyq jýie engizilude. Sondyqtan orys tilin ýirenu elge keletin kapitalgha da әser etpek.
Tashkent Reseyding birqatar jobalaryna qauippen qaraytyny anyq. Mysaly Mәskeu birneshe mәrte úsynys jasasa da, ÚQShÚ (ODKB) úiymyna qayta qosylmaytynyn mәlimdedi. Sonymen qatar EEO-qa kiruge de niyetti emestigin kórsetti. Degenmen sarapshylar búl mәsele әli sheshilmegenin, Ózbekstannyng EEO qabyldaghan jol kartasyna mýshe boluy sonyng bastapqy satysyna ainalu mýmkindigin aityp otyr.
Ka Myrza
Abai.kz