- Mening súraq týrindegi oiymdy jalghap jauap jazsanyz:
1. Preziydent tandaghan qyzmetindi al dese, men...
2. "Habar" ne "Qazaqstan" arnalaryna basshy etip saylansam...
3. Meyirhan Aqdәuletúly "Altyn Ordany" qaytadan ash dep úsynys jasasa...
4. Eger men Preziydent bolsam...
5. "Abay.kz" 10 jyldan son...

- 1.Qazirgi jýiening maghan qyzmet úsynbaytyny aidan anyq, mening de qanday bir qyzmetke jýgirip bara qoyatynym neghaybyl.

2.Basshy bolyp saylansam («Qazaqstan» últtyq arnasynyng qazaq tilinde aqparat berip bastauyna әreng degende qol jetkizdik qoy) «Habardyn»   kórermen qauymgha 100 payyz qazaq tilinde qyzmet jasauyn qamtamasyz eter edim.

3. «Altyn Ordanyn» týbine ózining qúryltayshylary jetip tyndy, al Meyirhan Aqdәuletúlynyng gazet shygharugha, onyng qarjy-qarajatyn kóteruge mýmkindigining shekteuli ekendigin bilemin. Sondyqtan ol kisining tarapynan maghan úsynys boluy, «Altyn Ordany» qaytadan ash deui mýmkin emes.

4.  Álihan Bókeyhan bastaghan alashordashylardyng armany - mening armanym.

5. «Abay.kz» 10 jyldan song mediaholdingke ainalady.

- Mening súraq týrindegi oiymdy jalghap jauap jazsanyz:
1. Preziydent tandaghan qyzmetindi al dese, men...
2. "Habar" ne "Qazaqstan" arnalaryna basshy etip saylansam...
3. Meyirhan Aqdәuletúly "Altyn Ordany" qaytadan ash dep úsynys jasasa...
4. Eger men Preziydent bolsam...
5. "Abay.kz" 10 jyldan son...

- 1.Qazirgi jýiening maghan qyzmet úsynbaytyny aidan anyq, mening de qanday bir qyzmetke jýgirip bara qoyatynym neghaybyl.

2.Basshy bolyp saylansam («Qazaqstan» últtyq arnasynyng qazaq tilinde aqparat berip bastauyna әreng degende qol jetkizdik qoy) «Habardyn»   kórermen qauymgha 100 payyz qazaq tilinde qyzmet jasauyn qamtamasyz eter edim.

3. «Altyn Ordanyn» týbine ózining qúryltayshylary jetip tyndy, al Meyirhan Aqdәuletúlynyng gazet shygharugha, onyng qarjy-qarajatyn kóteruge mýmkindigining shekteuli ekendigin bilemin. Sondyqtan ol kisining tarapynan maghan úsynys boluy, «Altyn Ordany» qaytadan ash deui mýmkin emes.

4.  Álihan Bókeyhan bastaghan alashordashylardyng armany - mening armanym.

5. «Abay.kz» 10 jyldan song mediaholdingke ainalady.

