Múrat ÁUEZOV, mәdeniyettanushy, qogham qayratkeri:

Múrat ÁUEZOV, mәdeniyettanushy, qogham qayratkeri:

- Múrat agha, osydan birer jyl búryn «Rayymbek batyr danghyly boyyndaghy qazaq ziratynda Áuezov, Sәtbaev bas­taghan qazaqtyng birtuar azamattarynyng jat­qan jerleri júrt kózinen tasa, eleu­sizdeu qalyp bara jatyr. Ziyalylarymyz jatqan jerlerding kartasy jasalyp, qala­lyq әkimshilikting qarauyna úsynylsa eken» degen oy aitqan ediniz.

- Al ótken jyly ghana 100 jyldyq me­rey­toyy atalyp ótken Qasym Amanjolovtyng qay jerde jatqanyn keyingi tolqyn aqyn-ja­zushylardyng biri bilse, biri bilmeydi. Qazaq­tyng mandayaldy azamattary jerlengen qorym­dy memleket óz qamqorlyghyna alar kez keldi: tuysqan Ázirbayjan elinde әrbir qonaq kelip kóretin eki taghylymdy qabirstan bar: biri - shahitter qabirstany, ekinshisi - últtyq panteon. Búl olardyng últtyq mәde­niye­tining bir bólshegi retinde qalyptasyp ketken. Búl ýrdisti ózbek, týrikmen bauyr­la­ry­myz da qolgha aldy. Jazushylar odaghy, Almaty qalasynyng әkimshiligi osynda jer­len­gen qayratkerlerding kartasyn jasap, ony aishyqty jerge ornatyp qoyatyn kez keldi. Kýni erteng memlekettiligimizding qalyp­ta­suy­nyng basy-qasynda jýrgen túlghalarymyzdyng naq osy qorymda jerlengeni esten shyghyp, qatardaghy zirat esebinde qaluy әbden mýmkin. Múnda jerleu rәsimderi kýni býginge deyin jalghasyp keledi. Kýni erteng Áuezov, Sәtbaev, Aymanovtardyng beyitine aparar soq­paq ta temir qorshaulardyng ortasynda qaluy mýmkin. Odan bólek, kezinde Abaydyng sýiikti úly Ábish - Ábdirahman amanatqa qoyylghan qasiyetti qorym býgin «orys ziraty» degen ataugha ie bola bastauy meni alandatady. Qyrkýiek aiynyng 28-i kýni - әkemning tughan kýni. Tughan kýninde artynda qalghan úrpaq­ta­ry­nan ózge eske alyp, basyna barghan jan bol­­mady. Júmabay Shayahmetovtin, Áliby Jan­gel­diyn, Dina Núrpeyisovanyng naq osy qo­rym­da jerlengenin ekining biri bile ber­meydi. Olardyng qabirine aparar jol jaby­lyp qalghan.

- Múrat agha, әkeniz Múhtar Áuezovting «Abay» joly» trilogiyasy HH ghasyr әde­biyeti ýshin tosyn qúbylys boldy. Mú­han­nyng armany bolyp ketken Qúnanbay bey­nesi sheteldik oqyrmandy tan-tama­sha qaldyrdy. «Abay joly» ótip ketken ghasyrdyng ensiklopediyasyna ainaldy. Al býgingi zamannyng jylnamasy deuge túrarlyq dýniyeler jazylyp jatyr ma?

-Kezinde Qanysh Sәtbaev «Abay jolyna» qazaq ómirining ensiklopediyasy dep bagha beripti. HIH ghasyrdyng sonynda tarih kóshinen «kóship ketken» kóshpendilerding túrmysyn, tynys-tirshiligin tarih zerdesinde saqtau qajettiligi tudy. Búl mindetti poeziyada Iliyas Jansýgirov «Qúlager» poemasy arqyly, al prozada Múhtar Áuezov «Abay joly» arqyly sәtti oryn­dap shyqty.

