Сенбі, 23 Қараша 2024
Жаңалықтар 3529 0 пікір 21 Тамыз, 2012 сағат 11:46

Мұрат Әуезов: «Келесі ұлы эпопеяны дүниеге алып келетін жанның біздің ортамызда жүруі әбден мүмкін»

Мұрат ӘУЕЗОВ, мәдениеттанушы, қоғам қайраткері:

Мұрат ӘУЕЗОВ, мәдениеттанушы, қоғам қайраткері:

- Мұрат аға, осыдан бірер жыл бұрын «Райымбек батыр даңғылы бойындағы қазақ зиратында Әуезов, Сәтбаев бас­таған қазақтың біртуар азаматтарының жат­қан жерлері жұрт көзінен таса, елеу­сіздеу қалып бара жатыр. Зиялыларымыз жатқан жерлердің картасы жасалып, қала­лық әкімшіліктің қарауына ұсынылса екен» деген ой айтқан едіңіз.

- Ал өткен жылы ғана 100 жылдық ме­рей­тойы аталып өткен Қасым Аманжоловтың қай жерде жатқанын кейінгі толқын ақын-жа­зушылардың бірі білсе, бірі білмейді. Қазақ­тың маңдайалды азаматтары жерленген қорым­ды мемлекет өз қамқорлығына алар кез келді: туысқан Әзірбайжан елінде әрбір қонақ келіп көретін екі тағылымды қабірстан бар: бірі - шаһиттер қабірстаны, екіншісі - ұлттық пантеон. Бұл олардың ұлттық мәде­ние­тінің бір бөлшегі ретінде қалыптасып кеткен. Бұл үрдісті өзбек, түрікмен бауыр­ла­ры­мыз да қолға алды. Жазушылар одағы, Алматы қаласының әкімшілігі осында жер­лен­ген қайраткерлердің картасын жасап, оны айшықты жерге орнатып қоятын кез келді. Күні ертең мемлекеттілігіміздің қалып­та­суы­ның басы-қасында жүрген тұлғаларымыздың нақ осы қорымда жерленгені естен шығып, қатардағы зират есебінде қалуы әбден мүмкін. Мұнда жерлеу рәсімдері күні бүгінге дейін жалғасып келеді. Күні ертең Әуезов, Сәтбаев, Аймановтардың бейітіне апарар соқ­пақ та темір қоршаулардың ортасында қалуы мүмкін. Одан бөлек, кезінде Абайдың сүйікті ұлы Әбіш - Әбдірахман аманатқа қойылған қасиетті қорым бүгін «орыс зираты» деген атауға ие бола бастауы мені алаңдатады. Қыркүйек айының 28-і күні - әкемнің туған күні. Туған күнінде артында қалған ұрпақ­та­ры­нан өзге еске алып, басына барған жан бол­­мады. Жұмабай Шаяхметовтің, Әліби Жан­гел­дин, Дина Нұрпейісованың нақ осы қо­рым­да жерленгенін екінің бірі біле бер­мейді. Олардың қабіріне апарар жол жабы­лып қалған.

- Мұрат аға, әкеңіз Мұхтар Әуезовтің «Абай» жолы» трилогиясы ХХ ғасыр әде­биеті үшін тосын құбылыс болды. Мұ­хаң­ның арманы болып кеткен Құнанбай бей­несі шетелдік оқырманды таң-тама­ша қалдырды. «Абай жолы» өтіп кеткен ғасырдың энциклопедиясына айналды. Ал бүгінгі заманның жылнамасы деуге тұрарлық дүниелер жазылып жатыр ма?

-Кезінде Қаныш Сәтбаев «Абай жолына» қазақ өмірінің энциклопедиясы деп баға беріпті. ХIХ ғасырдың соңында тарих көшінен «көшіп кеткен» көшпенділердің тұрмысын, тыныс-тіршілігін тарих зердесінде сақтау қажеттілігі туды. Бұл міндетті поэзияда Ілияс Жансүгіров «Құлагер» поэмасы арқылы, ал прозада Мұхтар Әуезов «Абай жолы» арқылы сәтті орын­дап шықты.

