سان عاسىرلار بويى قازاقستان تاريحىندا پاتريوتيزم ۇعىمى ەرەكشە مانگە يە بولىپ كەلەدى. سول زامانداردان بەرى قازاق حالقىنىڭ بويىنى سىڭگەن، ەلىن-جەرىن ءسۇيۋ، قورعاۋ، قىزمەت ەتۋ، ىنتىماقتاستىقتى تۋ ەتىپ ۇستاۋ، داستۇرگە قۇرمەت كورسەتۋ مادەنيەتى قالىپتاستى.

وسى تۇرعىدا ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاقتىڭ دا بويىنا پاتريوتيزم قۇندىلىقتارىن ءسىڭىرىپ، ونىڭ جالعاستىعىن ۇزبەۋ ماڭىزدى مانگە يە.

پاتريوتتىق تاربيەنiڭ بارلىق جۇيەسiن ۇيىمداستىرىپ، ونىڭ جۇمىس iستەۋiن جانە باقىلاۋدى قامتاماسىز ەتەتiن نەگiزگi ينستيتۋت مەملەكەت بولىپ سانالادى. جاستاردى پاتريوتيزمگە تاربيەلەۋ  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇزاق مەرزىمدى پەرسپەكتيۆالى مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

پرەزيدەنت قاسىم­جومارت توقاەۆ: «ەلىمىزدىڭ ءاربىر ازاماتى جۇرتشىلىقتىڭ الدىنا شىققاندا ۇلتتىق مۇددە مەن قازاقستاندىق پات­ريوتيزم قاعيداتتارىن باسشىلىققا الۋى كەرەك»، دەگەن بولاتىن.

پاتريوتيزم – وتانعا، تۋعان جەرگە، ءوزىنىڭ مəدەني ورتاسىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك. ادامنىڭ بويىنداعى كۇش-قۋاتى مەن ءبىلىمىن وتان يگىلىگى مەن مۇددەسىنە جۇمساۋ، تۋعان جەرىن، انا ءتىلىن، ەلدىڭ əدەت-عۇرپى مەن ءداستۇرىن قۇرمەت تۇتۋ سياقتى پاتريوتتىق قۇندىلىقتار تال بەسىكتەن بويىمىزعا سىڭە باستايدى.

سوندىقتان كەلەشەك ۇرپاقتى ۇلتتىق، حالىقتىق تۇرعىدان تəربيەلەۋ قاجەت. جاس ۇرپاققا ۇلتتىق تəربيە بەرۋدىڭ نەگىزگى باعدارلى يدەيالارى تۋرالى تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان ءƏبىشۇلى نازارباەۆ: «تولىق وركەنيەتتى ەل بولۋ ءۇشىن الدىمەن ءوز مəدەنيەتىمىزدى، ءوز تاريحىمىزدى بويىمىزعا سىڭىرىپ، سودان كەيىن وزگە دۇنيەنى يگەرۋگە ۇمتىلعانىمىز جون“،-دەگەن بولاتىن.

ەندەشە رۋحاني-مəدەني مۇرالار ساباقتاستىعىن ساقتاي وتىرىپ جاس ۇرپاقتى ۇلتتىق يگىلىكتەر مەن ادامزاتتىق قۇندىلىقتارعا، تəربيەلەۋ كۇن وتكەن سايىن ماڭىزى ارتىپ كەلەدى. سونداي-اق ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى انا ءتىلىن، تاريحىن، سالت-ءدəستۇرىن جەتىك بىلەتىن، قۇرمەتتەيتىن، جاناشىرلىق، سەنىمدىلىك، نامىسشىلدىق سەكىلدى مىنەزدى بويىنا سىڭىرگەن ۇرپاقتى قالىپتاستىرۋ ارقىلى عانا əلەمدىك دەڭگەيگە كوتەرە الامىز.