- Al qazir ne bolyp jatyr?

- Áriyne, HHI ghasyrgha HHI ghasyrdyng kóz­qa­rasymen qaraytyn adamdar tuady, qalyp­tasady. Men keyingi tolqyn buynnyng ara­synan uaqyttyng tynysyn molekulyarly, atom­dyq dengeyde qaraytyndardy bayqap jýrmin. Búl meni quantady. Biraq ghasyr tuyn­dysyna ainalatyn shygharmany ómirge alyp kelu ýshin tarihy imperativ kerek, sodan kýsh alu kerek. Kelesi úly epopeyany dýniyege alyp keletin jannyng bizding ortamyzda jýrui әbden mýmkin.

- Siz ainalada bolyp jatqan qúby­lys­targha beyjay qaray almaysyz. Bizde Ýdemeli industriyalyq-innovasiyalyq damu baghdarlamasy bar. Ol júmysyn sәtti bastap ýlgerdi. Mýmkin tek eko­no­mikada ghana emes, qoghamdyq sanamyzgha da Ýdemeli industriyalyq baghdarlamagha balama bolarlyqtay ózgerister kerek shyghar. Qalay oilaysyz?

- Kez kelgen memlekettik imperativ gha­syr­lyq dengeydegi kórkem shygharmanyng dýniyege keluine yqpal ete almaydy. Ol ýshin saf gauhar tәrizdi taza óner kerek. Ony ja­san­dy týrde basqaru nemese oghan ghasyrlar toghy­synda qalyp qoyatyn úsynystardy tyqpa­lau da mýmkin emes. Bizding mindetimiz - úshqynnan jalyn laulata alatyn has talant­tardy arshyp alyp, soghan baghyt-baghdar beru, jol ashu. Sol arqyly ózderining barynsha qa­jet ekenin úghyndyru. Mysaly, Qalyqbek Sa­ly­qov «Balkon» filimi arqyly qazaq kino­sy­na jana tolqynnyng lebin alyp keldi. Jana tolqyn búl tuyndyny memlekettik kino neme­se memleket ýshin emes, HH ghasyrgha qajet tuyndy dep baghalady.

- Múrat agha, ruhaniyat baghytyndaghy mem­lekettik baghdarlamalargha qol­tan­banyzdy qaldyra aldynyz ba? Sebebi oghan ekining birining qoly jete bermeydi.

- Mening jasym 70-ke tayap kaldy. Jas kezimnen beri daryny tabighatynan berilgen Asqar Sýleymenov, Alan Medoev, Saliy­hiyt­din Aytbaevtarmen birge jýrdim. Olar ru­ha­ny jaghynan bay adamdar edi. Qazir tuyn­dyn­dy taratudyng san týrli joly bar. Eger mem­lekettik baghdarlamagha qatysa almasan, internet arqyly tarat. Nemese sende joq kitap joldasynda bar. Erkindik әlemine bar­ly­ghyna tyiym salghan uaqytta úmtyldyq. Shetelden Maghjan, Mústafa, Ahmetterding en­begin, Sayyn Múratbekovti izdedik. Biz solar arqyly Alash iydeyasy salyp ketken soqpaqtyng izin taptyq.

- Agha, siz 1978 jyldary, 35 jasy­nyz­da mansaptan boyynyzdy aulaq salugha tyrysqanynyz, sóitip, әkenizding bedelin, onyng syrtynda respublikanyng birinshi basshysymen tuystyq qarym-qaty­na­sy­nyzdy da óz iydeyanyzdyng jolynda tәrk et­keniniz bayqalyp túrady. Sizding óziniz ómir sýrip jatqan qoghamnan «oqys oila­ry­nyz» arqyly oqshaulanuynyzgha ja­qyn-júraghattarynyz, tipti janynyzdaghy ja­ry­nyz qalay qarady? Olar sizdi qol­dady ma?