- Dәuren Quat qalam quaty myqty, býgingi qazaq qoghamyn jan-tәnimen týsingen jәne soghan óz tarapynan isteuge tiyisti júmystardyng bәrin jasap kele jatqan azamat! Osynday azamattarymyzdy it qosyp quatyn әdetti qashan qoyamyz? Myqty bolsaq "Abay" demesek te, "Shәkәrim" dep sayt ashyp dýrildetsek qane? Tipti sayt emes deni dúrys blog jýrgizip, birer auyz maqala jazyp kórinizshi... Shaqshaday basynyz sharaday bolsyn. Býgingidey әdiletsiz, qazaqty qorsynghan qogham, әsirese, shygharmashylyq adamdaryna "abaqtydan" kem emes. Al sol "abaqtyda" jatyp, Alashtyng erteni ýshin qyzmet etip jatqan Dәukeng siyaqty azamattargha alghystan basqa aitarymyz joq. Shyndap kelgende "Abay" portaly tek qazaqstandyq oqyrmannyng ghana emes, әlemdegi bar qazaqtyng qamyn oilaghan, ortaq pikir alanyna ainalyp otyr. Múnday jetistikti osy "Abay" saytyn qatargha qosqan Dәuren men Aydostyng enbeginen bólip-jaryp qaraugha bolmaydy. Al, әrtýrli pikirlerge kelsek, 4 jyldan beri "Abay" arqyly biraz qazaqtyng sózi týgil ózi de týzelgen siyaqty. Óitkeni "arty taza emes" aghayynnyng sory - osy "Abaydyn" alany. Al, Dәukene qoyar súraq:
1. Býgingi uaqyt aityluynday aityldy, jazyluynday jazyldy. Ertengi qazaq qoghamy qanday bolady? Ertengi jurnalistika, ertengi qazaq әdebiyeti qanday baghytta qalam terbeydi?
2. Amanhan Álim kókemizding "Ótkirding jýzi" atty publisistikalyq maqalalar jinaghy bolushy edi... Aldaghy kýnde Sizding jazbalarynyzdy da sonday kitap betinen kóre alamyz ba?
3. Oqyrmanynyz retinde Sizden býgingi kýnning bet-perdesin sylyp tastaytyn, әdemi әzilmen, ashy syqaqpen jazylghan әngimenizdi kýtemiz...
4. Qajyghúmardy qazaqqa tanytuda bir kisidey qyzmet jasadynyzdar. Últtyng újdanyna, qazaqtyng qaysar ruhyna balanghan Qajekendi nasihattaugha aldaghy kýnde qanday joba-josparlarynyz bar?

Ýlken qúrmetpen, Bauyrjan

-          1.Tәuelsizdik aldyq, memlekettiligimizdi әlem moyyndady, endi osy әlemning bir mýshesi bolyp ómir sýremiz, osy әlemmen birge ózgeremiz, ósemiz, janaramyz, janghyramyz. Qazaq qoghamynyng endigi damuy әlem júrtymen birge bolady.

Qazaq әdebiyeti men jurnalistikasy turaly da osyny aitamyn. Ádebiyette de, jurnalistikada da talay eksperiymentterdin, janalyqtardyng boluy mýmkin, biraq óz basym qazaq әdebiyetinde epikanyn, dәstýrding saqtalghanyn, damyghanyn qalaymyn. Jurnalistika aqparattyq tehnologiyanyn, progresterding kóshinen qalmauy kerek.

2.Baspasózde jariyalanghan, qoghamdyq pikirge qozghau salghan tandauly dýniyelerimdi jinaqtap, kitap etip shygharu oiymda bar. Osy saualdy qoyyp otyrghan oqyrman aldaghy kýzde habarlassyn, kitabymdy qolyna tiygizuge uәde etemin.

3.Ár shygharma búiyrghan kýni jazylady, biraq shygharmanyng jazylatyn kýnin kýtip jýruding qajeti joq ekendigin týsindim, oghan enbek etu kerek eken.

4.Qazaq әdebiyetinde endi qajyghúmartanu dәstýri bastaluy kerek. Biz osy iydeyagha, Qajyghúmar әlemin iygeruge bar mýmkindigimizdi sarp etuge dayynbyz jәne osy baghytta biraz júmystar da jasap jatyrmyz, onyng nәtiyjesin aldaghy kýnderi kóresizder.

- Dәuke, qazaq júrtynyng sanasyn otarsyzdandyru, shyn mәninde azat etu ýshin qanday sharalar keshenin jýzege asyru kerek?

