San ghasyrlar boyy Qazaqstan tarihynda patriotizm úghymy erekshe mәnge ie bolyp keledi. Sol zamandardan beri qazaq halqynyng boyyny singen, elin-jerin sýn, qorghau, qyzmet etu, yntymaqtastyqty tu etip ústau, dәstýrge qúrmet kórsetu mәdeniyeti qalyptasty.

Osy túrghyda ósip kele jatqan úrpaqtyng da boyyna patriotizm qúndylyqtaryn sinirip, onyng jalghastyghyn ýzbeu manyzdy mәnge iye.

Patriottyq tәrbiyening barlyq jýiesin úiymdastyryp, onyng júmys isteuin jәne baqylaudy qamtamasyz etetin negizgi institut memleket bolyp sanalady. Jastardy patriotizmge tәrbiyeleu  Qazaqstan Respublikasynyng úzaq merzimdi perspektivaly memlekettik jastar sayasaty baghyttarynyng biri bolyp tabylady.

Preziydent Qasym­Jomart Toqaev: «Elimizding әrbir azamaty júrtshylyqtyng aldyna shyqqanda últtyq mýdde men qazaqstandyq pat­riotizm qaghidattaryn basshylyqqa aluy kerek», degen bolatyn.

Patriotizm – Otangha, tughan jerge, ózining mədeny ortasyna degen sýiispenshilik. Adamnyng boyyndaghy kýsh-quaty men bilimin Otan iygiligi men mýddesine júmsau, tughan jerin, ana tilin, elding ədet-ghúrpy men dәstýrin qúrmet tútu siyaqty patriottyq qúndylyqtar tal besikten boyymyzgha sine bastaydy.

Sondyqtan keleshek úrpaqty últtyq, halyqtyq túrghydan tərbiyeleu qajet. Jas úrpaqqa últtyq tərbie beruding negizgi baghdarly iydeyalary turaly Túnghysh Preziydent Núrsúltan Əbishúly Nazarbaev: «Tolyq órkeniyetti el bolu ýshin aldymen óz mədeniyetimizdi, óz tarihymyzdy boyymyzgha sinirip, sodan keyin ózge dýniyeni iygeruge úmtylghanymyz jón“,-degen bolatyn.

Endeshe ruhaniy-mədeny múralar sabaqtastyghyn saqtay otyryp jas úrpaqty últtyq iygilikter men adamzattyq qúndylyqtargha, tərbiyeleu kýn ótken sayyn manyzy artyp keledi. Sonday-aq últtyq qúndylyqtarymyzdy ana tilin, tarihyn, salt-dəstýrin jetik biletin, qúrmetteytin, janashyrlyq, senimdilik, namysshyldyq sekildi minezdi boyyna sinirgen úrpaqty qalyptastyru arqyly ghana əlemdik dengeyge kótere alamyz.

Ol ýshin jeke túlghany qalyptastyru qúraldary retinde últtyq tәrbie men pedagogika ýderisine erekshe kónil bólu kerek. Pedagogika adam tәrbiyesine qatty әser etedi, sondyqtan pedagogikany patriotizm tәrbiyesinde belsendi qoldanu kerek.

Patriottyq tәrbiyening maqsaty jas úrpaqtyng jaqsy qasiyetterin qogham men memleketting mýddesi ýshin júmsaugha qalyptastyru bolyp tabylady.

Búl maqsattargha qol jetkizuding negizgi mindetteri:

— mektepterde, kolledjderde, uniyversiytetterde patriottyq tәrbiyeni nasihattau;

— jastardyng sezimi men tanymynda patriottyq qúndylyqtardy, kózqaras pen senimdi úyalatu;

—  elining tarihyna, salt-dәstýrine, әdet-ghúrpyna qúrmet kórsetuge tәrbiyeleu;

— jastar arasynda otanyna adaldyqty jәne óz memleketin qorghaugha dayyndyqty nyghaytu.

Patriottyq tәrbiyeni beru – qoghamymyzdyng erekshelikterine baylanysty bolyp keledi. Mysaly, ekonomikalyq, ruhani, әleumettik-mәdeni, sayasy faktorlar әser etedi. Óskeleng úrpaqty qalyptastyru osy faktorlardyng damu prosesine qatysty.