- Sening «Jas túlpardyn» tarihyn azdap bi­letining bayqalyp túr. Jana jogharyda aityp ótkendey, bizde óz jaghdayymyzdy ózge­­lermen salystyru mýmkindigi boldy, sol ar­qyly sanamyzda «basqasha oilaudy», tara­­­typ aitqanda, býkil jýiege degen qar­sy­lyq­ty qalyptastyrdyq. Ózing tipti sanang qabyl­day almaghan dýniyege qalay jaybaraqat qaraysyn? 

1969 jyly Mәskeu aspiranturasynda «Qazaqtyng últtyq erekshelikteri» taqy­ry­byn­­daghy dissertasiyamdy qorghap, elge Mәs­keu ghalymdarynyng joghary baghasyn alghan «Kóshpendiler estetikasy» taqy­ry­byn­daghy újymdyq enbekti ala keldik. Biraq elge kelgen song Ortalyq komiytet bizding «Kósh­pen­di­ler estetikasy» degen zertteuimizdi, Oljas Sý­ley­me­novting «AZiYa»-syn synap, «eskilikti dәrip­teydi» dep sheshim shygharyp, ony jariyalaugha, jariyalanyp ýlgergenin taratpaugha sheshim qabyldapty. Oljastyng «AZiYa»-sy taralyp ýlgerdi, al bizding 3000 tirajben shyqqan «Kóshpendiler estetikasy» oqyrman qolyna jetpey, kóz aldymyzda órteldi. 

Mәskeuden Almatygha kelgende «bilimim bar, joghary oqu oryndarynyng filologiya fakulitetterinde sabaq bersem be» degen oy bolghan. Biraq Oqu-aghartu ministrliginde «Siz­ge studenttermen júmys isteuge rúqsat joq» degen qarsylyq boyamasyz, ashyq aityldy. Búl jerde Qonaevtan pana izdesem, ózing aitpaqshy, «svobodnyy duhpen» qosh­ta­sa­rymdy ishtey sezdim. Búl - mening 18-20 jastaghy emes, eseyip, es jiyp, 28-ge kelip qalghan, jariyalanghan materialdarym ýshin ortalyq basylymdardyng bas jýldesin alyp jýrgen kezderim. Demek, sanaly týrde toqtamgha kelgen sheshim deuge bolady. 

- Shyghys tilderi arasynda qytay tili - eng kýrdelisi. Ol kezde KSRO men Qytay arasyndaghy baylanys ta mәz emes edi. Odan әride, 1954 jyly qazaq dalasyn iygeru bastalghan kezde sizding әkeniz bas­ta­ghan qazaq ziyalylary KSRO bas­shy­la­ryna «qytay qazaqtarynyng kómegine jýgi­neyik, olardy elge aldyrayyq» degen úsynyspen shyqty» degen әngime bar. Al әkeniz sizding qytay tilin men­ge­ruinizdi qatty qadaghalaghan kórinedi.

- Ákem bolashaqty kóregendikpen sezdi-au deymin. Qazir Qytay yqpaly Jer sharyn jau­lap barady. Mәskeu uniyversiytetining qytay tili fakulitetin bitirdim. Aziya jәne Afrika halyqtary institutynda bir jyl is-tәji­riy­be­den óttim. Instituttyng kafedra men­ge­ru­shisi, ataqty qytay mamany Lev Eytilin ins­tiy­tutta qaluymdy ótindi. Kelissem, pәter mәselesin sheshuge uәde berdi. Oghan kelise almadym. Elge qaytugha asyqtym. Elge kel­gen­nen keyingi jaghdayym oqyrmandargha jaqsy tanys. 

- Fatima Ghabitovanyng kýndelikterin oqyp shyqtym. Ananyz keyingi ómirinde de Iliyas Jansýgirovke degen mahabbatyn eshkimmen bólise almay, әkenizge tek ýlken dosym dep qaraghan tәrizdi. Men qatelesip túrghan joqpyn ba?

