Dýisenbi, 30 Qyrkýiek 2024
Biylik 2099 0 pikir 16 Aqpan, 2022 saghat 15:46

Jastar – jana iydeyalardyng «qozghaltqyshy»

«Qasiretti qantar» oqighasyna da qyryq kýn ótti. Býginde oqighanyng sebep-saldary jan-jaqty zerdelenude. Búl bolashaqta tatulyghymyzgha syzat, birligimizge bóget bolatyn kelensiz jaylardyng aldyn alu ýshin kerek. Múnday kýrdeli shaqta Memleket basshysy alandaghan halyqtyng kóniline senim úyalatyp, bir maqsatqa biriktirip, ortaq iydeyanyng ainalasyna toptastyruda jauapty roli atqardy.

«Kenesip is basqaru – keleli elding belgisi. Júmyla júmys atqaru – óreli elding belgisi» deydi babalarymyz.  Qantar oqighasy sekildi kýrdeli, syndarly shaqta Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev el iygiligine qyzmet etuge, el tilegin oryndaugha baryn salyp jatyr. Memleket basshysy halyqqa úsynyp otyrghan «Jana Qazaqstandy» qalyptastyruda erekshe atap óterlik, tereng mәn berudi qajet etetin mәseleler az emes. Aldaghy jolymyz týzu, baghytymyz aiqyn bolu ýshin sýbeli iske bizding de ýles qosuymyz kerek. Ol ýshin oiymyzda jýrgen, kónilimizde túrghan mәselelerdi Preziydent nazaryna úsynu kezek kýttirmeydi.

El Preziydentining bastamalarynda damugha baghyt, ilgerileuge negiz bolatyn kóptegen oryndy úsynystar qamtylghan. Ár jyl sayyn jasalatyn Joldaulardan, qantar oqighasynan keyingi Preziydent ýndeulerinen el damuyna kedergi keltiretin kemshilikterdi joyyp, Jana Qazaqstannyng irgetasyn qalasaq degen biyik ústanymnyng baryn angharmau mýmkin emes. Halyqqa arnaghan Joldaularynyng birinde Memleket basshysy: «Konstitusiyagha sәikes azamattarymyzdyng óz oiyn erkin aitugha qúqyghy bar. Eger beybit aksiyalar zannyng shenberinen shyqpaytyn jәne azamattarymyzdyng tynyshtyghyn búzbaytyn bolsa, búghan týsinistikpen qarap, jiyndardy ótkizu ýshin arnayy oryn bólu qajet. Múnday oryndar qalanyng shetinde bolmauy tiyis» degen. Yaghni, zangha qayshy jәne búzaqylyq әreketterge shaqyratyn ýndeulerge zang shenberinde tosqauyl qoyylady. Biz osy zandy azamattargha jan-jaqty týsindirip, saldaryn úghyndyruymyz kerek. Óitkeni, búl bizding ata-babamyz amanat etken tәuelsizdikti saqtap túru ýshin qajet.

Elding erteni turaly aitylghanda eshkimning beyjay qalmasy belgili. "Qantardaghy qaqtyghys" bolashaqqa qatysty kýmәn-kýdikti synalap sanagha kirgizdi. Osynday ekiúday sәtte Memleket basshysynyng ornyqty sózi, naqty úsynghan baghdary ghana halyqtyng senimin bekite týsken edi. Shyndyghynda halyq pen biylik arasyndaghy dialogtyng sәtti boluy eki taraptyng belsendiligine tәueldi. Elin sýietin kez kelgen azamat múnday syndarly sәtte ýnsiz qalmauy, Memleket basshysynyng ong bastamalaryn qoldauy kerek. Qoldap qana qoymay, baghdarlamalardyng dúrys jasaluyna, óz dengeyinde oryndaluyna nemqúraydy qaramauy tiyis. Osy rette nazar audarudy qajet etetin mәselelerdi úsynu da azamattyq boryshymyzdyng biri. Mәselen bizding elimizde enbek resurstarynyng balansyn  esepke aludyng tiyimdi әdistemesi әli kýnge deyin әzirlengen joq. Shyn mәninde, mamandar dayarlaudyng otandyq jýiesi naqty enbek naryghynan tys qalghan. Jyl sayyn 21 myngha juyq mektep týlegi kәsiby jәne joghary oqu oryndaryna týse almay qalady. Jastardyng búl toby júmyssyzdar men marginaldardyng negizin qúraydy. Olar amalynyng joqtyghynan qylmystyq jәne ekstremistik aghymdardyng yqpalyna týsude. Biz oqushylardyng qabiletin aiqyndap, kәsiby baghyt-baghdar beru sayasatyna kóshuimiz qajet. Búl sayasat orta bilim beruding últtyq standartynyng negizi boluy tiyis. Preziydent tapsyrmalarynda aldaghy uaqytta osy bir týitkil tolyq sheshimin tapsa deymiz. Jana iydeyalardyng «qozghaltqyshy» sanalatyn jastardyng kýshin, quatyn el iygiligine jaratu bilgen oryndy.