Patriottyq tәrbie qaghidattary ózara baylanysty, tútas jýieni qúraydy, ony basshylyqqa ala otyryp, pedagogtar tәrbiyening maqsattary men mindetterin tiyimdi oryndaudy qamtamasyz etedi, bilim beru jәne mәdeniyet mekemelerinin, qoghamdyq úiymdardyn, BAQ pen otbasynyng patriottyq tәrbie jónindegi qyzmetin mindetti týrde qoghamdyq jәne memlekettik retteu jaghdayynda pedagogikalyq praktikada bilim men tәrbiyening mazmúnyn iske asyrady.

Patriottyq tәrbie qaghidattaryna tәrbiyeleuding baghyttaryn bylay ajyratugha bolady:

— birlik pen tútastyqty nyghaytu;

— tәrbiyede halyqtyng әrtýrli sanattaryn eskeru (mektepke deyingi balalar, kishi oqushylar, jasóspirimder, agha oqushylar, studentter, memlekettik mekemeler qyzmetkerleri, әskery qyzmetshiler, qalalar men auyldar túrghyndary);

— Qazaqstandaghy әrtýrli  halyqtardyng tarihy qalyptasqan dostyq qarym-qatynastaryn saqtau jәne damytu,

— etnosaralyq qayshylyqtar men qaqtyghystardy beybit jolmen sheshuge jәrdemdesu;

— últtyq mәdeniyetter men halyqtar tilderin damytugha jәrdemdesu;

— elding halyqtary men últtyq azshylyqtarynyng teng qúqyqtylyghyn qamtamasyz etu;

— adamnyng jәne azamattyng nәsiline qaramastan, onyng qúqyqtary men bostandyqtarynyng tendigin qamtamasyz etu;

— elding halyqtary men diny konfessiyalarynyng ózara qarym-qatynastarynda ong qarym-qatynastardy nyghaytu;

—  týrli últtar men nәsilderge, olardyng tarihy múrasyna qúrmetpen qarau,

— últtyq, azamattyq-patriottyq jәne jalpy adamzattyq tәrbiyeleudegi ýilesimdilik;

— әrbir jana úrpaqta últtyq sana-sezimdi qalyptastyru;

–   basqa halyqtardyng qúndylyqtaryn qabyldaugha ashyqtyq;

— últaralyq qaqtyghystardy boldyrmau;

— әrtýrli halyqtardyng diny jәne konfessiyalyq erekshelikterin tәrbiyeleude eskeru;

— halyqtar arasyndaghy qúrmet pen senim sezimin, diny tózimdilikti tәrbiyeleude dәstýrli dindermen yntymaqtastyq jәne basqa da kóptegen qaghidattartardy esepke alu.

Qazirgi jana tarihy kezende halqymyzdyng aldynda jana tarihy mindet túr. Ol ata-babalar men bolashaq úrpaq aldynda eng baghaly qúndylyghymyz təuelsizdigimizdi saqtau. Egemendigimizding mәngilik boluyna ayanbay ýles qosu. Búl maqsatqa túlghanyng boyynda patriottyq qúndylyqtardy damytu arqyly qazaqstandyq patriotizmdi qalyptastyru arqyly jetemiz.

Últtyq patriotizmning negizderi Qazaqstan Respublikasynyng tarihy sanany qalyptastyrugha arnalghan qújattarynda qarastyrylghan.

Qazaqstandyq patriotizmdi əlemdik tynyshtyq pen beybitshilikti saqtaudyng negizgi bir túghyry dep te aytugha bolady. Osyghan oray, patriotizmning məni men patriottyq tərbiyening mazmúny «mədeniyet, tariyh, bilim» dep atalatyn úghym qogham damuynyng negizgi ýrdisteri arqyly damidy.

Qazirgi tanda Qazaqstan Respublikasynyng memlekettik iydeologiyasynyng negizgi ústanymy – Qazaqstandyq patriotizmdi qalyptastyru. Últtyq iydeya men memlekettik iydeologiya túrghysynan qazaqstandyq patriotizmdi qalyptastyrudyng negizgi ózegi últtyq patriotizm bolyp tabylady.

Abai.kz