- Ony joqqa shygharmaymyn. Anam múny bizden, balalarynan jasyrghan emes. Biraq Jansýgirovke degen úly sezimi ishten shyqqan balalaryn bir-birinen bóle-jara qaraugha jol bergen emes. Bolattyng týr-týsi әkesine úqsaytyn. Keyin múrty ósken song №2 Iliyasqa ainalyp shygha keldi. Anam ony qaratory kelbetine qarap «Mening shokoladym» dep erkeletti. Onyng dene mýsini, keskin-kelbeti Sholohovtyng «Tynyq Donyndaghy» Grigoriy Melehovke kóbirek keletin... Anamyzdyng bizge degen mahabbaty әkemizding bólek ekenin sezdirgen joq.

- Taghy da sizding 20 jasynyzdaghy oi-tolghanystarynyzgha toqtalghym kelip túr. Siz 1963 jyly kýndeliginizge «Ne pog­ryaz­ny v miyre ludey, ne boley za nih dushoy. A vstupay v mir knigi» dep jazypsyz. Sizding ne sebepten qúlazyghanynyz maghan belgisiz. Osy oiynyzdy zamanuiy­lan­dyr­saq, «internet әlemine shaqyrasyz. Eger jan-jaghymyzdyng bәri kitap әlemine nemese internetting qúshaghyna ketip qal­sa, kim qalady?

- Mening jastyq shaghym men qazirgi uaqyt­ty salystyrugha bolmaydy. Biz oiymyzdy elge jetkizuding jolyn taba almadyq. Kitap­ta­rymyz kóz aldymyzda órteldi. 1950 jyldardyng sonyn ala dýniyege kelgen «Jas túlpar» bizding qogham ýshin kózge shyqqan sýielmen birdey boldy. Biraq totalitarizm esikten shygharyp jibersen, terezeden kiretin jany siri qúbylys eken. Songhy kezderi men ózimning bar ekenime kýmәn keltiretin boldym. Tabighattyng ózi onyng ayaghynyng astynda jan­shy­lyp jatqanday seziledi. Qaytpek kerek? Adam - jaratylysy jaghynan jenimpaz. Sol kezde oghan әdebiyet, kórkem әdebiyet qana qol soza alady. Kórkem әdebiyet qana adamnyng әleuetin arttyra alady. Biraq kórkem әdebiyet - internet emes. Olar bir-birine mýldem úqsa­maydy. Internet - etek-jeni keng pishilgen bәrine qoljetimdi dýniye.

- Ótken jyly Tәuelsizdigimizge jiyr­ma jyl boldy. Eki onjyldyq belesti baghyn­dyrdyq. Jetistikterimiz jayly az aitylghan joq. Sizdi Tәuelsizdik jyldary ruhaniyat әleminde tanghaldyrghan dýniye­ler boldy ma?

- Maghan mәdeny múramyzdy nasiy­hat­taytyn baghdarlama únaydy. Sebebi onyng memlekettik konsepsiyasyn ózimiz dayyn­da­dyq. Onyng eki ayaghynan tik túruy ýshin kóp nәrse jasaldy. Tarihy belesterdi bir-birinen bólip qaraudan aryla bastadyq . Búl - ýlken jenis. Múny bizding әli pisip-jetilmegen bos­tan­dyghymyzdyn, Tәuelsizdigimizding jenisi dep qaraugha bolady. Sebebi KSRO jýiesi sana­myz­da fragmentarlyq úghymdardy tamyr­lan­dyrdy. Biz aitugha bolmaytyn jayttar da boldy. Mysaly, 1930 jyldardaghy ashtyq taqyrybyna Smaghúl Elubaydan ózge eshkimning batyly barmady. Býgin әdebiyetimiz tәuelsiz. Ózin shyn tәuelsiz sezine bastaghan aqyn­da­rymyz da bar. Kinoda da janalyqtar jetedi. Mysaly, maghan Ermek Túrsynovtyng «Kelini» janashyldyghymen únaydy. Búl - tәnir­shil­dik­ting kartinasy. Qazir tәnirshildikting feno­me­nin zerttep jýrgenderding arasynda jastar óte kóp.