- Ал қазір не болып жатыр?

- Әрине, ХХI ғасырға ХХI ғасырдың көз­қа­расымен қарайтын адамдар туады, қалып­тасады. Мен кейінгі толқын буынның ара­сынан уақыттың тынысын молекулярлы, атом­дық деңгейде қарайтындарды байқап жүрмін. Бұл мені қуантады. Бірақ ғасыр туын­дысына айналатын шығарманы өмірге алып келу үшін тарихи императив керек, содан күш алу керек. Келесі ұлы эпопеяны дүниеге алып келетін жанның біздің ортамызда жүруі әбден мүмкін.

- Сіз айналада болып жатқан құбы­лыс­тарға бейжай қарай алмайсыз. Бізде Үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы бар. Ол жұмысын сәтті бастап үлгерді. Мүмкін тек эко­но­микада ғана емес, қоғамдық санамызға да Үдемелі индустриялық бағдарламаға балама боларлықтай өзгерістер керек шығар. Қалай ойлайсыз?

- Кез келген мемлекеттік императив ға­сыр­лық деңгейдегі көркем шығарманың дүниеге келуіне ықпал ете алмайды. Ол үшін саф гауһар тәрізді таза өнер керек. Оны жа­сан­ды түрде басқару немесе оған ғасырлар тоғы­сында қалып қоятын ұсыныстарды тықпа­лау да мүмкін емес. Біздің міндетіміз - ұшқыннан жалын лаулата алатын хас талант­тарды аршып алып, соған бағыт-бағдар беру, жол ашу. Сол арқылы өздерінің барынша қа­жет екенін ұғындыру. Мысалы, Қалықбек Са­лы­қов «Балкон» фильмі арқылы қазақ кино­сы­на жаңа толқынның лебін алып келді. Жаңа толқын бұл туындыны мемлекеттік кино неме­се мемлекет үшін емес, ХХ ғасырға қажет туынды деп бағалады.

- Мұрат аға, руханият бағытындағы мем­лекеттік бағдарламаларға қол­таң­баңызды қалдыра алдыңыз ба? Себебі оған екінің бірінің қолы жете бермейді.

- Менің жасым 70-ке таяп калды. Жас кезімнен бері дарыны табиғатынан берілген Асқар Сүлейменов, Алан Медоев, Сали­хит­дин Айтбаевтармен бірге жүрдім. Олар ру­ха­ни жағынан бай адамдар еді. Қазір туын­дың­ды таратудың сан түрлі жолы бар. Егер мем­лекеттік бағдарламаға қатыса алмасаң, интернет арқылы тарат. Немесе сенде жоқ кітап жолдасыңда бар. Еркіндік әлеміне бар­лы­ғына тыйым салған уақытта ұмтылдық. Шетелден Мағжан, Мұстафа, Ахметтердің ең­бегін, Сайын Мұратбековті іздедік. Біз солар арқылы Алаш идеясы салып кеткен соқпақтың ізін таптық.

- Аға, сіз 1978 жылдары, 35 жасы­ңыз­да мансаптан бойыңызды аулақ салуға тырысқаныңыз, сөйтіп, әкеңіздің беделін, оның сыртында республиканың бірінші басшысымен туыстық қарым-қаты­на­сы­ңызды да өз идеяңыздың жолында тәрк ет­кеніңіз байқалып тұрады. Сіздің өзіңіз өмір сүріп жатқан қоғамнан «оқыс ойла­ры­ңыз» арқылы оқшаулануыңызға жа­қын-жұрағаттарыңыз, тіпті жаныңыздағы жа­ры­ңыз қалай қарады? Олар сізді қол­дады ма?

