Prezimdentimiz Q.Toqaev ózining jyl sayynghy Qazaqstan halqyna Joldaularynda elimizding bilim jýiesin odan әri damytu turaly óz oi-tәjiriybesimen bólisip, Ýkimetke tiyisti tapsyrmalar berip keledi. Joldaugha qoldau jasaudan almatylyq ústazdar qauymy esh tartynghan emes.

Qashanda halqymyz balalaryn oqytatyn ústazgha ýlken qúrmetpen qaraghan. Shәkirtting ústazdan alghan tәlim-tәrbiyesi onyng bolashaghyna jol siltep otyrghan. Sondyqtan bolar «Ústazy myqtynyng – ústanymy myqty» deydi qazaq danalyghy. Osy danalyqty qalalyq bilim basqarmasyndaghylar berik ústanyp keledi.

Respublikamyzdaghy satylana jalghasatyn «Balabaqsha – mektep – kolledj – joghary oqu ornynda» beriletin bilim men tәrbiyening qaynar kózi ústazdyng óresine, bilimdiligine baylanysty ekendgi esh dau tudyrmaydy.

Múghalimning jeke bastyq qúqyghy, bedeli, әleumettik jaghdayy zanmen bekitilip, ýlken qúrmet kórsetilgen kezde ghana, olargha qoyylatyn kәsiby talap ta arta týsedi. Ahmet Baytúrsynúlynyn: «Mektepting jany – múghalim. Ol qanday bolsa, mektep te sonday bolmaqshy. Yaghni, múghalim bilimdi bolsa, balalar mektepten tereng bilim alyp shyqpaqshy. Solay bolghan son, eng әueli mektepke keregi – bilimdi, pedagogika, metodikadan habardar, jaqsy oqyta biletin múghalim», - degen sózi býgingi ústazgha qoyylatyn talapty dóp basyp túr. Búdan bólek erek bólip aitar dýnie últ ústazdarynyng mereyin ósirip, mәrtebesin kóteruge baghyttalghan tarihy sheshim «Pedagog mәrtebesi turaly» zang der edik.

Tәuelsizdik jyldaryndaghy otandyq bilim berude jinaqtalghan tәjiriybelerdi taldap, saralap qarasaq, elimizdegi bilim beru jýiesi әlemdik standartqa jaqyndap qalghanyna kóz jetkize týsemiz. Osynyng bәrinen Almaty qalasynyng múghalimderi tys qalghan joq, aita basqalargha noqta agha bola birgeni biz ýshin ýlken ghaniybet.

Elimizde jana mektepter salu, olardy zamanauy aqparattyq tehnikalarmen jabdyqtau isi jedel jýzege asyryldy. Ótken 30 jylda elimizde 1800-den astam mektep, 2 mynnan asa mektepke deyingi balalar mekemeleri, balabaqshalar salyndy. Daryndy balalargha arnalghan Nazarbaev ziyatkerlik mektepteri jýiesi qúrylyp, elimizde 20-dan asa ziyatkerlik mektepter salynyp, paydalanugha berildi.

30 jyl ishinde elimizde «Bilim beru turaly» (1993j), «Bilim turaly» (1999j), «Ghylym turaly» (1999 j) jana zandar men sol zandargha baylanysty ýkimetting qauly-qararlary jәne elimizdegi bilim salasyn damytugha baghyttalghan 6 memlekettik baghdarlama qabyldandy. Sol jyldary osy zandar men qaulylardy jýzege asyru ýshin Almaty qalasy boyynsha ýlken aituly is-sharalar atqaryldy: saralau-saraptau júmystary jýrgizildi, respublikalyq ghylymiy-praktikalyq konferensiyalar men ghylymy is-sharalar ótkizildi.