- Búl - úzaq, ýlken әngime. Azattyqtyng týpkilikti mәnine, maghynasyna jetu ýshin әr qazaq ózining qazaq ekenin sezinip, ómir sýrui kerek dep oilaymyn. Býgin qazaq ózin qorsynyp jýrgeni bolmasa, qazaq kimnen kem? Jalqau, arsyz, búzaqy, jalpy osynday kisilik mazmúny kem pendeler qay últta joq? Qazaq ózinen jamandyqty kóre bermeui kerek, jasampazdyqty kóre bilui kerek. Múny termelep aityp otyrghan sebebimiz bizding memleketimizde dekolonizasiya, sizshe aitqanda, qazaq júrtynyng sanasyn otarsyzdandyru sayasaty jýrgizilip jatqan joq. Bizding býgingi sorlap otyrghan halimiz - sonyng kórinisi.

- komentterdi oshiriwge bolmaydi dep oylaymin . bizding tulghalar upilmaelik bolip alghan. shetterinen ulbirep turadi. dodaga tusip tuw - talaqyi shighuwga
kondigip ， ashti sozderge shiday@biliw kerek.
2. otkende ( shamamen eki ay molsheri) bir maqala bastingizdar : qitaydaghi aytuwli repressia kezinde qurban bolghan joghari lawazimdi tulgha tuwrali. oghan bir komment jazildi : sol lawazimda turghanda koep adam jaebir kordi degen mazmunda. bul komment tirilerding birin - biri kore almastighi edi. eger sol tulghaning orninda basqa adam mindet atqarghan bolsa,qazaq molsherlewge bolmaytin shighingha ushirar edi . sol maqalani ne ushin oshirip tastadingdar？ sol kisi ozi qurban bolsada, on jildan song qitay qazaqtarining adebiyet - korkemonerining qayta korkeyiwine kepildik jasap ketkenin dalelder edik.
3. internetke sotkimen shighamin . kommentimdi 5-6 ， tipti 9 - 10 marte joldaghanda zorgha shighadi. nege？ qalay etsem ongay boladi？ basqa sayttarda birret bassang boldi.WAC

- Bizding jazarmandar ortasy qanday da bir qighash pikirge, balama kózqarasqa tóze almaytyndyghyn osynyng aldyndaghy súhbatymda aitqanmyn, ony qaytalap jatudyng qajeti joq shyghar. Biraq «abay.kz»-ting pikir alanyna sóz jazghan aghayyngha tarshylyq jasaghan kezimiz joq edi. Artyq-kem sózding de auyrtpalyghyn ózimiz kóterip kele jatyrmyz. Keyde ýlken shyndyq osy ashyq pikir alanynda aitylyp qalyp jatady. Ádeby ortada, qazaqtyng avtoriytetteri bas qosyp qalatyn mәslihattarda aitylmaytyn, aitylugha shek qoyylghan shetin әngimelerding qaysybiri osy «Abayda» shyghyp jatady. Sondyqtan da qazaq terenge kómip qoyghan shyndyqty jariyalaugha biz әrqashan dayynbyz. Sol ýshin bizdi jek kórip, jek kórgenin kek kórip jýrgender bolsa, jýre bersin.

Siz aityp otyrghan kisi qazaghyna, últyna, qoghamyna qyzmet etken adam bolsa, naghyz kemel adam eken. Siz sony tarqatyp, ashyp, maqala etip beriniz, biz jariyalaugha dayynbyz.