- Сенің «Жас тұлпардың» тарихын аздап бі­летінің байқалып тұр. Жаңа жоғарыда айтып өткендей, бізде өз жағдайымызды өзге­­лермен салыстыру мүмкіндігі болды, сол ар­қылы санамызда «басқаша ойлауды», тара­­­тып айтқанда, бүкіл жүйеге деген қар­сы­лық­ты қалыптастырдық. Өзің тіпті санаң қабыл­дай алмаған дүниеге қалай жайбарақат қарайсың? 

1969 жылы Мәскеу аспирантурасында «Қазақтың ұлттық ерекшеліктері» тақы­ры­бын­­дағы диссертациямды қорғап, елге Мәс­кеу ғалымдарының жоғары бағасын алған «Көшпенділер эстетикасы» тақы­ры­бын­дағы ұжымдық еңбекті ала келдік. Бірақ елге келген соң Орталық комитет біздің «Көш­пен­ді­лер эстетикасы» деген зерттеуімізді, Олжас Сү­лей­ме­новтің «АЗиЯ»-сын сынап, «ескілікті дәріп­тейді» деп шешім шығарып, оны жариялауға, жарияланып үлгергенін таратпауға шешім қабылдапты. Олжастың «АЗиЯ»-сы таралып үлгерді, ал біздің 3000 тиражбен шыққан «Көшпенділер эстетикасы» оқырман қолына жетпей, көз алдымызда өртелді. 

Мәскеуден Алматыға келгенде «білімім бар, жоғары оқу орындарының филология факультеттерінде сабақ берсем бе» деген ой болған. Бірақ Оқу-ағарту министрлігінде «Сіз­ге студенттермен жұмыс істеуге рұқсат жоқ» деген қарсылық боямасыз, ашық айтылды. Бұл жерде Қонаевтан пана іздесем, өзің айтпақшы, «свободный духпен» қош­та­са­рымды іштей сездім. Бұл - менің 18-20 жастағы емес, есейіп, ес жиып, 28-ге келіп қалған, жарияланған материалдарым үшін орталық басылымдардың бас жүлдесін алып жүрген кездерім. Демек, саналы түрде тоқтамға келген шешім деуге болады. 

- Шығыс тілдері арасында қытай тілі - ең күрделісі. Ол кезде КСРО мен Қытай арасындағы байланыс та мәз емес еді. Одан әріде, 1954 жылы қазақ даласын игеру басталған кезде сіздің әкеңіз бас­та­ған қазақ зиялылары КСРО бас­шы­ла­рына «қытай қазақтарының көмегіне жүгі­нейік, оларды елге алдырайық» деген ұсыныспен шықты» деген әңгіме бар. Ал әкеңіз сіздің қытай тілін мең­ге­руіңізді қатты қадағалаған көрінеді.

- Әкем болашақты көрегендікпен сезді-ау деймін. Қазір Қытай ықпалы Жер шарын жау­лап барады. Мәскеу университетінің қытай тілі факультетін бітірдім. Азия және Африка халықтары институтында бір жыл іс-тәжі­ри­бе­ден өттім. Институттың кафедра мең­ге­ру­шісі, атақты қытай маманы Лев Эйтилин инс­ти­тутта қалуымды өтінді. Келіссем, пәтер мәселесін шешуге уәде берді. Оған келісе алмадым. Елге қайтуға асықтым. Елге кел­ген­нен кейінгі жағдайым оқырмандарға жақсы таныс. 

- Фатима Ғабитованың күнделіктерін оқып шықтым. Анаңыз кейінгі өмірінде де Ілияс Жансүгіровке деген махаббатын ешкіммен бөлісе алмай, әкеңізге тек үлкен досым деп қараған тәрізді. Мен қателесіп тұрған жоқпын ба?

