Keshe qúrylys bazarynda boldym. Shyny kerek kóbisi alda ne bolaryn bilmey otyr. Qoldaryndaghy tauarlary bitude. Bizde kóp zattar Reseyden importtalatyn. Jәy terezening plastiygining kóbisi Germaniyanyn, Avstriyanyng tehnologiyasy dese de zavodtary Reseyde bolatyn. Olar ketip qaldy. Reseyden ketpegen zavodtardyng kóbisining shiykizaty Ontýstik Koreya, Amerika, europadan keletin. Ázirge skladtaryndaghy tauarlaryn satyp jatyr. Biraq sep ýzildi. Zavodtary toqtauda. Ne bolary belgisiz. 1991-degi krizis ne ýshin bastaldy? KSRO óz ishinde óz ózimen tauar óndirip otyrdy. Syrttan eshqanday el investisiya salmady. 91-de ashylghan edi. KSRO-nyng shygharghan ónimderi shetelding ónimderimen bәsekelese almay qaldy. Nәtiyjesinde barlyq zavod fabrikalary jabyldy. Resey qaytadan sol KSRO-nyng jolyn quyp jatyr.

KSRO-nyng kezinde 1 som 0.9 dollar boldy. Tipa som dollardan qymbat. Biraq adamdargha dollar satylmady. Tek eksportqa ghana rúqsat etildi. Qazir Resey sony qaytalauda. Dollar jәy adamdargha satylmaydy. Syrtqa shygharylmaydy. Reseyding milliarderi 1 milliard dollaryn alyp ketui ýshin 8000 jyl ómir sýru kerek. Dәl qazir Resey myna temppen rublidi 60-qa týsirip tastauy da mýmkin. Onday kezde tenge de kýshine minedi. 1 dollar 360-380 tenge boluy mýmkin. Álde kerisinshe dollar 110-120 rubli bolsa da tang qalmaymyz. Oshym dollardyng qúnyn naryq emes Sentr bank belgileydi.

Qazir Reseyding sheteldegi aktivtary búghattaldy. Búl tek memleket emes jәy adamdaryna da qatysty. Syrttaghy qymbat villa, yahtalaryn alyp qoydy. Búl nәrse kóp elge sabaq boldy dep oilaymyn. Ásirese bizding jogharydaghy sheneuikterge. Olardyng kóbisining balalary qazaqsha túrmaq oryssha da bilmeydi. Pәlen jyldan beri Londonda, Singapurda, Dubayda túratyn. Múndaghy halyqtyng auzynan jyryp, shetelge tasyghan dýniyendi basqalar iyemdenip aluy mýmkin eken. Parany dollarmen alsandar da, aqshalaryndy osynda tyghyndar qúrmetsiz jemqorlar.

Sәbit Rysbaev

Abai.kz