- 4 jyldyqtaryng qútty bolsyn "Abay" kz.!!! Bizding (qazaqtyn) tarihy betterindegi aqtanlaqtardy ashu jolyndaghy tynymsyz enbekterine kóp rahmet!!! Sayt betinde qaram-qarsy pikirge de, ornymen jol berip otyratyn ýrdisterinde únaydy.Aldaghy uaqyttada el qúlaghyn eleng etkizer, últtyq ruhty oyatar taqyryptar men enbekter kýtemin!!!
... Qúlaghymdy eleng etkizip,kózime jas ýiiriltken 12-qonaqtyng súraghyn ainalyp óte almay turmyn, sebebi Talghat Atabaev mening inim edi... "Ózining zamanynan erte tuyp, mandaygha simay ketken esil er edi..." desem azdyq eter dep,azdap bolsada bauyrymda ósken batyr bauyrymnyng aruaghynyng aldynda bir auyz estelik aitsam qazaq dep jýrekteri soqqan aghayyndar sóge qoymas dep ýmittenemin.
Ol ( Talghat Atabaev, laqap aty - "Ataba") naghyz jýrek jútqan er edi, sonymen qatar jas baladay ,barlyq batyrlargha tәn sengishtigi de, bar edi. 90-jyldar ne zanmen ,ne aldaumen, ne arbaumen qazaq jeri men elin basynghan keshegi kelimsekterden "qorlyq kórip qaumalaghan kóp itten qasqyrdayyn úlyghanda" osynday jau jýrek jigitter sahnagha shyghyp elding ensesin kóterip,ertengi kýn ýshin kónilge ýmit shyraghyn jaghyp edi-au..! Áriyne mening inim bireuding ala jibin attamady - dep ótirik kólgirsip aqtaudan aulaqpyn, tek óliara kezde osynday Tarlandar el shetin sógilip ketuden aman alyp qalghan haq!!!
Al endi súraghym: Osynday amalsyz, qily zamannyng tauqymetinen zandy eriksiz búzyp (kәzirde "kimnin" zandy eng kóp jәne óreskel búzyp otyrghanyn oqyrmandar kórip bilip otyr ghoy), el namysy ýshin pyshaqtyng jýzimen jýruge dushar bolghan jana zamannyng batyrlary turaly sýbeli dýniyeler jazu josparlarynda bar ma?
Núrbol. Almaty qalasy.

- Núrbol agha, men sizdi tanyp otyrmyn. Siz, men, marqúm Talghat - tuysqanbyz. Qazaq mýddesi ýshin kýresken úly babalarymyzdyng úrpaghy Talghat jóninde siz menen de jaqsy bilesiz. Osynyng aldyndaghy súhbatymda marqúm Talghat agham turaly pikirimdi aitqanmyn, sizding sóziniz mening sol pikirimdi quattay týsetin siyaqty. «Qazaqfilimdegi» dosym Didar Amantaygha qolqa salyp, «Ataba» turaly kinonyng ssenariyin jazyp bersem be degen oidamyn. Sodan keyin qazaqtyng kókjal úlynyng beynesin ashatyn kórkem filim týsiruge bir rejisser tәuekel etetin shyghar dep oilaymyn.

- 1. Dәuren, sizder komment jazghyshtardy ózderiniz úiymdastyrmaysyzdar ma, sluchayno? Keybir avtorgha qargha-qúzghynsha jabylyp, itshe talap tildep jatsa, onday kommentti óshirmeysizder, әdeyi jaza týssin degendey qarap otyrasyzdar. Al, bireulerdi qyzghyshtay qoryp, dereu "pikir alynyp tastaldy" dep qyzartyp nemese tipti joq etip jiberip, ylghy madaqtaghandaryn qaldyrasyzdar! Ondaylardyng qatarynda Didar Amantay, Erlan Qarin sekildi toptar, úsaq-týiek mәnsaptylar bar. Al, basqa avtorlargha jónsiz soqtyqqandardy da, jala japqan kommentterdi de ómiri óshirmeysizder. Búl bedelderinizdi tómendetpese, jogharylatpaydy. Jalpy avtorlardy syilau kerek, alalaugha bolmaydy, Allanyng qaharyna úshyraysyzdar! Bir jaghynan sizderdi jaghympaz etip kórsetedi. Kelisesiz be?