- Оны жоққа шығармаймын. Анам мұны бізден, балаларынан жасырған емес. Бірақ Жансүгіровке деген ұлы сезімі іштен шыққан балаларын бір-бірінен бөле-жара қарауға жол берген емес. Болаттың түр-түсі әкесіне ұқсайтын. Кейін мұрты өскен соң №2 Ілиясқа айналып шыға келді. Анам оны қараторы келбетіне қарап «Менің шоколадым» деп еркелетті. Оның дене мүсіні, кескін-келбеті Шолоховтың «Тынық Донындағы» Григорий Мелеховке көбірек келетін... Анамыздың бізге деген махаббаты әкеміздің бөлек екенін сездірген жоқ.

- Тағы да сіздің 20 жасыңыздағы ой-толғаныстарыңызға тоқталғым келіп тұр. Сіз 1963 жылы күнделігіңізге «Не пог­ряз­ни в мире людей, не болей за них душой. А вступай в мир книги» деп жазыпсыз. Сіздің не себептен құлазығаныңыз маған белгісіз. Осы ойыңызды замануи­лан­дыр­сақ, «интернет әлеміне шақырасыз. Егер жан-жағымыздың бәрі кітап әлеміне немесе интернеттің құшағына кетіп қал­са, кім қалады?

- Менің жастық шағым мен қазіргі уақыт­ты салыстыруға болмайды. Біз ойымызды елге жеткізудің жолын таба алмадық. Кітап­та­рымыз көз алдымызда өртелді. 1950 жылдардың соңын ала дүниеге келген «Жас тұлпар» біздің қоғам үшін көзге шыққан сүйелмен бірдей болды. Бірақ тоталитаризм есіктен шығарып жіберсең, терезеден кіретін жаны сірі құбылыс екен. Соңғы кездері мен өзімнің бар екеніме күмән келтіретін болдым. Табиғаттың өзі оның аяғының астында жан­шы­лып жатқандай сезіледі. Қайтпек керек? Адам - жаратылысы жағынан жеңімпаз. Сол кезде оған әдебиет, көркем әдебиет қана қол соза алады. Көркем әдебиет қана адамның әлеуетін арттыра алады. Бірақ көркем әдебиет - интернет емес. Олар бір-біріне мүлдем ұқса­майды. Интернет - етек-жеңі кең пішілген бәріне қолжетімді дүние.

- Өткен жылы Тәуелсіздігімізге жиыр­ма жыл болды. Екі онжылдық белесті бағын­дырдық. Жетістіктеріміз жайлы аз айтылған жоқ. Сізді Тәуелсіздік жылдары руханият әлемінде таңғалдырған дүние­лер болды ма?

- Маған мәдени мұрамызды наси­хат­тайтын бағдарлама ұнайды. Себебі оның мемлекеттік концепциясын өзіміз дайын­да­дық. Оның екі аяғынан тік тұруы үшін көп нәрсе жасалды. Тарихи белестерді бір-бірінен бөліп қараудан арыла бастадық . Бұл - үлкен жеңіс. Мұны біздің әлі пісіп-жетілмеген бос­тан­дығымыздың, Тәуелсіздігіміздің жеңісі деп қарауға болады. Себебі КСРО жүйесі сана­мыз­да фрагментарлық ұғымдарды тамыр­лан­дырды. Біз айтуға болмайтын жайттар да болды. Мысалы, 1930 жылдардағы аштық тақырыбына Смағұл Елубайдан өзге ешкімнің батылы бармады. Бүгін әдебиетіміз тәуелсіз. Өзін шын тәуелсіз сезіне бастаған ақын­да­рымыз да бар. Кинода да жаңалықтар жетеді. Мысалы, маған Ермек Тұрсыновтың «Келіні» жаңашылдығымен ұнайды. Бұл - тәңір­шіл­дік­тің картинасы. Қазір тәңіршілдіктің фено­ме­нін зерттеп жүргендердің арасында жастар өте көп.