ول ءۇشىن جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋ قۇرالدارى رەتiندە ۇلتتىق تاربيە مەن پەداگوگيكا ۇدەرىسىنە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋ كەرەك. پەداگوگيكا ادام تاربيەسىنە قاتتى اسەر ەتەدى، سوندىقتان پەداگوگيكانى پاتريوتيزم تاربيەسىندە بەلسەندى قولدانۋ كەرەك.

پاتريوتتىق تاربيەنىڭ ماقساتى جاس ۇرپاقتىڭ جاقسى قاسيەتتەرىن قوعام مەن مەملەكەتتىڭ مۇددەسى ءۇشىن جۇمساۋعا قالىپتاستىرۋ بولىپ تابىلادى.

بۇل ماقساتتارعا قول جەتكىزۋدىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى:

— مەكتەپتەردە، كوللەدجدەردە، ۋنيۆەرسيتەتتەردە پاتريوتتىق تاربيەنى ناسيحاتتاۋ;

— جاستاردىڭ سەزىمى مەن تانىمىندا پاتريوتتىق قۇندىلىقتاردى، كوزقاراس پەن سەنىمدى ۇيالاتۋ;

—  ەلىنىڭ تاريحىنا، سالت-داستۇرىنە، ادەت-عۇرپىنا قۇرمەت كورسەتۋگە تاربيەلەۋ;

— جاستار اراسىندا وتانىنا ادالدىقتى جانە ءوز مەملەكەتىن قورعاۋعا دايىندىقتى نىعايتۋ.

پاتريوتتىق تاربيەنى بەرۋ – قوعامىمىزدىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى بولىپ كەلەدى. مىسالى، ەكونوميكالىق، رۋحاني، الەۋمەتتىك-مادەني، ساياسي فاكتورلار اسەر ەتەدى. وسكەلەڭ ۇرپاقتى قالىپتاستىرۋ وسى فاكتورلاردىڭ دامۋ پروتسەسىنە قاتىستى.

پاتريوتتىق تاربيە قاعيداتتارى ءوزارا بايلانىستى، تۇتاس جۇيەنى قۇرايدى، ونى باسشىلىققا الا وتىرىپ، پەداگوگتار تاربيەنىڭ ماقساتتارى مەن مىندەتتەرىن ءتيىمدى ورىنداۋدى قامتاماسىز ەتەدى، ءبىلىم بەرۋ جانە مادەنيەت مەكەمەلەرىنىڭ، قوعامدىق ۇيىمداردىڭ، باق پەن وتباسىنىڭ پاتريوتتىق تاربيە جونىندەگى قىزمەتىن مىندەتتى تۇردە قوعامدىق جانە مەملەكەتتىك رەتتەۋ جاعدايىندا پەداگوگيكالىق پراكتيكادا ءبىلىم مەن تاربيەنىڭ مازمۇنىن ىسكە اسىرادى.

پاتريوتتىق تاربيە قاعيداتتارىنا تاربيەلەۋدىڭ باعىتتارىن بىلاي اجىراتۋعا بولادى:

— بىرلىك پەن تۇتاستىقتى نىعايتۋ;

— تاربيەدە حالىقتىڭ ءارتۇرلى ساناتتارىن ەسكەرۋ (مەكتەپكە دەيىنگى بالالار، كىشى وقۋشىلار، جاسوسپىرىمدەر، اعا وقۋشىلار، ستۋدەنتتەر، مەملەكەتتىك مەكەمەلەر قىزمەتكەرلەرى، اسكەري قىزمەتشىلەر، قالالار مەن اۋىلدار تۇرعىندارى);

— قازاقستانداعى ءارتۇرلى  حالىقتاردىڭ تاريحي قالىپتاسقان دوستىق قارىم-قاتىناستارىن ساقتاۋ جانە دامىتۋ،

— ەتنوسارالىق قايشىلىقتار مەن قاقتىعىستاردى بەيبىت جولمەن شەشۋگە جاردەمدەسۋ;