2. Sizding saytta óte joghary dengeydegi potensialdy kommentshiler bar. Mysaly, Serikjan, Qabyl, Doghalan, Altayshy, Aqtay Sherushiyn, t.s.s. Solardyng kim ekendikterin júrt bilmese de syilaytyndar kóp. Tipti osy kommentshiler búrynghynyng biy-sheshenderi sekildi óte abyroyly. Osy kommentshilerge zakaz berip nege maqala jazdyrmaysyzdar?

- 1.Avtorlardy syilau kerek. Men osyny redaksiyadaghy jigitterge ýnemi eskertip otyramyn. Kommentshilerimizding keyde artyq-kem sóilep, pikir bildiretini meni qatty qynjyltady. Qaytemiz, qazirgi bizding pikir bildiru mәdeniyetimiz osy bolyp túr. Biraq songhy bir-eki jyldyng auanynda «Abaydyn» oqyrmandary ósip kele jatyr. Biz birte-birte maqala avtorynyng jeke basyna emes, ol kóterip otyrghan mәselege oray sóz aitatyn dengeyge jetemiz dep oilaymyn. Oghan deyingi ókpe-renishinizdi men kótere túrayyn, aghayyn. Qoldan pikir úiymdastyrghan emespiz. Qaysybireulerding artyq-kem sózine meni jazghyryp, jau bolyp jýrgender kóp. Onyng qaysysynyng aldynda aqtalyp otyrayyn.

2.Siz aityp otyrghan kommentshiler - «Abaydyn» oqyrmandaryn tәrbiyelep, ishki mazmúnyn bayytyp otyrghan jigitter. Men búlardyng kim ekendigin tanymaymyn. Biraq el ishinde, jazarmandar ortasynan alys Serikjan, Qabyl siyaqty intellektualdardyng jýrgenine tang qalamyn. Qabyl, bir nәrsege renjip qaldy ma, songhy kezderi pikir jazbaytyn bop jýr. Al Serikjannyng oilaryn óz basym ýnemi qadaghalap, eskerip jýremin. Tipti onyng latyn qarpine kóshuge baylanysty býgingi kýni kóterilip jatqan әngimege oray jazghan pikirin maqala etip te jariyaladyq. Qysqasy, Altayshy, Aqtay, Doghalandar - býgingi biz biletin dәstýrli jurnalistikanyng ókilderin jolda qaldyratyn myqty azamattar. Osynday jigitterding oiyn ashyq aitugha mýmkindik berip otyrghan «abay.kz», sirә, jaman sayt bolmasa kerek.

- Dәurenjan, qútty bolsyn! Mening súraghym: Abai.kz kótergen mәseleler jóninde jogharghy jaqtyng alandap, qysym jasaghan kezi boldy ma? Bolsa, kimning qay maqalasy
turaly?

- Ótirik aita almaymyn, múnday mәsele bizde bolghan emes. Qazaqstannyng qaytkende jaman atyn shygharugha tyrysatyn mening orystildi әriptesterim kóshede sýrinip ketse, ertengisin sol jaghdayyn jalpaq júrtqa jariyalap jatady. Sonyng kóbi ótirik. Bizdegi ótkir maqalalargha qarap oqyrman әr týrli oigha berilui mýmkin, alayda, qaytalap aitayyn, qazaqtyng Ata Zany men ar-ojdanyn qorlamaytyn dýniyelerdi barynsha saqtap beretin gazette, saytta biylikting nesi bar.

- Jýreginiz auyryp, ishiniz kýiip oilaytyn nәrse bar ma?

- Eger búl mening jeke basyma qatysty súraq bolsa, jýregim auyryp, ishim kýiip oilaytyn emes, saghynatyn adamdarym bar...  Bala kezimde Berdibek Soqpaqbaevtyng keyipkeri siyaqty «Men osy soghys kezinde nege tumadym ekem? Soghys kezinde tusam, erlikpen kóz júmatyn erlerding biri bolar edim» dep armandaytynmyn. Jaratqan meni «armanyma» jetkizdi. Men qazir aqparat maydanynyng alanynda jýrmin. Búl maydan - mәngilik maydan. Osy maydannyng qatardaghy jauyngeri bola jýrip, aitarymdy aityp, jazarymdy jazbasam, mening kim bolghanym? Sondyqtan jýregim auyryp, ishim kýietin mәselening bәrin jazyp-aytyp kele jatyrmyn dep oilaymyn.