- Сіз тарихшыларымыз өткенді объек­тив­ті түрде бағаламайды, жан-жақты тал­дамайды дейсіз. Біз өткеніміздің бағасын әділ бере алдық па?

- «Кешегі мен бүгінгінің айырмашылығы не?» деген сұраққа жауап іздеп көрдіңіз бе? Үндемейсіз. Кеше адам тек бұранданың немесе механаникалық машинаның рөлін атқарды. Қазір еркін адам болуға мүмкіндік туды, өз бетіңше ізденудің кеңістігі ашылды. Сондықтан кеше мен бүгінді салыстырудың қажеті жоқ. Бүгін біздің арамызда жеке тұлғалар өте көп. Бұл кей жағдайда қателесуге алып келуі де мүмкін. Бұл кезең өзгенің еркіне еріксіз түрде мойынсынып кететіндерге аса қолайлы сәтті қалыптастырып тұр. Кейде кез келген ортаға бейімделіп кететіндердің көз­қарасынан әлдебір екі ойлылықты аңғара­мын. Олар өздерін дұрыс бағытта келе жатыр­мыз деп өзін-өзі сендіргенмен, өз-өзіне сенбейтіндері байқалып қалады.

- Бізде мемлекеттілігіміздің тарихы 1991 жылдан басталады деген пікірге ден қоя бастағандар байқалады.

- Меніңше, өйтіп ойлайтын адамдар жоқ қазір. Біз мәдени бағдарлама 2,5 жылғы тари­хымызды түгендедік.

- 2,5 мың жыл деп кесіп айту­ла­ры­ңыз­ға не себеп болды? Тарихшыларымыз тари­хымызды 3-5 мың жылдықтарға ұзарт­қан жоқ па?

- Егер қазақ дей берсек, ол біздің дәуі­рімізге дейінгі деп созылып кете береді. Мен бұл арада нақты деректерге сүйенгім келіп тұр. Осы кезеңде Еуразия кеңістігінде көш­пен­ділер өркениеті бастады. Біздің тари­хы­мыздағы сақ мәдениеті, қараханидтер дәуірі болып жалғасып кете беретін көшпенділердің өркениетіне ешкім күмән келтіре алмайды. Оны әлем әлдеқашан мыңжылдықтар тоғы­сын­да бір-ақ рет кездесетін тарихи феномен деп қабылдаған. Бірақ біз оны күні бүгінге дейін бойымызға сіңіре алмай жатырмыз. Кей­де Шыңғыс хан төңірегіндегі айтыс-тар­тыстың өзі тарихты бір-бірінен бөле-жара қарап келгендігіміздің зардабы ма деп қала­мын. Бұл -тағы да санамыздың отарлық тәуелділіктен әлі азат болмағандығы, тарихты тұтас бір әлем деп қарай алмағандығымыз. Түрік-моңғол тайпалары - бір-бірінен бөліп алып қарауға болмайтын тарихи ансамбль.

- Бірақ орта мектеп немесе жоғары оқу орындарының тарих пәні бағ­дар­ла­ма­ларының айтары сіздің ойыңызға мүл­дем ұқсамайды.

- Мен сізбен келісемін. Және жақын бола­шақта көшпенділер тарихын бір-бірінен бөліп-жаруға болмайды деген пікірдің көпшіліктің қолдауына ие бола қоятындығына да сенбеймін. Себебі біздің ортамызда сана-сезімін тәуелділіктен арылта алмай жүрген топ басым күшке ие. Тарихшыларымыз туралы да осыны айтуға болады.

- Сіз 1970 жылдары жазған жазба­ла­ры­ңызда «қазақ, өзбек пен қырғыздар арасындағы жағдайдың мәз еместігі жаныма батып жүр» дейсіз. Бұл - осыдан 40 жыл бұрынғы жазба. Ал бүгін де туыс­қан халықтар арасындағы қарым-қаты­нас­ты жібектей деп бағалауға болмайды. Біз бірігуге бет алып бара жатырмыз ба, әлде...

