Tarih pәnin oqytuda qanday ózgerister bolady?
Osyghan deyin Petropavlda tarih pәni múghalimderining sezi ótken bolatyn.
Sezge 300-den astam tarih pәnining múghalimi, tarihshy, әdisker, ghylymiy-zertteu instituttary men birqatar joghary oqu ornynyng basshylary qatysty.
Sezge qatysushylar ýlgilik oqu baghdarlamalary men oqulyqtardyng mazmúnyn jetildiru, sonymen birge oqushylardyng oqu jetistikterin baghalau, joghary oqu oryndarynda tarih pәni múghalimderin dayarlau jәne múghalimderding biliktiligin arttyru mәselelerin jan-jaqty jәne ashyq talqylady.
Tarihshylar mynaday úsynystardy kóterdi:
- 5-synypta Qazaqstan tarihynan búryn mektep baghdarlamasynda bolghan jәne osy jastaghy oqushylardyng týsinigine qoljetimdi taqyryptardy qaytaru;
- «Qazaqstan tarihy» jәne «Dýniyejýzi tarihy» pәnderining oqu baghdarlamasy mazmúnyn janartu. Qazir Qazaqstan tarihynyng negizgi kursy 9-synypta ayaqtalsa, 10-11-synypta negizinen problemalyq súraqtar oqytylady. Osyghan baylanysty múghalimder men ghalymdar 6-synyptan bastap 11-synypqa deyin ejelgi dәuirden qazirgi zamangha deyingi tarihty tolyqqandy zertteudi úsyndy;
- Materialdy synyp boyynsha bóludi ózgertu. Mysaly, 6-synypty alyp qarayyq. 2016 jyldan beri bir ghana 6-synyptyng baghdarlamasy 12 ghasyrgha juyq uaqytty qamtydy.
Ayta keteyin, VI ghasyrdan XVIII ghasyrdyng basyna deyin óte manyzdy tarihy kezender boldy.
Úly dala tarihynyng búl manyzdy kezeni týrki memleketterinin, Altyn Orda memleketining jәne Qazaq handyghynyng dәuirin qamtidy.
Al endi osy taqyryptardy bir synyp emes, materialdy tolyqqandy mengerudi qamtamasyz etu ýshin oqu baghdarlamasyn eki synyp boyynsha bólu úsynylyp otyr.
Men búl úsynystyng barlyghyn oryndy dep sanaymyn. Olar baghdarlamalardy janartu jónindegi sarapshylar tobynda qosymsha qaralady.
Endi naqty qabyldanghan sheshimderge toqtala keteyin.
- Qazaqstan tarihy men Dýniyejýzi tarihy oqulyqtary endi elimizding barlyq mektebi ýshin birynghay jәne bazalyq bolady.
- Joghary oqu oryndarynda qazirgi «Qazaqstannyng qazirgi zamanghy tarihynyn» ornyna «Qazaqstan tarihy» pәni oqytylady, yaghny baghdarlama tarihtyng basqa da kezenderin, dәlirek aitqanda, ejelgi, orta ghasyrlar jәne jana zamandy qamtidy.
- Endi ghylymy baghytta bilim alghan tarihshylar qayta dayarlau kurstarynan ótip, keyin mektepte sabaq bere alady.
- Baghalau boyynsha ózgerister engiziledi. Qorytyndy attestattau búrynghyday jazbasha ghana emes, auyzsha jәne jazbasha týrde ótkiziledi. Jiyntyq baghalau múghalimning qalauy boyynsha auyzsha nemese jazbasha týrde jýrgizilui mýmkin.
- Petropavlda Á. Marghúlan atyndaghy Arheologiya instituty, Sh.Uәlihanov atyndaghy Tarih jәne etnologiya instituty siyaqty GhZY filialdary ashylyp jatyr. Búl instituttar osy onirlerde auqymdy arheologiyalyq zertteuler úiymdastyratyn bolady.
Ashat Aymaghambetov
Abai.kz