- Qazaqtildi jurnalistikada eng myqty jurnalist, eng myqty publisist dep kimdi aitar ediniz? Prozalarynyzdy jinaqtap, kitap shygharu oiynyzda joq pa?

- Óz mamandyghyna adal, kәsiby biligin arttyrugha úmtylatyn, janalyqqa jany qúmar, qazaq jurnalistikasynyng tarihyna jetik, aqparattyq tehnologiyanyng damu mýmkindigin ózine jat kórmeytin әriptesterimning bәrin myqty publisist, myqty jurnalist dep tanimyn. Óz basym Janbolat  agha Auypbaevty, Jarylqap Beysenbayúlyn, Marat Qabanbaydy, Saparbay Parmanqúldy, t.b. qúrmet tútamyn.

Ángimelerimdi jinaqtap, kitap etip shygharu oiymda bar. Jazghan dýniyesining gazet betinde, jurnalda ghana qalyp qongymen shekteletin adam joq shyghar.

- Osy ózderinizge ýnemi maqala jariyalap jýrgen Áziret Barbol degen psevdonim atpen jýrgen adam bar ma? Joq bireulerding býrkenshik aty ma? Sonyng maqalasy tipti qatty ketedi keyde. Sol avtor turaly bilgim keledi?

- Áziret Barbol degen - psevdonim emes, aty-jóni bar adam. Biz, ziyaly qauym, jazarmandar, din taqyrybynda әngime aitugha taysaqtaymyz, din - biz ýshin jabyq taqyryp siyaqty. Sol jabyq taqyrypty jәmighatqa jariya týrde úsynyp jatqan azamattyng biri - osy Áziret Barbol. Áziretting jazghan dýniyesining bәrimen óz basym kelise beremin dep aita almaymyn, biraq dinge qatysty әngime әzelden talqygha týsip kele jatqanyn eskersek, onyng jazugha, kókeyindegi oiyn aitugha tolyq haqysy bar dep esepteymin.

- «Abay.kz» qazir ótken ghasyrdaghy «Qazaq» gazetining ornyn basty, alash baspasózining auyr jýgin kóterdi. Qúryltayshysy kim sayttyn?

- Ár baspasóz óz zamanynyng sózin aityp, jýgin arqalau kerek. Ol mindetten boyyn aulaq salghan gazet - gazet emes, jurnal - jurnal emes. Baspasóz degenimiz - halyqtyng kózi, qúlaghy hәm tili, býgingi zamanda memleketting mýddesi, últtyng ainasy dep oilaymyn. Baspasóz ózine jýktelgen osynday missiyadan qashpau kerek. Sizding lebizinizge rahmet, biz óz mindetimizdi adal atqarugha tyrysudamyz. Al súraghynyzgha kelsek, sayttyng qúryltayshysy - «Abay-aqparat» qazaq internet kenistigin damytu qory. Qúryltayshylyqqa qúryghy úzyn bógde bireulerding eshqanday qatysy joq.