- Біз біргеміз... Бізді бір-бірімізден ешкім бөле алмайды. Бірігуімізге, бір болуға кедергі күш сыртта емес. Бар кінә - өзімізде. Мен мұны тұрмыстық деңгейдегі ұсақ-түйек нәрсе деп бағалар едім. Саясаттанушылар, жур­на­листер осы кедергіні жеңіп шығу үшін қолдан келгеннің бәрін жасау керек. Біздің тарихымыз бір. Мәдениетіміз бір. Қазақ, өзбек, қырғыз жазу­шылары арасында ұлт ерекшелігіне байланысты түсінбеушілік орын алған емес.

- Бірақ қоғам екі елдің саясат­та­ну­шы­ларының немесе жазушыларының емес, Елбасыларының арасындағы байланысқа баға береді...

- Сырт көз Орталық Азия елдері бас­шы­ларының арасындағы байланыстың тек ресми жағын, елшілік, дипломатиялық бай­ла­ныстар шеңберінде ғана көреді. Рас, ол соңғы жылдары тек ресми сипат алып жүр. Біз 1990 жылдардың басындағы бес ел бас­шылары арасындағы бауырластыққа негіз­дел­ген достықты сағынып та қалдық. Рас, шешуге тиіс жайттардың жинақталып қал­ға­ны рас. Орталық Азия елдерінің бәріне ор­тақ та­рихты жазсақ дейміз. Өтіп кеткен ғасыр­лар­дағы қазақ, өзбек, қырғыз немесе түрікмен тарихтарына келгенде көзқарастар алшақтана бере­ді. Мұны тоқтату керек. Бұл жазу­шы­лар­дың, сіз тәрізді журналистердің қолынан келер еді. Мемлекетаралық деңгейде жас жур­налистер немесе жас саясаттанушылар клубын ашсақ, жастарымыздың бір-бірімен жиірек кездесуіне, сұхбаттасуына жағдай жасасақ.

- Қытай - жеті қат сырын ішке бүгіп жатқан жұмбақ ел. Сіз Тәуелсіз Қазақ елінің Қытай Халық Республикасындағы елшісі болдыңыз. Шеттен келген адамға ол ел ішін ашпайды.

- Келісемін. Қытайдың ішкі-сыртқы сая­са­тының серіппелі «пружинасы» сырт адам үшін жұмбақ. Тіпті өз адамдары үшін де. Қы­тай пружинасы жайлы ешкім жазбайды, айт­пайды. Кей кездері ғана үзік-үзік ойлар айты­лып қалады, бірақ ол жұмбақ күйінде қалады. Ең жоғарғы билік иерархиясындағы рево­лю­циядан кейінгі өзгерістерге қарамастан, ол ел - өз құпиясына тәуелді ел. Қытай құпиясы саяси шешімдерге де ықпал ете алады.

- «Мәңгілік достық» деген түсініктің аста­рында «мәңгілік мүдденің» құлағы қылтиып тұратыны белгілі. Менің нені айтқым келіп отырғанын аңғарып отыр­ған боларсыз...

- Ойыңды түсініп отырмын. Ресей біртұтас халық емес. Оларда фашистік күштер бой көтере бастады. Ресейде фашистік пиғыл, им­пе­риялық ағым жеңсе, Қазақстанның бо­ла­ша­ғына қауіп төнеді. ХХІ ғасырда мәңгілік достықтың болуы мүмкін емес. Еларалық саясаттың бәрінде «мәңгілік достық» емес, «мәңгілік мүдде» ғана үстемдік құрады. 

- Қазақ елі осы тұрғыда өзін-өзі та­нып, кімдермен достық қарым-қаты­нас­та болу өзіне тиімді екенін пайымдай алды ма?

