Júma, 22 Qarasha 2024
Bizding sheneunik 8185 11 pikir 14 Mausym, 2022 saghat 15:36

Dubayda jasyrylghan sheksiz baylyq...

«DAWN - arab elderine demokratiya» atty kommersiyalyq emes basylymgha «Resey men Aziyanyng kleptokrattary nege BAÁ-ne jighan-tergenin jasyrugha kóshti» degen Andreas Krig atty sarapshynyng maqalasy jaryq kórdi. Onda Qazaqstannyng eks-preziydenti Núrsúltan Nazarbaevtyng aty atalghan.

Andreas Krig - London Korolidik kolledjining qauipsizdik salasyndaghy zertteuler mektebining adiunkt-professory jәne MENA analytica London Sayasy tәuekelder jónindegi konsaltingtik kompaniyasynyng diyrektory.

Avtordyng aituynsha, Resey Ukrainagha basyp kirgen son, Batys sanksiyasynyng әserinen bolatyn «temir shymyldyqtan» qoryqqan reseylikter London, Niu-Yorktaghy ofshorlargha jasyrghan baylyghyn qauipsiz elge kóshirudi oilady. Reseyding oligarhtary men kleptokrattary aqsha jasyratyn jerdi tapty. Ol - Dubay qalasy. BAÁ-i AQSh-tyng Tayau Shyghystaghy negizgi seriktesi bola túra, reseylik kleptokrattargha AQSh salghan sanksiyadan qashyp qútylugha kómektesti.

Sarapshy, BAÁ kóptegen jyldar boyy shetelden kirgen aram aqshagha boy ýiretken, Ámirlikter әlemdegi las aqsha ortalyghynyng birine ainalghan, deydi.

Panama, Kayman, Virgin araldarynan aiyrmashylyghy, múnda aram aqshadan tek payda tauyp qana qoymay, biznes pen diplomatiyanyng shekarasyn búzatyn, sheteldik yqpal etu jelileri arqyly óz mýddelerin qamtamasyz etuge baghyttalghan sayasatynyng ajyramas bir bóligine ainalghan.

Dubaydyng jahandyq qarjy ortalyghy degen aty sóz jýzinde ghana, al, shyndyghynda kәsipti esh qiyndyqsyz ashyp, aqshandy onay jasyratyn jer, dep jazady Kriyg.

Jaqynda belgili bolghanday, Dubayda 1550 qazaqstandyq jalpy somasy 1,018 milliard dollar bolatyn 2694 jyljymaytyn mýlikke iye. Osy turaly jazghan Yedilov online telegram arnasy bylay degen:

«Qazaqstandyqtar ortasha eseppep alghanda bir jyljymaytyn mýlik obektisine 377 989 dollar júmsaghan.

Bir qyzyghy, osy әmirliktegi Qazaqstandyqtardyng jyljymaytyn mýlki reseylikterge qaraghanda ýsh ese az (5381 reseylik jalpy somasy 3,344 milliardqa baghalanatyn 9755 dana jyljymaytyn mýlikke iye). Qazaqstannyng JIÓ Reseyding JIÓ-nen toghyz ese az.

Yaghni, bizde olardan ýsh ese kóp úrlaydy nemese bizding adamdar olardan góri Dubaydy ýsh ese jaqsy kóredi.

OCCRP derekteri boyynsha Dubaydaghy eng qymbat jyljymaytyn mýlikterding iyeleri – Núrsúltan Nazarbaevtyng nemeresi Núrәli Áliyev, búrynghy premier-ministr jәne ÚQK-ning búrynghy basshysy (qazir qamaugha alynghan) Kәrim Mәsimov jәne Núrsúltan Nazarbaevtyng kýieu balasy Timur Qúlybaev eken.

Dubaydaghy jyljymaytyn mýlikting baqytty iyeleri, yaghny qalghan 1547 qazaqstandyq EU Tax Observatory bayandamasyna sәikes aktivterdi offshorlar arqyly satyp alghan», - dep jazdy Edilov.

Krigting aituynsha, BAÁ-i sәndi jyljymaytyn mýlik pen altyngha deyin, kriptovaluta men basqa da kólenkeli qarjylyq qyzmettermen qatar keybir kýmәndi túlghalargha investisiyalyq mýmkindikter berdi. Olardyng ishinde, Siriyanyng qarjygeri Ramy Mahluf; Liviya әskery qolbasshysy Halifa Haftar; úrlanghan memlekettik qarjyny jasyrugha tyrysqan Aughanstannyng qashyp ketken preziydenti Ashraf Ghani; aqshasyn qauipsiz jerge jasyrugha úmtylghan Qazaqstannyng búrynghy kóshbasshy Núrsúltan Nazarbaevtyng jaqyndary jәne Irannyng sanksiyasyna úshyraghan, ózining sheteldik operasiyalaryn qarjylandyru ýshin milliondaghan dollardy jylystatugha tyrysatyn islam revolusiyasy Saqshylar korpusy bar.

BAÁ sybaylas jemqorlyq, ekspluatasiya jәne basqa da zansyz әreketter arqyly arqyly tapqan aram aqshasyn jasyru ýshin sanksiyalardy ainalyp ótuge tyrysqandargha tamasha mýmkindik beredi. Yqpaldy elitalar ýshin Ámirlikter qarjy qauipsizdigining sinoniymine ainaldy. Osylaysha, Ámirlikter eli osy elitalardyng elderinde artyqshylyq alyp, jahandyq bәsekelestikte óz mýddesine paydalana alady.

Avtordyng aituynsha, BAÁ-i Kremli kleptokrattaryn da panasyna alyp otyr. The New York Times gazetining habarlauynsha, Batystyng sanksiyasyna úshyraghan, Putinge jaqyn kem degende 38 kәsipker men sheneunik Dubayda qúny 314 million dollardan asatyn 76 jyljymaytyn mýlikke iye. Búl tizimge memlekettik jәne sayasy qayratker, biznesmen Aleksandr Boroday, biznesmen Ruslan Baysarov, Ramzan Qadyrov kiredi.

Sarapshynyng jazuynsha, BAÁ «las aqshany jasyrushy jer» degen atqa ie bolsa da esh qymsynbaydy. Sebebi, Ámirlikter ýshin Resey aqshasynyng ashatyn mýmkindikteri - biznes pen diplomatiyany biriktiretin baylanystardy damytu men sayasy jәne ekonomikalyq yqpal etudi arttyru siyaqty óz mýddesine keletin mýmkindikter - Batystyng  kez-kelgen imidjdik mәselelerinen әldeqayda joghary túr. Kremli kleptokratiyasy ózin Batys sanksiyalarynan qorghau ýshin BAÁ-ne arqa sýieydi, endeshe Abu-Daby jaqynda Mәskeuding qoldauyna ie bolady.

Abai.kz

11 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1435
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3201
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5148