- Laqap attary Ataba, Ryjiy Almas, Chernyy Almas, Baha festivali, Kompozitor Baha, Kisa, jәne taghy basqa er jigitter sol 90 jyldardaghy kórinbeytin, elenbeytin, abyroy әpermeytin, biraq eldikti saqtauda manyzy óte joghary soghystyng jaujýrek jauyngerleri boldy ghoy. Eldi talan-tarajgha salghysy kelgen sheshennin, orystyn, týrikting jәne taghy basqalardyng kriminalidyq toptaryna qarsy shyghyp, olardy oryndaryna qoyghan basqa eshkim de emes, tap osy jigitter bolatyn. Olardy REKET dedi, mafiya dedi әiteuir nebir shiybóriler jabylyp, izine týsip jýrip qúrtty ghoy. Olar bopsalaumen ainalyssa ainalysqan da shyghar, biraq olary baqayshaghyna deyin qarulanghan, qymbat-qymbat kólik mingen әlgi kriminalidy toptardyng aldynda olarmen teng túryp sóilesuleri ýshin ghana kerek boldy (elestetip kórindershi, razborkagha olar qymbat djippen kelse Ataba zaporojespen qalay baryp túrady). Olardyng kinәsizge, әlsizge, jazyqsyzgha tiyispegeni, qazaq pen ózge últtyng arasynda kezdesip qalatyn últaralyq mәsele bolsa kez-kelgen uaqytta sol aradan tabylyp mәseleni sheshkenderi ras. Sol jigitter turaly shyndyq aitylsa eken.

ARLAN QASQYRÚLY.

- Qaruly, myqty sportshy jigitterimizding keyingi jyldary «shiybórilikpen» ainalysyp ketkenin estiymin. «Býrkit qartaysa, tyshqan aulaydy» degenning keri osy shyghar, sirә. Qytaydyng «Triadasy», Italiyanyng sisiliyalyq mafiyasy siyaqty kýshter memleket bolghan son, bizde de boluy kerek. Ótkende bir jigitterden Qazaqstanda eki «vor v zakone» bar dep estidim. Boluy kerek, nege bolmasqa? Qadyr Myrza Áliyding sózimen aitqanda, «últtyng úrysyna deyin boluy kerek».

- Qazaq sayasatynyng eng ýlken basym baghyty "Qazaq kóshine" arnauly kerek edi... Biraq múny siz bilesiz, biz bilemiz. Biylik bilmey otyrghan siyaqty. Qalay oilaysyz? Birneshe jylda Qazaqstannyn, onyng ishinde qazaqtyng sanyn milliongha arttyrghan kósh taghdyry endigi jerde ne bolmaq? Kóshi-qonnyng osylay toqyrap qaluyna qazaq ziyalylary qol qusyryp qarap otyra ma? IYә, hat jazar, maqala jazar. Biraq naqty talap etuding joldary qanday? Siz ne deysiz?

- Taghdyrdyng tәlkegimen syrtqa qonys audarugha mәjbýr bolghan qazaqtyng atajúrtyna oralugha mýmkindik tughan zamannyng zanghar túlghasy, qazaq kóshining býgingi avtory - Nazarbaev. Ol kisi sayasatker retinde 90-jyldardaghy qiyn-qystau uaqytta bet alghan baghytynan taymauy kerek. Shetke auyp ketken shermende qazaqtyng Europa elderinde túryp, ómir sýrip jatqan bóligining jaghdayy jaqsy shyghar, biraq ózgeleri she? Biz solardyng taghdyryna úlan-baytaq jerimiz, әigili memleketimiz bolyp túryp qarap otyra beruimiz kerek pe? Kóshi-qon menshe bolghanda toqyrap qalmaydy, ol әzirge irkilip qana túr. Qazaqtyng ata qonysyna kóshui HHI ghasyrda Kәrim Mәsimov, Timur Qúlybaevtardyng kóniline qaramaydy. Álem halyqtarynyng yqpaldasu ýrdisi meni osy oigha jeteleydi.

