Aldymen jedel aqparat.

«Dneprding ortasyna deyin jete alatyn qús siyrek», - dep әlem әdebiyetining klassiygi Nikolay Gogoli jazsa, kýni keshe resey әskeri sol Dneprding bir jaghasynan ekinshi jaghasyna jetip, Hersonnan qashyp ketti.

Kókiregi oyau, kózi ashyq aghayyn búl kýnde Ukraina men Resey arasyndaghy soghystan әbden habardar, kýni-týni taratylyp jatqan eki jaqty, eki mýddeli (keyde – ekijýzdi de) aqparatqa meylinshe qanyq jәne de qaysysy shyn, al qaysysy - shyndyqqa janaspaytynyn ishtey sezip alghan.

Sondyqtan da kýndelikti әskery hronikany qaytalamay-aq qoyayyn da, tikeley taqyrypqa, yaghny toqsan auyz sózding tobyqtay týiinine kósheyin.

Ol týiinning aty – Herson, dәlirek aitsaq, Resey әskerining osy qalany tastap, keyin sheginuining saldary: osy әskery manevrding ishki sayasi, geosayasi, jәne, bizge, Qazaqstangha qatysty әseri bolmaq?

Birinshiden, búl sheginis qúnanyn qúdayynday, tayyn tәnirisindey kórip, týimedeydi týiedey etip kele jatqan reseylik pasyq ta sasyq propagandanyng «Resey qaruly kýshteri әlemdegi eng quatty әskerlerding qatarynda» degen maqtampaz mantrasynyng tas-talqanyn shyghardy: myqty armiya bolsa, kýlli әlemge masqara bop, keshe ghana ózi basyp alghan qalany tastap kete me?

«Hersondaghy beybit túrghyndardyng jaghdayyn oilaghandyqtan osynday qadamgha baryp otyrmyz» degen sebep-symaqtyng ózi ne túrady: adamdardyng ómirin oilasa, qantógis soghysty mýldem bastamas ta edi ghoy.

Mәseleni ushyqtyryp túrghan bir jayt bar: dәl osy Hersondy keshe ghana Resey zansyz referendum arqyly óz qataryna qosyp alyp edi. «Endi Herson Reseymen mәngi birge!» degen úrandy barlyq telearan taratqany esimizde.

Sondyqtan da Kremli kýni erten: «Ukraina Resey jerine basa kóktep kirdi, búl degeniniz baryp túrghan basqynshylyq!», - dep BÚÚ minbesinen baybalam saluy da ghajap emes.

Sonymen birge, sheginis sekildi eshkimge de abyroy bere qoymaytyn sharasyzdyq turaly sheshimdi bas qolbasshy Putinning ózi jariyalamay, tipti ol sharuany Qorghanys ministrine emes, odan da tómengi dәrejedegi ofiyserge tapsyruy – búl qadamnyng amalsyzdan jasalyp otyrghanynyng qosymsha bir dәleli.

Sarapshylardyng aituynsha, resey sayasy basshylyghyndaghy soghysqa qatysty kózqarastar qarama-qayshylyqtary kýn sayyn ushyghyp bara jatqan sekildi . Múnyng ózi Qúday sýier qylyghy joq Kremlidegi ishki tartystyng kýsheye týskenining bir belgisi. Búl jayt Putinning sayasy keleshegine qatysty әrqily oigha jeteleydi...

Ekinshiden, búl sheginis, sózsiz, obektivti sebepti ózinen anaghúrlym ýlkenirek әri quattyraq resey әskerin túqyrtyp tastaugha shamasy jetip,  Hersonda qúlaghan shanyraghyn qayta kótergen Ukraina jaghynyng jenisi. Búl jetistikting moralidyq kýshi súmdyq: endigi jerde sary-kók («jovto-blakitniy») jalaudy jelbiretken jauyngerlerding ruhy jandanyp, kýsh-quaty eselene túspek! Osylay, moralidyq jaghynan kýsheydi eshqanday fizikalyq kórsetkishtermen ólsheu mýmkin emes!

Ýshinshiden, búl sheginis Ukrainagha әzirshe tehnikalyq jәrdem berip jatqan «újymdyq Batystyn» jenisi. Endi tek olar «osy kómegimiz de jaraydy eken ghoy», - dep, soghysqa tikeley aralasudan tartynyp qalmasa bolghany.

Tórtinshiden, búl sheginisting bizge de qatysy bolmaq.

Býkil әlem aldynda masqara bolghan Putinning qazirgi kónil-kýii qanday ekeni aitpasa da týsinikti. Degenine jete almaghan, tarihy túiyqqa tirelgen basshy kez kelgen oqys qadamgha baruy mýmkin.

Sonyng ishinde onyng ashuy men yzasy shekarasy ashyq-shashyq, halqy men biyligi beyqam jatqan qazaqqa tiyip ketui de mýmkin ghoy.

Sol kezde bәrin úmytyp, tek biylikke úmtylyp, «sen qarasyn, men aqpyn», - dep taqqa talasyp, basqa sharuagha qoly tiymey, jalpyúlttyq birlikke qol jetkize almay qayran qazaqtyng kýni ne bolmaq?

Meni alda kele jatqan saylaudan góri dәl osy jayt kóbirek tolghandyrady!

Ámirjan Qosan

Abai.kz