Reseyge qúldyq úrudy qashan qoyamyz, Álihan myrza?!
Qazaqstan Reseymen teng dәrejeli memleket dep jazghanymyzben, ekonomikalyq-sauda baylanystarynda, strategiyalyq mýddege sayatyn әriptestik salalarda úpayymyz týgel dep aita almaymyz. Jerimizdi synaq alanyna ainaldyrghan orystyng әskery poligondaryn aitpaghan da, «qazaq gharyshkerlerin aspangha úshyrdy» degen Bayqonyrdyng týitkilderi shash etekten.
1964 jyldyng 23 qazannan bastap 1999 jyldyng 27 qazanyna deyin zymyran tasushy kemelerding jiyrmasy Qazaqstannyng «tas tóbesinen» qúlaghan eken. Onyng zardabynyng qanday ekenin baghamdau ýshin myna bir mәlimetke kóz jýgirtseniz jetkilikti.
Mysaly: «Protonnyn» syrtqy temir qúrsauynyng salmaghy – 50 tonna, jaghatyn otyny yaghni, ketetin janarmayynyng salmaghy – 662 tonna. Barlyghy – 712 tonna. Oghan jogharghy jәne tómengi orbitagha alyp úshatyn 25 tonna jýgin qosynyz. Resey taraby uaghda etilgen jalgha alu aqysyn uaqtyly tóleu bylay túrsyn, әr retki sәtsiz úshu saldarynan bolghan ekologiyalyq apattardy moyyndamay keledi. Tabighy ortagha ghasyrlar boyy ketetin oiran jasap otyrghandaryn resmy týrde joqqa shygharyp keledi. Zymyran qúlau qaupi bar oblys halqynyng múnyn tyndau bylay túrsyn, Bayqonyrda júmys jasaytyn qazaqstandyqtardy medsaqtandyrudan bas tartqan. Atap aitqanda Qyzylorda oblysynyng Bayqonyr qalasynda, Tóretam jәne Aqay kentterinde túratyn, onyng ishinde Resey Federasiyasynyng zeynetaqy jýiesinen zeynetaqy tólemderin alatyn Qazaqstan Respublikasynyng azamattary da dәrigerlik jenildikten qaghylghan. Resey taraby ýshin olardyng enbegi adal, densaulyghy qadirsiz bolyp túr degen sóz.
Búl mәseleni senat deputaty Aqmaral Álnazarova orystyng óktemdigin kórip otyrghan júrttyng aryzyn Ýkimetting aldyna tóte qoyypty. Premier-ministr Álihan Smayylov senatorlardyng saualyna qaytarghan jauabynda jogharyda atalghan ónir azamattyryna MÁMS ayasynda jenildetilgen kómek berilui mýmkin ekenin, sol maqsatta «Mindetti әleumettik medisinalyq saqtandyru turaly» Zanyna tiyisti týzetulerdi engizu boyynsha júmystar jýrgizilip jatqanyn jetkizipti.
Ádettegidey qazaq biyligi Resey tarabyna mәseleni tótesinen qoyyp, mýddesi taptalghan azamattargha tólem alyp beruding ornyna, jauapkershilikti óz moynyna alyp, keltirgen shyghyndardy salyq tóleushilerding esebinen óndirudi jón kóripti. Reseyge qúldyq úrudy qashan qoyamyz, Álihan myrza?!
Abai.kz