Ekonomikamyzda tehnika salasynyng mamandaryna súranys óte joghary, biraq mýmkindikter az. Kәsiporyndar tiyisti mamandardy shetelden shaqyrugha mәjbýr. Osynday kelensiz jaghdaydy jedel týzetuimiz kerek. Múnday týitkilding bar ekenin Memleket basshysy da dúrys saraptap otyr. Qantar qaqtyghysynan keyin Qazaqstan Respublikasynyng Parlamenti Mәjilisining otyrysynda sóilegen sózinde Memleket basshysynyn: «2025 jylgha qaray elimizde bedeldi sheteldik joghary oqu oryndarynyng kem degende 5 filialyn ashu qajet dep esepteymin. Osy orayda, eki tehnikalyq baghdarlanghan filialdy elimizding batysynda ashqan jón. Jalpy, bәrimizge bilim turaly kóz­qarasymyzdy ózgertu qajet. Gumanitarlyq mamandyqtarmen әuestenu kezeni kelmeske ketti. Basymdyqty tehnikalyq mamandyqtargha beru kerek. Injenerler men óndirisshilerding jana buynyn ósirip shygharu qajet» deui búl saladaghy olqylyqtardyng da kóp uaqyt ótpey orny tolatynyna ýmittendiredi.

Jastar da, eresekter siyaqty Otanymyzdyng bolashaghyna alandaydy. Bizding respublikamyzdyng azamattary әleumettik shyghu tegine jәne qay últqa jatatynyna qaramastan, әdiletti zandarmen, teng mýmkindiktermen erkin, ekonomikalyq damyghan elde ómir sýrgileri keledi. QR Preziydentining reformalau sayasatynyng jәne QR Ýkimetining Qazaqstan ekonomikasyn janartugha baghyttalghan baghdarlamalary student jastardy jaqsy oqugha yntalandyrdy, olarda shygharmashylyq damu, jeke jәne kәsiby túrghydan ósu ýshin qúlshynys pen mýmkindikter payda bolyp, baqytty, jarqyn bolashaqqa degen senim úyalady.

Zang basqaratyn jәne zang saqtalatyn, zang aldynda barlyghy teng qoghamda mansaptyq ósu, barshagha teng mýmkindikter, sonday-aq Qazaqstandy әlemdik qoghamdastyqtyng qúqyqtyq memleket retinde tanuy ýshin mýmkindik bar. Jaqsy zandar qajet, biraq býkil qoghamnyng joghary mәdeniyeti men adamgershilik, ruhany qúndylyqtarsyz, jastar arasyndaghy dúrys patriottyq  tәrbiyesiz  óz jemisin bermeydi, memleket te órkendemeydi. Búl da aldaghy uaqytta eskerilui tiyis.

Halyq qalaulylarynyng aldynda sóz alghan Memleket basshysy: «Preziydenttik jastar kadrlyq rezervi» jobasyna bastama jasadym. Búl – keleshegi zor jastar ýshin әleumettik saty. Sonymen birge janasha oilaudy qalyptastyrudyn, memlekettik apparat júmysyna jana tәsilderdi engizuding tetigi. Búl tәjiriybe jalghasyn tabady» dep jastargha túraqty qoldau kórsetiletinin atap ótti. Dúrys-aq. «Jana Qazaqstan» jastardyng ýmitin jaghyp, jasynday jarqyrauyna yqpal etse núr ýstine núr.

Serikqaly Tynybekov,

Ál-Faraby atyndaghy QazÚU azamattyq qúqyq jәne azamattyq is jýrgizu, enbek qúqyghy kafedrasynyng mengerushisi, z.gh.d., professor

Abai.kz

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2590