- Dәuren myrza, men sizding qazaq gazetterining redaktorlary jayly aitqan keybir pikirlerinizdi tym asyghys aitylghan әri әdiletsiz tújyrym dep esepteymin. Siz ótken bir súhbatynyzda olardy kertarpa, jastardy araq pen temekige júmsaytyn kәri qyrttardyng qataryna qosypsyz. Ou, siz múnday redaktorlardy qaydan kórdiniz? Tipti qazir temeki shegip, araq ishetin redaktorlar da qalghan joq. Onday ótirikting qajeti qansha? Búl sizding ómirden tym alshaqtap ketkendiginizdi bildiredi. Onyng ornyna ýkimetten aqsha alghandyqtan qazaq gazetterining tynysy tarylyp jýrgendigin, orys tilining basymdyghynan olargha jarnamadan da esh payda týspeytindigin, al eng soraqysy olardy bizding biylik te onsha únatpaytyndyghyn nege aitpaysyz? Biylik tek qoryqsa, ana "Vremya" sekildi gazetterden qorqady. Sondyqtan ghoy, ol gazetke qansha synasa da oghan jyl sayyn goszakazdan 25 million tenge berip otyrady. Siz nege osynday qúldyq psihologiya jayly aitpaysyz? Qaydaghy joq araqqúmarlardy sóz etkenshe.

Álim.

- Áy, Áleke! Mening aitqan sózimdi búrmalamanyz. Búrmalanghan sóz búralqy pikirge, búzylghan niyetke ainalady. Men qazaq baspasózining barlyq baspaldaghyn basyp ótken adammyn. Ol ortadan aqkónil, aqedil aghalarymdy kórgenim bolmasa, jatyp ishetin, jaghynyng qyl-qybyryn qoya bergen jandardy kórgen emespin. Men kórgen orta - naghyz shygharmashylyq orta bolatyn. Sonday ortany býgingi qazaq gazetterining redaksiyalarynda joghalyp ketti degen sózge óz basym senbeymin. Al siz aityp otyrghan «Vremya» gazetine kelsek, ony qútyrtyp, betine jiberip, betbaq qylghan - qazaqtyng býgingi sorly biyligi. «Vremya» degenimiz - qazaqtyng býgingi biyligi ýshin kindigin jyltyratyp kórsetuden úyalmaytyn shorty kiygen sholjang qyz. Osy «sholjang qyzdardyn» qylyghyna betimiz kýiip otyr emes pe? Bóten eldin, bóten tilde aqparat beretin baspasózding qazaqqa dos bolmaytyndyghyn qashanghy zarlap-qaqsap aita beremiz? Bóten elding baspasózin asyrau - jaulap alghan jatjúrttyqtyng әskerin asyraumen ten. Mine, «Vremya» turaly aitarym osy.

- Qazaqstanda taralymy kóp, aitary júmsaq eki gazet bar. Ol - "Alash ainasy" men "Ayqyn". Osy eki basylym aqsaqaldyng kónilin búzbas ýshin, arnayy shygharylghan joq pa osy?

Búl eki gazet - baspahana salasyndaghy jetistikterding mýmkindigin paydalanyp, jaqsy shyghyp jatqan gazetter dep oilaymyn. Biraq gazetterde format degen pәle bar, sol format, yaghni, jogharghy jaqtyng sayasaty býkil baspasózge ortaq. Barlyq BAQ sol formattyng sheginde júmys jasaydy, jasap kele jatyr. Ótkende Memlekettik hatshy Marat Tәjin elimizdegi baspasóz ataulynyng osy halin týsinip, jana konsepsiya úsyndy. Qazaqstandyq BAQ osy konsepsiyany damytyp, ashyq, erkin sipatqa kóshui kerek. Baspasóz sóz bostandyghy men azattyqqa ózi úmtylmasa, onday mýmkindikti eshkim jasap bermeydi. Qoghamnyng túraqtylyghy degenimiz - baspasózdegi erkin pikir, ashyq oidan da kórinip túrady, ony býrkemeleu - qoghamnyng ishki sayasy túraqsyzdyghyn, biylikting әlsizdigin әigileytin qúbylys. Osy jaytty bek úghynsa, aqsaqalymyz eshnәrsege alandamay ómir sýre alady.

(Jalghasy bar)

Abai.kz