- Біз сыртқы саясатта өзімізден қашық жат­қан Жапониямен, Үндістанмен дос болуы­мыз керек. Өйткені олар бізден алыс орна­лас­қан және ақпараттық технология саласында да үйренереміз көп. Қытайдан сақ болу керек, бірақ оның ішінде не барын біліп жүргеннен ұтылмаймыз. 

Бізге ең үлкен қауіп Ресейден келуі мүмкін. Өйткені оның ішінде не бары және ертең қалай құбылып шығары бізге түсініксіз. Ре­сей­дің қазір өз мүмкіндігін игере алмай қалатын сәттерін, біраз жайттардың Ресей билігінің саясатына мойынсынбайтынын сырт күш аңғарып үлгерді. Қазақ ежелден-ақ «ең жақсы көрші ауылыңның арғы жағында болуы керек» дегенді текке айтты деймісің...

- Мұрат аға, сізге қытай тақырыбы жақсы таныс. Қытай үкіметі қазақстандық студенттерді Қытай жерінде оқытуға мүд­делік танытып жүр. Қытай жерінде оқып келген балаларымыз мүлдем өзге­ріп кетеді дегенді ел жиі айта бастады...

- Мен қазақ балаларының Қытайда оқып келуінен қауіп-қатер көріп тұрған жоқпын. Және онда астарлы саясат бар деп ойла­май­мын да. Себебі біздің шеше алмай жатқан ішкі проблемаларымыз жетеді. Біздің елімізде қытай тілін жақсы меңгерген үш маман бар. Ол Премьер-министр Кәрім Мәсімов, сая­сат­танушы Константин Сыроежкин және мен. Өткен жылы Костя маған Қытай тақырыбына арналған кітабын сыйлады. Өте сауатты жазылған дүние. Бірақ оның күні бүгінге дейін журналистердің немесе саясаттанушылардың назарына ілінбегеніне түсінбеймін. Астана, Алматыда қытайтану орталықтарын ашатын кез келді. Онда көрші елімізге қатысты барлық материалдар топтастырылуы тиіс. Мұндай жобаны Ресей қолға алды. Біз алпауыт ел­дер­дің қоршауында тұрған елміз. Кана­даның экс-премьер-министрі Ж.Кретьен: «Канада - АҚШ-тың көршісі. Алпауыт елдердің дамуы көрші елге дем бергенмен, оның екінші қыры тағы бар. Алып көршілер ұйықтап жатқан піл тәрізді. Ұйқысырап жатып бері қарай аунап түссе, табанының астында жаншылып қала­мыз ба деген қауіп маған маза бермейді», - дегенді айтты. Ал біздің көршіміз екі алып піл - Қытай мен Ресей. Сондықтан алпауыт көршілеріміздің тыныс-тіршілігін елде отырып зерделеудің кезі келді.

- Әңгімеңізге рақмет!

 

Сөз сарасы

Тек қана шенеуніктер ғана емес, грамофондар да әдебиетке араласа бастады. Қоғамдағы деградация деңгейі қалыпты шкаладан асып барады. Мұхтар Әуезов шығармалары тілінің феномені қазақ бар жерде онымен бірге өмір сүре береді. Ұлттың ұлт болып, қазақ мемлекетінің мемлекет болып қалыптасу жолындағы күресте адалдық танытсақ, Абайға, Мұхтарға қатарымыздан орын табылады. Ал мұндай орта жолбике әдебиетке орын бермейді.

Автор: Гүлбаршын САБАЕВА

"Алаш айнасы" газеті

0 пікір

Үздік материалдар

Сыни-эссе

«Таласбек сыйлығы»: Талқандалған талғам...

Абай Мауқараұлы 1465
Білгенге маржан

«Шығыс Түркістан мемлекеті бейбіт түрде жоғалды»

Әлімжан Әшімұлы 3235
Біртуар

Шоқанның әзіл-сықақтары

Бағдат Ақылбеков 5369