Egemendik jyldarynda Almaty qalasynyng bilim jýiesi de týbegeyli janardy. Osy jyldar ishinde qalada 40 juyq jana mektep, búrynghy mektepterge qosymsha 38 qosalqy ghimarattar, 60 astam jana balabaqsha salynyp, bәri de jana jihazdarmen, kompiuterlermen, basqa da aqparattyq tehnikalarmen jabdyqtaldy. Janadan 38 636 oqushy orny jasaqtaldy. Qazaq mektepterining sany 70-ke jetti. Qazir 100 mynnan astam oqushy qazaq mektepterinde bilim aluda. Tәuelsizdik jyldarynda bilim beruding jana modeli qúryldy. Orta bilim jýiesi jeke mekteptermen, liyseylermen, gimnaziyalarmen, daryndy balalargha arnalghan mamandandyrylghan mekteptermen tolyqty. Barlyq synyp 100 payyz janartylghan bilim mazmúnyna kóshti. Almatyda eki baghyt boyynsha Nazarbaev ziyatkerlik mektepteri júmys isteude. Janartylghan bilim beru mazmúny boyynsha oqytatyn búl mektepterding is-tәjiriybesi býkil bilim jýiesine taratyluda.

Jas úrpaqqa sapaly bilim, sanaly tәrbie beru, oqu-tәrbie ýderisine әlemdik innovasiyalardy engizu, bilim úyalaryn kompiuterlermen, aqparattyq tehnikalarmen jetkilikti jasaqtau, tәuelsiz elge layyqty jana oqulyqtar engizu, ústazdardyng biliktiligin arttyru, jana bilim baghdarlamalaryn әzirleu mәselelerin birinshi kezekke qoyghany әli esimizde.

Tym arygha barmay, keshe ghana kóz aldymyzda ótken tariyhqa kóz jibersek, 2002 jyldan bastap otandyq arnayy bilim beru jýiesinde onaltu ortalyqtary, psihologiyalyq-pedagogikalyq týzetu kabiynetteri siyaqty jana qúrylymdar payda bola bastady. Almaty qalasynda da múnday arnayy jýieler kóptep ashylyp, mektep múghalimderding biliktiligin arttyrugha aiyryqsha kónil bólindi. Qaladgha orta bilim jýiesinde pedagog-magistrler sany arta týsui de bilim sapasyna әserin tiygizude desek, búl dәl tәuelsizdik jyldaryndaghy almatylyqtardyng basty jetistikterining biri deuge bolady.

Osy aralyqta Almaty qalalyq bilim basqarmasy janynda bilim úiymdary ýshin onlayn konferensiyalar úiymdastyratyn resurstyq ortalyq ashylyp, qala mektepterining pәn kabiynetteri arnayy jabdyqtarmen tolyq jabdyqtaldy. Ústazdar qauymy praktikalyq sabaqtar men zerthanalyq júmystar atqarugha tolyq mýmkindikke ie bola aldy.

Búdan bólek qalalyq bilim basqarmasy «Almaty qalasynyng ýzdik bilim beru úiymy» jәne «Qalanyng ýzdik múghalimi» bayqau konkurstaryn jii ótkizip túrady. Onyng jenimpazdary pәter, avtokólik jәne aqshalay syilyqtarmen marapattalyp óz enbegining jemisin kórude. Zaman talabyna say qala mektepterining bәri beynebaqylau qúrylghylarymen qamtylghan, internet jelisi túraqty júmys isteydi.

Atalghan uaqyt shenberinde qaladaghy mektepke deyingi tәrbiyege memlekettik tapsyrys beru isi zandastyrylyp, mektepke deyingi úiymdardy liysenziyalau aitarlyqtay jenildetildi. «Balbóbek» (1996 j.), «Qaynar» (2007j.), «Alghashqy qadam», «Zerek bala», «Biz mektepke baramyz» siyaqty otandyq baghdarlamalar Almaty qalasy boyynsha jemisti júmys isteude.

Sonymen birge qala boyynsha mektepke deyingi tәrbie men bilim berudi damytudyng tolyqqandy modeli jasalyp, balalardy mektepke deyingi úiymdarmen qamtu ayasy keneye týsti. Mektepke deyingi úiymdarda balalargha oryn bóluding ashyqtyghy men útqyrlyghyn qamtamasyz etu ýshin qalada jәne basqa da aimaqtarda balabaqshalargha joldama bilim basqarmalary men bólimderining qatysuynsyz avtomatty týrde beriletin boldy. Balabaqshany ata-analardyng óz betterinshe tandau erkindigi berilui búl mekemelerding jauapkershiligin arttyra týsude.

Áriyne, qalalyq bilim basqarmasynyng qamqorlyghyndaghy bilim jýiesi búdan bylay da zor tabystargha jete beretini sózsiz. Oghan Almaty qalasy boyynsha bilim salasyndaghy qarqyndy ister kuә.

Abai.kz