مامين ۇكىمەتى «ماڭگى» وتىرا ما؟
جاڭاوزەندە حالىق گاز باعاسىنىڭ كۇرت وسۋىنە نارازىلىق ءبىلدىرىپ، قالانىڭ ورتالىق كوشەسىن جاۋىپ تاستادى. حالىق گاز باعاسىنىڭ ءبىر كۇن ىشىندە 79 تەڭگەدەن 120 تەڭگەگە ءوسىپ كەتكەنىنە نارازى. كوپشىلىك باعانىڭ شارىقتاپ كەتۋىن ءۇكىمەتتىڭ ماسەلەنى دۇرىس رەتتەي الماۋىنان دەپ وتىر. قازىرگى ۇكىمەت پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ تاققا وتىرعانعا دەيىن جاساقتالعان ەدى. ياعني پرەزيدەنت بيلىككە كەلگەلى ءالى ناقتى ءۇكىمەتتى جاساقتامادى. 2021 جىلعى 10 قاڭتارداعى پارلامەنت سايلاۋىنان كەيىن پرەزيدەنت ءۇكىمەتتى تاراتقان بولاتىن. دەي تۇرا جاڭا ءۇكىمەت قۇرامى سول بۇرىنعى مينيسترلەردەن قۇرالدى. بار-جوعى ەكى مينيستر عانا اۋىستى.
اسقار مامين 2019 جىلدىڭ 7 اقپانىندا پرەمەر-مينيستر بولىپ تاعايىندالدى. مامين ۇكىمەتىن حالىق ءتۇرلى كەلەڭسىزدىكتەر ارقىلى سيپاتتايدى.
2019 جىلى 24 ماۋسىمدا ارىس قالاسىنىڭ ماڭىنداعى اسكەري قويما جارىلىپ، ءتورت ادام قازا تاپتى. ەكونوميكالىق شىعىن ونداعان ملرد دوللارعا جەتتى. اراعا ەكى جىل ۋاقىت سالىپ، 2021 جىلى، 26 تامىزدا تاراز ماڭىنداعى، بايزاق ەلدى-مەكەنىندە اسكەري قويما جارىلىپ، 16 ادام قازا تاپتى. جارىلىستان كەيىن قورعانىس ءمينيسترى ەرمەكباەۆ ورنىنان كەتتى، ال ەلدە قارالى كۇن جاريالاندى.
2020 جىلدان باستاپ قازاقستان پاندەميا جاعدايىندا ءومىر سۇرۋدە. پاندەميا ۇكىمەت جۇمىسىنا ناقتى باعا بەردى، قازىرگى ۇكىمەتتىڭ «كريزيس مەنەدجەر» ەمەستىگىن ايقىن دالەلدەدى. پرەزيدەنت 2020 جىلى، شىلدەنىڭ 18-ىندە ۇكىمەتتى قاتاڭ سىنعا الدى. ستاتيستيكاداعى قاتەلىك پەن ۆيرۋسپەن كۇرەستەگى ناتيجەسىزدىكتى اشىق ايتتى. جاعدايدىڭ كۇردەلى ەكەنىن كورسەتتى.
«باياندامالارعا قاراسام، جاعداي قالىپتى جانە باقىلاۋدا سياقتى. الايدا شىنايى ىسكە كەلسەك ولاي ەمەس. مەن ءوزىمنىڭ اكىمشىلىگىمە ەلىمىزدەگى ءدارى-دارمەكتىڭ قولجەتىمدىلىگى مەن تاپشىلىعىن تەكسەرۋدى تاپسىردىم. ناتيجەسى قۋانتارلىقتاي ەمەس. باتىس قازاقستان، اتىراۋ، جامبىل، قاراعاندى وبلىستارىندا، نۇر-سۇلتان جانە الماتى قالالارىندا ءدارى جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. دارىگە كەزەككە تۇرۋ، قاجەت دارىلەردىڭ تىم قىمباتتاپ كەتۋى ورىن الۋدا.
مەملەكەتىك ورگاندار تاراپىنان ناقتى جۇمىس بولماعاندىقتان حالىق بۇل ماسەلەنى ءوز بەتىنشە شەشۋگە كىرىسىپ كەتتى. بۇل نونسەنس! حالىق جاپپاي وتتەگى تولتىرىلعان باللوندار ساتىپ الۋدا. بۇل اۋرۋحانالاردىڭ تىكەلەي مىندەتى. وندىرىستىك وتتەگى باللوندارىن ءۇي جاعدايىندا قولدانۋ فاكتىلەرى تىركەلۋدە. ۇكىمەت پەن اكىمدىككە بەس كۇننىڭ ىشىندە اۋرۋحانالاردا جانە ءۇي جاعدايىندا قولدانۋعا بولاتىن وتتەگى تولتىرىلعان باللوندارمەن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىرامىن», - دەدى پرەزيدەنت. راسىمەن ۇكىمەت پاندەميادا ارەكەتسىز كۇيدە قالدى. ءدارىحانالاردا ماسكانىڭ ءوزى تاپشى بولىپ، بيلىك «مەديتسينالىق قاۋىپسىزدىكتى» قامتاماسىز ەتە المادى.
