Mamin Ýkimeti «mәngi» otyra ma?
Janaózende halyq gaz baghasynyng kýrt ósuine narazylyq bildirip, qalanyng ortalyq kóshesin jauyp tastady. Halyq gaz baghasynyng bir kýn ishinde 79 tengeden 120 tengege ósip ketkenine narazy. Kópshilik baghanyng sharyqtap ketuin Ýkimetting mәseleni dúrys rettey almauynan dep otyr. Qazirgi Ýkimet preziydent Qasym-Jomart Toqaev taqqa otyrghangha deyin jasaqtalghan edi. Yaghny Preziydent biylikke kelgeli әli naqty Ýkimetti jasaqtamady. 2021 jylghy 10 qantardaghy Parlament saylauynan keyin Preziydent Ýkimetti taratqan bolatyn. Dey túra jana Ýkimet qúramy sol búrynghy ministrlerden qúraldy. Bar-joghy eki ministr ghana auysty.
Asqar Mamin 2019 jyldyng 7 aqpanynda Premier-ministr bolyp taghayyndaldy. Mamin Ýkimetin halyq týrli kelensizdikter arqyly sipattaydy.
2019 jyly 24 mausymda Arys qalasynyng manyndaghy әskery qoyma jarylyp, tórt adam qaza tapty. Ekonomikalyq shyghyn ondaghan mlrd dollargha jetti. Aragha eki jyl uaqyt salyp, 2021 jyly, 26 tamyzda Taraz manyndaghy, Bayzaq eldi-mekeninde әskery qoyma jarylyp, 16 adam qaza tapty. Jarylystan keyin qorghanys ministri Ermekbaev ornynan ketti, al elde qaraly kýn jariyalandy.
2020 jyldan bastap Qazaqstan pandemiya jaghdayynda ómir sýrude. Pandemiya Ýkimet júmysyna naqty bagha berdi, qazirgi Ýkimetting «krizis menedjer» emestigin aiqyn dәleldedi. Preziydent 2020 jyly, shildening 18-inde Ýkimetti qatang syngha aldy. Statistikadaghy qatelik pen viruspen kýrestegi nәtiyjesizdikti ashyq aitty. Jaghdaydyng kýrdeli ekenin kórsetti.
«Bayandamalargha qarasam, jaghday qalypty jәne baqylauda siyaqty. Alayda shynayy iske kelsek olay emes. Men ózimning әkimshiligime elimizdegi dәri-dәrmekting qoljetimdiligi men tapshylyghyn tekserudi tapsyrdym. Nәtiyjesi quantarlyqtay emes. Batys Qazaqstan, Atyrau, Jambyl, Qaraghandy oblystarynda, Núr-Súltan jәne Almaty qalalarynda dәri jetispeushiligi bayqalady. Dәrige kezekke túru, qajet dәrilerding tym qymbattap ketui oryn aluda.
Memleketik organdar tarapynan naqty júmys bolmaghandyqtan halyq búl mәseleni óz betinshe sheshuge kirisip ketti. Búl nonsens! Halyq jappay ottegi toltyrylghan ballondar satyp aluda. Búl auruhanalardyng tikeley mindeti. Óndiristik óttegi ballondaryn ýy jaghdayynda qoldanu faktileri tirkelude. Ýkimet pen әkimdikke bes kýnning ishinde auruhanalarda jәne ýy jaghdayynda qoldanugha bolatyn óttegi toltyrylghan ballondarmen qamtamasyz etudi tapsyramyn», - dedi Preziydent. Rasymen Ýkimet pandemiyada әreketsiz kýide qaldy. Dәrihanalarda maskanyng ózi tapshy bolyp, biylik «medisinalyq qauipsizdikti» qamtamasyz ete almady.
Mamin bastaghan Ýkimet pandemiyada onlayn oqudy da jaryta almady. Álem elderi onlayn oqudy arnayy platformalar arqyly iske asyryp jatqanda, Qazaqstannyng kóptegen ónirleri qashyqtyqtan oqugha mәjbýr boldy. Whatsapp arqyly tapsyrma berip, sol arqyly sabaq oqyghan oqushylar jetkilikti. Búl әriyne halyqty jyldam әri sapaly internetpen qamtamasyz ete almaghan Ýkimetting kinәsi. Degenmen Mamin myrzanyng búl túrghydan oiy basqasha. Asqar Mamiyn: «Shekteulerge qaramastan, biz sifrlyq infraqúrylymnyng qol jetimdiligi men sapasyn jaqsartu boyynsha kýsh-jigerimizdi jedeldettik. 2020 jyly biz 20 myng shaqyrymdyq talshyqty-optikalyq baylanys jelilerin saludyng MJÁ jobasyn ayaqtadyq. Mynnan astam úyaly baylanystyng bazalyq stansiyalary ornatyldy, búl aimaqtardaghy tehnologiyalyq tensizdik dengeyin aitarlyqtay tómendetuge mýmkindik berdi. Nәtiyjesinde býginde Qazaqstan halqyn internetpen qamtu 99% qúraydy», – degen edi. Búl sózin ol 2021 jyldyng 5 aqpanynda Almatyda ótken «Digital Almaty» deytin forumda aitty. 99%, búl kórsetkishke Premierding ózi de ishtey senbeytin bolar.
Mamin Ýkimeti tarihta «qymbatshylyq, tapshylyq, jút» sózderimen qalary anyq. 2020 jyly elimizdegi baghany túraqtandyru ýshin 30 mlrd tenge qarjy bólindi, al 2021 jyly ol kórsetkish 50 mlrd tengege deyin jetti. Ýkimet osy arqyly baghany túraqtandyru boyynsha naqty әreket ete almaytynyn kórsetti. 2021 jyly elimizde azyq-týlik baghasy aspandap ketti, al biylik baghany ústap túru boyynsha selqostyq tanytty. 2021 jyly Manghystau, Aral manynda qúrghaqshylyq saldarynan jút bolyp, mal qyryldy. Degenmen Mamin bastaghan Ýkimet halyqtyng janayqayyn tórt ay estimedi. Aqyry myndaghan mal qyryldy, auyl sharuashylyq ministri otstavkagha ketirildi.
«Jýieli әri naqty júmys atqarylmaghan. Sonyng kesirinen sharualarymyz tyghyryqqa tirelip otyr. Naqty is-әreket pen keri baylanys joq. Sondyqtan fermerler kómek súrap, tikeley maghan ótinish aityp jatyr. Áriyne, quanshylyq – tabighy jaghday. Múny jaqsy týsinemin. Degenmen búl mәselening bir jaghy ghana. Eng bastysy osynday kýrdeli kezende tiyisti ministrlik shúghyl jәne batyl sheshimder qabyldauy qajet edi»,- dedi Toqaev. Búl tek qana auyl sharuashylyq ministrligine ghana emes, tútastay Ýkimetke berilgen bagha dep týsinuge bolady.
Olipiada oiyndarynda eng sәtsiz óner kórsetu, Sbermen kelisimge kelip, sifrlyq qauipsizdikting bir úshyn Reseyge ústatu, tapshylyq, quanshylyq, qymbatshylyq, qoymadaghy jarylystar dәl Mamin Ýkimeti túsynda bolyp jatyr. Kópshilik kókeyine bir ghana súraq: Biliksizdigin dәleldegen Ýkimet qashan biylikten ketip, ornyna jana Ýkimet jasaqtalmaq?
Abai.kz