- Siz tarihshylarymyz ótkendi obek­tiyv­ti týrde baghalamaydy, jan-jaqty tal­damaydy deysiz. Biz ótkenimizding baghasyn әdil bere aldyq pa?

- «Keshegi men býgingining aiyrmashylyghy ne?» degen súraqqa jauap izdep kórdiniz be? Ýndemeysiz. Keshe adam tek búrandanyng nemese mehananikalyq mashinanyng rólin atqardy. Qazir erkin adam bolugha mýmkindik tudy, óz betinshe izdenuding kenistigi ashyldy. Sondyqtan keshe men býgindi salystyrudyng qajeti joq. Býgin bizding aramyzda jeke túlghalar óte kóp. Búl key jaghdayda qatelesuge alyp kelui de mýmkin. Búl kezeng ózgening erkine eriksiz týrde moyynsynyp ketetinderge asa qolayly sәtti qalyptastyryp túr. Keyde kez kelgen ortagha beyimdelip ketetinderding kóz­qarasynan әldebir eki oilylyqty anghara­myn. Olar ózderin dúrys baghytta kele jatyr­myz dep ózin-ózi sendirgenmen, óz-ózine senbeytinderi bayqalyp qalady.

- Bizde memlekettiligimizding tarihy 1991 jyldan bastalady degen pikirge den qoya bastaghandar bayqalady.

- Meninshe, óitip oilaytyn adamdar joq qazir. Biz mәdeny baghdarlama 2,5 jylghy tariy­hymyzdy týgendedik.

- 2,5 myng jyl dep kesip aitu­la­ry­nyz­gha ne sebep boldy? Tarihshylarymyz tariy­hymyzdy 3-5 myng jyldyqtargha úzart­qan joq pa?

- Eger qazaq dey bersek, ol bizding dәui­rimizge deyingi dep sozylyp kete beredi. Men búl arada naqty derekterge sýiengim kelip túr. Osy kezende Euraziya kenistiginde kósh­pen­diler órkeniyeti bastady. Bizding tariy­hy­myzdaghy saq mәdeniyeti, qarahanidter dәuiri bolyp jalghasyp kete beretin kóshpendilerding órkeniyetine eshkim kýmәn keltire almaydy. Ony әlem әldeqashan mynjyldyqtar toghy­syn­da bir-aq ret kezdesetin tarihy fenomen dep qabyldaghan. Biraq biz ony kýni býginge deyin boyymyzgha sinire almay jatyrmyz. Key­de Shynghys han tóniregindegi aitys-tar­tystyng ózi tarihty bir-birinen bóle-jara qarap kelgendigimizding zardaby ma dep qala­myn. Búl -taghy da sanamyzdyng otarlyq tәueldilikten әli azat bolmaghandyghy, tarihty tútas bir әlem dep qaray almaghandyghymyz. Týrik-monghol taypalary - bir-birinen bólip alyp qaraugha bolmaytyn tarihy ansambli.

- Biraq orta mektep nemese joghary oqu oryndarynyng tarih pәni bagh­dar­la­ma­larynyng aitary sizding oiynyzgha mýl­dem úqsamaydy.

- Men sizben kelisemin. Jәne jaqyn bola­shaqta kóshpendiler tarihyn bir-birinen bólip-jarugha bolmaydy degen pikirding kópshilikting qoldauyna ie bola qoyatyndyghyna da senbeymin. Sebebi bizding ortamyzda sana-sezimin tәueldilikten arylta almay jýrgen top basym kýshke iye. Tarihshylarymyz turaly da osyny aitugha bolady.

