Senbi, 23 Qarasha 2024
Janalyqtar 1658 3 pikir 9 Aqpan, 2022 saghat 16:54

HRW qantar oqighasyn zertteuge halyqaralyq sarapshylardy tartudy úsyndy

Osy aptada Qazaqstan syrtqy ister ministri Múhtar Tileuberdi men halyqaralyq Human Rights Watch adam qúqyghyn qorghau úiymynyng atqarushy diyrektory Kennet Rot viydeoformatta kezdesu ótkizdi.

Konferensiya barysynda HRW ókili qantar oqighasyn zertteuge halyqaralyq sarapshylardy tartu qajettigin atap ótken. Degenmen Qazaqstan SIM-ning kezdesu turaly resmy habarlamasynda ol jóninde aqparat bolmay shyqty.

Qazaqstan SIM kezdesu turaly qysqa habarlama taratty. Onda vedomstvonyng Human Rights Watch úiymymen qantar oqighasyn zertteu boyynsha "dialog jýrgize bastaghany" jazylghan.

"Taraptar Qazaqstandaghy "Qasiretti qantar" oqighalary ayasynda adam qúqyghy salasyndaghy halyqaralyq normalar men standarttardy saqtau mәselelerin talqylady" dep jazylghan ministrlikting 8 aqpan kýngi habarlamasynda.

Onda "preziydent tapsyrmasyna say, qúqyq qorghau organdary qaruly tәrtipsizdikti jan-jaqty tolyq zertteui tiyis" ekeni jazylghan.

Ministrlikting habarlauynsha, Kennet Rot "Qazaqstan biyligining dialog pen yntymaqtastyqqa ashyqtyghyn jәne adam qúqyqtarynyng halyqaralyq standarttaryn saqtau jónindegi mindettemelerin rastauyn" qúptaghan.

Kezdesu barysynda taraptar qantar oqighasynyng jan-jaqty zertteluine mýddeli ekenin atap ótken. Tileuberdi "Qazaqstannyng tergeu organdary әrbir azamat pen halyqaralyq qauymdastyqty alandatqan әrbir jaghdaydy qaraugha dayyn" ekenin aitqan. Eki jaq "dialogty jalghastyrugha" kelisken.

Al Human Rights Watch úiymy kezdesuden keyin jariyalaghan habarlamasynda "Qazaqstan ýkimeti qantar oqighasy kezinde adam qúqyghynyng óreskel búzyluyn zertteuge halyqaralyq sarapshylardy shaqyruy tiyis" dep mәlimdedi.

"Qazaqstan qantar oqighasyn zertteytinin jәne komissiya qúratynyn jariyalady, biraq búghan deyin ýkimet múnday isterdi әdil әri jauapkershilikpen atqara almaghan. Halyqaralyq jәne últtyq zertteushilerden qúralghan aralas (gibridti) zertteu oqighanyng jan-jaqty zertteluine jaqsy mýmkindik beredi" dedi HRW atqarushy diyrektory Kennet Rot.

Úiymnyng habarlauynsha, Rot kezdesu barysynda osy mәseleni qozghaghan.

Búghan deyin halyqaralyq úiymdar men sarapshylar da atap aitqanda, BÚÚ Adam qúqyqtary jónindegi jogharghy komissary Miysheli Bachelet, BÚÚ sarapshylary, AQSh, EO-nyng adam qúqyghy jónindegi uәkili qantar oqighasyn jan-jaqty tәuelsiz zertteuge shaqyrghan.

"[Zertteu] tәuelsizdigine kepildik beretin jalghyz jol – últtyq-halyqaralyq dәrejede zertteu jýrgizu" dep jazylghan úiym saytynda.

Úiymnyng pikirinshe, faktilerdi anyqtaytyn múnday zertteuge jetkilikti resurs qajet, tәuelsiz әri ashyq jýrgizilui tiyis. Búghan qosa, ýkimet aqparatyna da qoljetimdilik boluy kerek. Zertteu 4-6 qantar kýngi narazylyq kezinde qaza bolghandardyng ólimining jay-japsaryn ashyp, kýshtik qúrylymdardyng oghan qatysy, azaptau men biylik ókiletin asyra paydalanu faktilerin qamtuy tiyis.

Úiymnyng pikirinshe, Europadaghy qauipsizdik jәne yntymaqtastyq úiymy men BÚÚ Adam qúqyqtary jónindegi kenesi qoldau kórsetip, baghyt-baghdar siltey alady.

HRW Qazaqstan biyligining búghan deyin adam qúqyghyn óreskel búzu faktilerin zerttep, tekseru boyynsha sәtsizdikke úshyraghany turaly qújat týrinde aighaqtary baryn aitady. 2011 jylghy Janaózen oqighasyn da mysalgha keltiredi.

Abai.kz

3 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1475
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3249
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5450