Jeksenbi, 29 Qyrkýiek 2024
Biylik 2653 6 pikir 17 Qazan, 2022 saghat 18:05

Qantar oqighasy: Ýlken dayyndyqtan ótken arandatushylar da qatysty

«Amanat» qoghamdyq komissiyasynyng jetekshisi, belgili qúqyq qorghaushy Abzal Qúspan “KZ Pulis” youtube arnasyna bergen súhbatynda Qantar oqighasynyng bolu sebebin atady.

“Qantar oqighasy turaly men boljam retinde aita alamyn. Búl oqighany býge-shýgesine deyin zerttep, zerdelep senimdi týrde aitu ýshin uaqyt kerek. Mening oiymsha, osy jaghdaydyng boluyna birden-bir sebep – «otbasy» mýshelerining әreketi. Solardyng búrynnan kele jatqan dayyndyghy. Búl ayaq astynan bola salghan dýnie emes. Qatysushylardyng basym bóligi arandap qalghandar. Olardy arandatushy kýshter ýlken dayyndyqpen kelgen. Osynday «iks» saghat tughan jaghdayda «bylay-bylay әreket etemiz» degen naqty instruksiyadan ótken.

Bir ghana mysal keltireyin. Almaty men 3 myng kilometr jerdegi Oraldy alyp qarayyq. Ssenariy birdey boldy. Barlyq jerde de әdildikti talap etip, әdiletsizdikten, jemqorlyqtan әbden sharshap shyqqan halyqty ashyndyratyn top jýrdi. Olardyng is-qimyly birdey boldy. Ákimshilikti basyp alayyq deydi, sodan keyin ishki ister departamenti men qalalyq polisiya basqarmasyn basyp alayyq deydi. Barlyq jerde әkimshilikti nysanagha alghan. Ýsterine belgili bir kiyim kiygen baghyttaushylar, arandatushylar halyqty bir jaqqa qaray shaqyrady, býkil top sol jaqqa qaray jýgirgen kezde, ózderi artta qalyp qoyady. Oq aldyna jýgirip ketkenderge tiyedi de, artta qalghandar aman qalady. Búnyng bәri ayaq astynan bolghan nәrse emes. Sondyqtan bәrining artynda «otbasynyn» birdi-ekili mýsheleri túr dep oilaymyn. Solardyng búrynnan oilastyrghan júmysynyng saldary,-deydi qúqyq qorghaushy.

Onyng sózinshe, eks-preziydentting Qantar qyrghynyna qatysy bar otbasy mýshelerine qatysty is qozghaluy kerek.

«Qayrat Satybaldy bastaghan topqa resmy týrde Qantargha qatysty aiyp taghylady dep oilaymyn. Almaty qalasynyng Últtyq qauipsizdik departamenti 5-shi basqarmasynyng basshysy men «Dikiy Arman» atty laqap aty bar Arman Júmageldiyev arasyndaghy baylanys turaly, tergeu bastalghaly onynshy aigha ketse de, endi ghana aqparat shyqty. Kóp úzamay kelesi tizbek Qayrat Satybaldygha aparyp jatsa, óz basym tanghalmaymyn»,-deydi Abzal Qúspan.

Qúqyq qorghaushy ózi jetekshilik etetin «Amanat» qoghamdyq komissiyasynyng atqarghan júmystary turaly aityp berdi.

«300-den asa adamnyng aty-jónin әleumettik jelide jariyaladyq. Keyin ony toqtattyq. Júmysty toqtatpasaq ta, әrbirining aty-jónin kórsetip, mynany biz shyghardyq, mynaghan atsalystyq, mynau bizding úsynysymyzben shyqty dep otyrghymyz kelmedi. Óitkeni bizding maqsatymyz esep beru emes, naqty nәtiyjege qol jetkizu boldy.Preziydent Joldauynda aitylghan «Rahymshylyq jariyalau» sharasyna da birden-bir sebepker bizding úiym.

Sonymen qatar býgingi kýni kóterip jatqan mәselemiz – ótemaqy mәselesi. Búl sharua әli sheshimin tappady. Biraq biz osy uaqytqa deyin atqarghan júmysymyz sekildi sonyna jetkizemiz dep oilaymyn»,-deydi ol.

Abzal Qúspan Ýkimet ózining eng basty funksiyasyn iske qosyp Qantar oqighasy kezinde otbasynyng asyraushysynan aiyrylghandargha jaghday jasauy kerek ekenin aitady.

«Ol turaly normativti akt shygharu kerek. Qazir jergilikti biylik kómekteseyin dese, onyng naqty qúqyqtyq aktisi joq. Biz osy mәseleni kóterip jatyrmyz. Azamattardan aryz jәne qajetti qújattardy jinatyp jatyrmyz. Búl «Amanat» komissiyasynyng ózining ghana bastamasy.

Almaty qalasy boyynsha aitatyn bolsaq, pәter aqysyn tóleu, balalardy mektepke dayyndau, balabaqshagha ornalastyru, ata-analargha júmys tauyp beru baghytyndaghy júmystar atqarylyp jatyr. Almaty qalasynda júmys qalay jolgha qoyylghan? Ár aptanyng beysenbi, júma kýnderi qalalyq prokuraturada tergeushilerdi, tiyisti memorgan qyzmetkerlerin jәne aryzdanushy azamattardy shaqyrtamyz. Ózimiz de qatysamyz. Sol jerde qiyndyqqa tap bolghandardyng mәselesi әzirge jergilikti atqarushy organ dengeyinde sheshimin tauyp jatyr.

Biraq ol әr jerde әrtýrli. Almatyda osylay. Búl Jambylda bólek, Semeyde basqasha jýzege asyp jatyr. Keybir ónirlerde mýlde júmys atqarylyp jatqan joq. Sondyqtan bizding aityp otyrghanymyz, respublika boyynsha normativti qúqyqtyq akt dayyndalsa, qaza tapqan, eshqanday qylmystyq is jasamaghandargha qatysty ótemaqy belgilense, qylmystyq iske tartylyp, biraq qylmys qúramy joq boluyna baylanysty isi qysqartylghan adamgha qatysty ótemaqy belgilense degen oi.

Rahymshylyq degen kinәsi dәleldengen jәne azamattyng ózi kinәsin moyyndap otyrghan bolsa ghana qoldanylady. Kәnili dep tanylghan azamat ózi aryz jazady. Sodan keyin sot nemese prokuror rahymshylyq turaly zang boyynsha jazadan tolyq ne ishinara bosatady.

Biz qazir Almaty qalasy boyynsha 80 azamatqa qatysty qylmystyq isting qylmys qúramy bolmauyna baylanysty qysqartuyna qol jetkizdik. Odan bólek Almaty qalasy boyynsha 148 adam qaza tapty dep aittym. Kóbi oqighanyng epiysentrinde kóz júmdy. Qaytys bolghandar da qylmys jasady dep kýdikke ilinse, olargha aiyp taghylady. Solardyng 84-ne qatysty qylmystyq iste qysqartugha qol jetkizdik. Bizding búl baghyttaghy jazyghy joq azamattardy aqtau júmysymyz jalghasa beredi»,-dedi Abzal Qúspan.

 

Abai.kz

6 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2577