- Siz 1970 jyldary jazghan jazba­la­ry­nyzda «qazaq, ózbek pen qyrghyzdar arasyndaghy jaghdaydyng mәz emestigi janyma batyp jýr» deysiz. Búl - osydan 40 jyl búrynghy jazba. Al býgin de tuys­qan halyqtar arasyndaghy qarym-qaty­nas­ty jibektey dep baghalaugha bolmaydy. Biz biriguge bet alyp bara jatyrmyz ba, әlde...

- Biz birgemiz... Bizdi bir-birimizden eshkim bóle almaydy. Biriguimizge, bir bolugha kedergi kýsh syrtta emes. Bar kinә - ózimizde. Men múny túrmystyq dengeydegi úsaq-týiek nәrse dep baghalar edim. Sayasattanushylar, jur­na­lister osy kedergini jenip shyghu ýshin qoldan kelgenning bәrin jasau kerek. Bizding tarihymyz bir. Mәdeniyetimiz bir. Qazaq, ózbek, qyrghyz jazu­shylary arasynda últ ereksheligine baylanysty týsinbeushilik oryn alghan emes.

- Biraq qogham eki elding sayasat­ta­nu­shy­larynyng nemese jazushylarynyng emes, Elbasylarynyng arasyndaghy baylanysqa bagha beredi...

- Syrt kóz Ortalyq Aziya elderi bas­shy­larynyng arasyndaghy baylanystyng tek resmy jaghyn, elshilik, diplomatiyalyq bay­la­nystar shenberinde ghana kóredi. Ras, ol songhy jyldary tek resmy sipat alyp jýr. Biz 1990 jyldardyng basyndaghy bes el bas­shylary arasyndaghy bauyrlastyqqa negiz­del­gen dostyqty saghynyp ta qaldyq. Ras, sheshuge tiyis jayttardyng jinaqtalyp qal­gha­ny ras. Ortalyq Aziya elderining bәrine or­taq ta­rihty jazsaq deymiz. Ótip ketken ghasyr­lar­daghy qazaq, ózbek, qyrghyz nemese týrikmen tarihtaryna kelgende kózqarastar alshaqtana bere­di. Múny toqtatu kerek. Búl jazu­shy­lar­dyn, siz tәrizdi jurnalisterding qolynan keler edi. Memleketaralyq dengeyde jas jur­nalister nemese jas sayasattanushylar klubyn ashsaq, jastarymyzdyng bir-birimen jiyirek kezdesuine, súhbattasuyna jaghday jasasaq.

- Qytay - jeti qat syryn ishke býgip jatqan júmbaq el. Siz Tәuelsiz Qazaq elining Qytay Halyq Respublikasyndaghy elshisi boldynyz. Shetten kelgen adamgha ol el ishin ashpaydy.

- Kelisemin. Qytaydyng ishki-syrtqy saya­sa­tynyng serippeli «prujinasy» syrt adam ýshin júmbaq. Tipti óz adamdary ýshin de. Qy­tay prujinasy jayly eshkim jazbaydy, ait­paydy. Key kezderi ghana ýzik-ýzik oilar aity­lyp qalady, biraq ol júmbaq kýiinde qalady. Eng jogharghy biylik iyerarhiyasyndaghy revo­lu­siyadan keyingi ózgeristerge qaramastan, ol el - óz qúpiyasyna tәueldi el. Qytay qúpiyasy sayasy sheshimderge de yqpal ete alady.

- «Mәngilik dostyq» degen týsinikting asta­rynda «mәngilik mýddenin» qúlaghy qyltiyp túratyny belgili. Mening neni aitqym kelip otyrghanyn angharyp otyr­ghan bolarsyz...

- Oiyndy týsinip otyrmyn. Resey birtútas halyq emes. Olarda fashistik kýshter boy kótere bastady. Reseyde fashistik pighyl, iym­pe­riyalyq aghym jense, Qazaqstannyng bo­la­sha­ghyna qauip tónedi. HHI ghasyrda mәngilik dostyqtyng boluy mýmkin emes. Elaralyq sayasattyng bәrinde «mәngilik dostyq» emes, «mәngilik mýdde» ghana ýstemdik qúrady. 