— ۇلتتىق مادەنيەتتەر مەن حالىقتار تىلدەرىن دامىتۋعا جاردەمدەسۋ;

— ەلدىڭ حالىقتارى مەن ۇلتتىق ازشىلىقتارىنىڭ تەڭ قۇقىقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ;

— ادامنىڭ جانە ازاماتتىڭ ناسىلىنە قاراماستان، ونىڭ قۇقىقتارى مەن بوستاندىقتارىنىڭ تەڭدىگىن قامتاماسىز ەتۋ;

— ەلدىڭ حالىقتارى مەن ءدىني كونفەسسيالارىنىڭ ءوزارا قارىم-قاتىناستارىندا وڭ قارىم-قاتىناستاردى نىعايتۋ;

—  تۇرلى ۇلتتار مەن ناسىلدەرگە، ولاردىڭ تاريحي مۇراسىنا قۇرمەتپەن قاراۋ،

— ۇلتتىق، ازاماتتىق-پاتريوتتىق جانە جالپى ادامزاتتىق تاربيەلەۋدەگى ۇيلەسىمدىلىك;

— ءاربىر جاڭا ۇرپاقتا ۇلتتىق سانا-سەزىمدى قالىپتاستىرۋ;

–   باسقا حالىقتاردىڭ قۇندىلىقتارىن قابىلداۋعا اشىقتىق;

— ۇلتارالىق قاقتىعىستاردى بولدىرماۋ;

— ءارتۇرلى حالىقتاردىڭ ءدىني جانە كونفەسسيالىق ەرەكشەلىكتەرىن تاربيەلەۋدە ەسكەرۋ;

— حالىقتار اراسىنداعى قۇرمەت پەن سەنىم سەزىمىن، ءدىني توزىمدىلىكتى تاربيەلەۋدە ءداستۇرلى دىندەرمەن ىنتىماقتاستىق جانە باسقا دا كوپتەگەن قاعيداتتارتاردى ەسەپكە الۋ.

قازىرگى جاڭا تاريحي كەزەڭدە حالقىمىزدىڭ الدىندا جاڭا تاريحي مىندەت تۇر. ول اتا-بابالار مەن بولاشاق ۇرپاق الدىندا ەڭ باعالى قۇندىلىعىمىز تəۋەلسىزدىگىمىزدى ساقتاۋ. ەگەمەندىگىمىزدىڭ ماڭگىلىك بولۋىنا ايانباي ۇلەس قوسۋ. بۇل ماقساتقا تۇلعانىڭ بويىندا پاتريوتتىق قۇندىلىقتاردى دامىتۋ ارقىلى قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى قالىپتاستىرۋ ارقىلى جەتەمىز.

ۇلتتىق ءپاتريوتيزمنىڭ نەگىزدەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاريحي سانانى قالىپتاستىرۋعا ارنالعان قۇجاتتارىندا قاراستىرىلعان.

قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى əلەمدiك تىنىشتىق پەن بەيبiتشiلiكتi ساقتاۋدىڭ نەگiزگi بiر تۇعىرى دەپ تە ايتۋعا بولادى. وسىعان وراي، ءپاتريوتيزمنىڭ ءمəنى مەن پاتريوتتىق تəربيەنىڭ مازمۇنى «مəدەنيەت، تاريح، ءبىلىم» دەپ اتالاتىن ۇعىم قوعام دامۋىنىڭ نەگىزگى ۇردىستەرى ارقىلى داميدى.

قازىرگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك يدەولوگياسىنىڭ نەگىزگى ۇستانىمى – قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى قالىپتاستىرۋ. ۇلتتىق يدەيا مەن مەملەكەتتىك يدەولوگيا تۇرعىسىنان قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمدى قالىپتاستىرۋدىڭ نەگىزگى وزەگى ۇلتتىق پاتريوتيزم بولىپ تابىلادى.

Abai.kz