Senbi, 28 Qyrkýiek 2024
Biylik 1831 4 pikir 3 Sәuir, 2023 saghat 17:13

Qazaqstanda songhy 5 jylda benzin óndirisi 70% – gha, diyzeli óndirisi 30% - gha ósti

QR Energetika ministrining aqparaty boyynsha ýsh múnay óndeu zauytynda janghyrtu júmystary ayaqtalghannan keyin, múnay óndeu kólemi 3 mln.tonnagha ósti. Qazir jylyna shamamen 17 mln.tonna shiyki múnay óndeledi.

«Songhy 5 jylda  benzin shygharu kólemin 70%-gha (3 mln. tonnadan 5 mln. tonnagha deyin), diyzelidik otyndy - 30%-gha ósirdik (4 mln-nan 5,2 mln. tonnagha deyin)», - dep habarlady Bolat Aqsholaqov.

Energetika ministri atap ótkendey, ótken jyly diyzeli otynyn shygharu boyynsha rekordty kórsetkish – 5,2 mln. tonnagha jetsek te, qazirgi jaghdayda elimizding birqatar ónirlerinde diyzeli tapshylyghy bar. 350 myng tonna kólemindegi defisitti (qysqy DT qospaghanda) qymbat baghadaghy importtyq otynmen jabugha mәjbýr boldyq.

Osy orayda, ekonomikagha manyzdy ónerkәsip sektory bolyp sanalatyn tau-ken mettallurgiya  kesheni jәne temir jol salalarynyng tútynu kólemi sol qalpynda qaldy, yaghny ósken joq. Naryqtaghy diyzelige súranystyng túraqty ósu sebebining negizgi faktory tranzittik kólik aghyny, búdan basqa Qazaqstannan shetelge súr shema boyynsha alyp ketip jatqan eksport.

Ótken jyly mamandardyng esepteuinshe sheteldik tranzittik kólik tútynghan diyzeli kólemi shamamen 150 myng tonnany qúrady, búdan basqa súr eksportpen ketken otynnyng kólemi shamamen 200 myng tonna («IHS Markit» esebi boyynsha).

QR Energetika ministri Bolat Aqsholaqovtyng aituynsha Qazaqstanda diyzeli otyny tapshylyghynyng basty sebebi   baghadaghy disproporsiya. Otandyq otyn baghasy kórshi eldermen  salystyrghanda aitarlyqtay arzan. Qazaqstan – әlemdegi janarmayy arzan on elding qatarynda. Mysal ýshin, Reseyde diyzeli baghasy ortasha eseppen litrine 345 tenge, bizdegi naryq baghasynan 45%-gha qymbat. Qyrghyzstandaghy bagha 64%-gha joghary, yaghny litrine 390 tenge, Ózbekstandaghy bagha bizben salystyrghanda eki esege qymbat - litrine 480 tenge, baghamyzdaghy aiyrmashylyq  - 101 payyz.    Qazaqstandyq diyzeli otynyn týrli joldardy paydalanyp, shetelge satudan týsetin payda 50 %-dan 120 %-gha deyin jetedi, jalpy payda jylyna shamamen 140 mln. AQSh dollary.

Bolat Aqsholaqov atap ótkendey, kórshi elderdegi jaghday Qazaqstannyng ishki naryghyna da әser etip otyrady. Mysaly, ótken jyldyng nauryzynda Reseydegi bólshek saudadaghy diyzeli otynynyng baghasy Qazaqstandaghy baghamen tenesip, arzandaghan bolatyn.

Nәtiyjesinde biz Reseymen shekaralas janarmay stansiyalarynda otyndy satu kólemi azayghanyn bayqadyq, demek Qazaqstannan janarmay shygharu ekonomikalyq tiyimsiz boldy.

QR Energetika ministrining aituynsha kórshi elderdegi bagha kýrt kóterilgen kezde, biz diyzeli óndiru kólemin arttyrsaq ta, kýz ailarynda onyng tapshylyghyn qayta kórdik.

Osy jyly da baghadaghy aiyrmashylyq saqtalyp otyr. Nәtiyjesinde ótken jylghy nauryz aiymen salystyrghanda tútynu kólemi 15%-gha artqanyn kórip otyrmyz.

Búl jaghday saqtala berse, onsyz da shetel asyp otyrghan qazaqstandyq diyzeliding kólemi arta týsip, biyldyng ózinde 850 myng tonna defisitke tap boluymyz mýmkin.

Aldynghy jyldary tapshylyqty óndiru kólemin arttyru arqyly jauyp otyrsaq, qazir otandyq múnay zauyttary maksimalidi rejimde júmys jasap túr. Aldaghy 6 jylda diyzeli kólemin birneshe ese arttyratyn mýmkindik joq (Shymkent zauytyn keneytkenshe).

Atalghan sebepterge baylanysty Qazaqstan arzan otynmen basqa elderding ekonomikasyn subsidiyalandyryp, óz últtyq mýddesine ziyany tiyip jatyr dep aitugha tolyq negiz bar, - dep atap ótti Energetika ministri Bolat Aqsholaqov.

 

Abai.kz

4 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2563