مامين باستاعان ۇكىمەت پاندەميادا ونلاين وقۋدى دا جارىتا المادى. الەم ەلدەرى ونلاين وقۋدى ارنايى پلاتفورمالار ارقىلى ىسكە اسىرىپ جاتقاندا، قازاقستاننىڭ كوپتەگەن وڭىرلەرى قاشىقتىقتان وقۋعا ءماجبۇر بولدى. Whatsapp ارقىلى تاپسىرما بەرىپ، سول ارقىلى ساباق وقىعان وقۋشىلار جەتكىلىكتى. بۇل ارينە حالىقتى جىلدام ءارى ساپالى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتە الماعان ۇكىمەتتىڭ كىناسى. دەگەنمەن مامين مىرزانىڭ بۇل تۇرعىدان ويى باسقاشا. اسقار مامين: «شەكتەۋلەرگە قاراماستان، ءبىز تسيفرلىق ينفراقۇرىلىمنىڭ قول جەتىمدىلىگى مەن ساپاسىن جاقسارتۋ بويىنشا كۇش-جىگەرىمىزدى جەدەلدەتتىك. 2020 جىلى ءبىز 20 مىڭ شاقىرىمدىق تالشىقتى-وپتيكالىق بايلانىس جەلىلەرىن سالۋدىڭ ءمجا جوباسىن اياقتادىق. مىڭنان استام ۇيالى بايلانىستىڭ بازالىق ستانتسيالارى ورناتىلدى، بۇل ايماقتارداعى تەحنولوگيالىق تەڭسىزدىك دەڭگەيىن ايتارلىقتاي تومەندەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. ناتيجەسىندە بۇگىندە قازاقستان حالقىن ينتەرنەتپەن قامتۋ 99% قۇرايدى»، – دەگەن ەدى. بۇل ءسوزىن ول 2021 جىلدىڭ 5 اقپانىندا الماتىدا وتكەن «Digital Almaty» دەيتىن فورۋمدا ايتتى. 99%، بۇل كورسەتكىشكە پرەمەردىڭ ءوزى دە ىشتەي سەنبەيتىن بولار.
مامين ۇكىمەتى تاريحتا «قىمباتشىلىق، تاپشىلىق، جۇت» سوزدەرىمەن قالارى انىق. 2020 جىلى ەلىمىزدەگى باعانى تۇراقتاندىرۋ ءۇشىن 30 ملرد تەڭگە قارجى ءبولىندى، ال 2021 جىلى ول كورسەتكىش 50 ملرد تەڭگەگە دەيىن جەتتى. ۇكىمەت وسى ارقىلى باعانى تۇراقتاندىرۋ بويىنشا ناقتى ارەكەت ەتە المايتىنىن كورسەتتى. 2021 جىلى ەلىمىزدە ازىق-تۇلىك باعاسى اسپانداپ كەتتى، ال بيلىك باعانى ۇستاپ تۇرۋ بويىنشا سەلقوستىق تانىتتى. 2021 جىلى ماڭعىستاۋ، ارال ماڭىندا قۇرعاقشىلىق سالدارىنان جۇت بولىپ، مال قىرىلدى. دەگەنمەن مامين باستاعان ۇكىمەت حالىقتىڭ جانايقايىن ءتورت اي ەستىمەدى. اقىرى مىڭداعان مال قىرىلدى، اۋىل شارۋاشىلىق ءمينيسترى وتستاۆكاعا كەتىرىلدى.
«جۇيەلى ءارى ناقتى جۇمىس اتقارىلماعان. سونىڭ كەسىرىنەن شارۋالارىمىز تىعىرىققا تىرەلىپ وتىر. ناقتى ءىس-ارەكەت پەن كەرى بايلانىس جوق. سوندىقتان فەرمەرلەر كومەك سۇراپ، تىكەلەي ماعان ءوتىنىش ايتىپ جاتىر. ارينە، قۋاڭشىلىق – تابيعي جاعداي. مۇنى جاقسى تۇسىنەمىن. دەگەنمەن بۇل ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى عانا. ەڭ باستىسى وسىنداي كۇردەلى كەزەڭدە ءتيىستى مينيسترلىك شۇعىل جانە باتىل شەشىمدەر قابىلداۋى قاجەت ەدى»,- دەدى توقاەۆ. بۇل تەك قانا اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگىنە عانا ەمەس، تۇتاستاي ۇكىمەتكە بەرىلگەن باعا دەپ تۇسىنۋگە بولادى.
وليپيادا ويىندارىندا ەڭ ءساتسىز ونەر كورسەتۋ، سبەرمەن كەلىسىمگە كەلىپ، تسيفرلىق قاۋىپسىزدىكتىڭ ءبىر ۇشىن رەسەيگە ۇستاتۋ، تاپشىلىق، قۋاڭشىلىق، قىمباتشىلىق، قويماداعى جارىلىستار ءدال مامين ۇكىمەتى تۇسىندا بولىپ جاتىر. كوپشىلىك كوكەيىنە ءبىر عانا سۇراق: بىلىكسىزدىگىن دالەلدەگەن ۇكىمەت قاشان بيلىكتەن كەتىپ، ورنىنا جاڭا ۇكىمەت جاساقتالماق؟
Abai.kz