Koronovirustyng mutasiyalanghan jana týri «Omikron» virusy әlemdi әlekke sala bastady. Jana virus Afrika qúrlyghynyng Bostvana memleketi men Ontýstik Afrika Respublikasynda 9 qarasha kýni anyqtalghan.

Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymynyng ókili Mariya Van Kerkhove: «Shtamnyng qalay payda bolghany belgisiz, biraq boljamdardyng biri: virus júqtyryp immundyq jýiesi әlsiregen, aurudan tolyq aiyqpaghan adamnyng aghzasynda belgili bir uaqyt aralyghynda virus kóbeygen, sodan payda bolghan», - degen pikir bildirgen.

«Omikron» basqa virusqa qaraghanda tez taralady әri qaupi joghary ekeni aitylyp jatyr. Qauipti virus Afrika aumaghynan shyghyp әlemge jayylyp ýlgerdi. Qazirge deyin Belgiya, Izraiyl, Gonkong, Chehiya, Germaniya, Úlybritaniyada kezdesip otyr. Atalghan virus qazir Reseyge de jetip ýlgergen.

«Afrikalyq «Omikron» shtammy qazirding ózinde Reseyde bar, onyng taralu kózi Egiypetke barghan reseylik turister boluy mýmkin», - dedi senator Vladimir Krugliy.

Reseyde kesheden bastap OAR, Bostvana, Lesoto, Namibiya, Zimbabve, Mozambiyk, Esvatini, Tanzaniya, Madagaskar jәne Gonkong elderine shyghugha tyiym salyndy. Europa elderinde de tyiym salu sharalary qolgha alynghan.

Malavy elinen oralghan bir túrghynnan auru tabylyp, «Omikron» belgisi bar taghy jeti túrghyn anyqtalghan son, Izraili ýkimeti sheteldikterge shekarasyn jabudy úigharghan. El ishinde Ontýstik Afrikadan kelgenderge shúghyl izdestiru júmysy jýrgizilip jatyr.

Eurokenesting basshysy Ursula Fon der Lyayen Europa Odaghy elderine «Omikronnyn» payda boluy jәne taraluy turaly naqty mәlimetter beruin súrady.

AQSh dýisenbiden bastap halyqtyng Afrikanyng birneshe elderine baruyna toqtau saldy. Virustyng jana núsqasy turaly mәlimdemesinde preziydent Djo Bayden Dýniyejýzilik sauda úiymyn kovidke qarsy vaksinagha patentten bas tartugha shaqyrdy. Búghan deyin Vashington búl ýndeudi әlem elderine joldaghan bolatyn, biraq ol Europada qoldau tappady.

«Búl jana virustyng týri әlem tolyq vaksinalanbayynsha pandemiyanyng ayaqtalmaytynyn anyq kórsetedi», - dedi Bayden.

Birneshe kýn búryn Amsterdamgha oralghan alpys shaqty jolaushydan koronovirus belgisi bar ekeni anyqtalghan. Biraq, kovidting qay týri ekeni turaly aqparat berilmegen. Niyderlandy elinde dәl qazir kovidpen auyrghandar sany kýrt kóbeygen. El basshylyghy karantin talaptaryn kýsheytken.

Avstraliya senbi kýni Ontýstik Afrika, Namibiya, Zimbabve, Botsvana, Lesoto, Esvatini, Seyshel araldary, Malavy jәne Mozambikke qaray eki aptagha reysterding toqtatylatynyn habarlady. Búl memleketterde bolghan adamdar Avstraliyagha kire almaydy (óz azamattaryn qospaghanda).

Japoniya biyligi: «Afrika qúrlyghynyng ontýstik aimaghynan kelgender 10 kýnge karantinge jabylyp, 4 ret synaq tapsyrady», - dedi.

Al, Ýndistan biyligi OAR, Bostvana, Gonkongtan kelgen jolaushylardy qatang tekseristen ótkizip, synaq tapsyrudy jýktegen.

Iranda Afrikanyng birneshe eline barugha tyiym salyp, búl elderden qaytqan Iran azamattaryn eki ret synaqtan ótkizetinin habarlady.

Braziliya Afrikanyng alty eline, Tayland segiz eline kiruge tyiym saldy.

Kanada songhy 14 kýnde Afrikanyng Ontýstik Afrika, Namibiya, Zimbabve, Botsvana, Lesoto, Esvatiny jәne Mozambikte bolghan jolaushylardy elge kirgizbeydi.

Biraq OAR biyligi elderding tyiym salu әreketterin dúrys emes dep sanaydy. Ontýstik Afrika elderining densaulyq saqtau ministri Djo Faahla:

«Jol jýruge tyiym salu jәne basqa da osy sekildi shekteulerdi asyghys engizip jatqan elderding is-әreketi Dýniyejýzilik densaulyq saqtau úiymynyng normalary men standarttaryna qayshy keledi», - dedi.

Úlybritaniya ýkimeti kenesshileri ghylymy tobynyng doktory Maykl Tinsli: «OAR halqynyng 24 payyzy ghana vaksina saldyrghan, búl endigi virustyng óte jyldam taraluyna jol ashyp beredi», - deydi.

Vaksina shygharushy birneshe farmaseptikalyq korporasiyalar «Omikrondy» zertteudi bastap ketken, olar preparattar qúramyn qajettilike qaray ózgertuge dayyn ekenin jetkizgen. «Pfizer jәne Biotech» kompaniyalary «shamamen 100 kýn ishinde «Omikrongha» qarsy arnayy beyimdelgen vaksinany jasaugha jәne shygharugha» niyetti ekenin aitty.

«Sputnik V» vaksinasyn shygharushy Mәskeulik ortalyq ta Reseylik ghalymdardyng vaksinasyn jana virusqa qarsy beyimdeuge dayyn otyrghanyn aitady.

Al Qazaqstannyng Densaulyq saqtau ministri Aleksey Soy koronavirustyng «Omikron» shtammy turaly pikir bildirdi.

Facebook-tegi paraqshasynda: «Omikronnyn» basqa núsqalarmen salystyrghanda qanshalyqty tez taraytyny әli belgisiz. IYә, qazir ol Ontýstik Afrikada órship túr. Degenmen epiydemiologiyalyq zertteuler ayaqtalmayynsha ol turaly naqty qorytyndy jasaugha bolmaydy», - dep jazghan.

Ol sonday-aq, «Omikronnyn» qanshalyqty auyr aurulargha әkeletini turaly da toqtaldy.

«Ázirge «Omikron» belgileri COVID-19-dyng basqa núsqalarynan ózgeshe bolady degen derek joq. Tek dertting osy týrimen auyrghandargha kortikosteroidtar men interleykiyn-6 ingibitorlary tiyimdi. Basqa dәrilerding emdik qasiyetining qanshalyqty ekeni zertteledi», - dedi Soy.

Ayjan Temirhan

Abai.kz