- Qazaq eli osy túrghyda ózin-ózi ta­nyp, kimdermen dostyq qarym-qaty­nas­ta bolu ózine tiyimdi ekenin payymday aldy ma?

- Biz syrtqy sayasatta ózimizden qashyq jat­qan Japoniyamen, Ýndistanmen dos boluy­myz kerek. Óitkeni olar bizden alys orna­las­qan jәne aqparattyq tehnologiya salasynda da ýireneremiz kóp. Qytaydan saq bolu kerek, biraq onyng ishinde ne baryn bilip jýrgennen útylmaymyz. 

Bizge eng ýlken qauip Reseyden kelui mýmkin. Óitkeni onyng ishinde ne bary jәne erteng qalay qúbylyp shyghary bizge týsiniksiz. Re­sey­ding qazir óz mýmkindigin iygere almay qalatyn sәtterin, biraz jayttardyng Resey biyligining sayasatyna moyynsynbaytynyn syrt kýsh angharyp ýlgerdi. Qazaq ejelden-aq «eng jaqsy kórshi auylynnyng arghy jaghynda boluy kerek» degendi tekke aitty deymisin...

- Múrat agha, sizge qytay taqyryby jaqsy tanys. Qytay ýkimeti qazaqstandyq studentterdi Qytay jerinde oqytugha mýd­delik tanytyp jýr. Qytay jerinde oqyp kelgen balalarymyz mýldem ózge­rip ketedi degendi el jii aita bastady...

- Men qazaq balalarynyng Qytayda oqyp keluinen qauip-qater kórip túrghan joqpyn. Jәne onda astarly sayasat bar dep oila­may­myn da. Sebebi bizding sheshe almay jatqan ishki problemalarymyz jetedi. Bizding elimizde qytay tilin jaqsy mengergen ýsh maman bar. Ol Premier-ministr Kәrim Mәsimov, saya­sat­tanushy Konstantin Syroejkin jәne men. Ótken jyly Kostya maghan Qytay taqyrybyna arnalghan kitabyn syilady. Óte sauatty jazylghan dýniye. Biraq onyng kýni býginge deyin jurnalisterding nemese sayasattanushylardyng nazaryna ilinbegenine týsinbeymin. Astana, Almatyda qytaytanu ortalyqtaryn ashatyn kez keldi. Onda kórshi elimizge qatysty barlyq materialdar toptastyryluy tiyis. Múnday jobany Resey qolgha aldy. Biz alpauyt el­der­ding qorshauynda túrghan elmiz. Kana­danyng eks-premier-ministri J.Kretien: «Kanada - AQSh-tyng kórshisi. Alpauyt elderding damuy kórshi elge dem bergenmen, onyng ekinshi qyry taghy bar. Alyp kórshiler úiyqtap jatqan pil tәrizdi. Úiqysyrap jatyp beri qaray aunap týsse, tabanynyng astynda janshylyp qala­myz ba degen qauip maghan maza bermeydi», - degendi aitty. Al bizding kórshimiz eki alyp pil - Qytay men Resey. Sondyqtan alpauyt kórshilerimizding tynys-tirshiligin elde otyryp zerdeleuding kezi keldi.

- Ángimenizge raqmet!

Sóz sarasy

Tek qana sheneunikter ghana emes, gramofondar da әdebiyetke aralasa bastady. Qoghamdaghy degradasiya dengeyi qalypty shkaladan asyp barady. Múhtar Áuezov shygharmalary tilining fenomeni qazaq bar jerde onymen birge ómir sýre beredi. Últtyng últ bolyp, qazaq memleketining memleket bolyp qalyptasu jolyndaghy kýreste adaldyq tanytsaq, Abaygha, Múhtargha qatarymyzdan oryn tabylady. Al múnday orta jolbiyke әdebiyetke oryn bermeydi.

Avtor: Gýlbarshyn SABAEVA

"Alash ainasy" gazeti