Astana: Túrghyn ýy kóp, túryp jatqandar joq
Qazaqstanda halyqtyng baspanagha zәruligi týbegeyli sheshimin tappay-aq qoydy. Azamattardy túrghyn ýimen qamtu jónindegi memlekettik baghdarlama merzimin de, mazmúnyn da talay ret qúbyltyp, birde biye,birde týie bolyp kele jatyr. Biraq elding basqa ónirin aitpaghanda, Astanadaghy salynyp jatqan túrghyn ýiding esebinde shek joq. Áriyne, olar baylardyng úry aqshasyn salatyn kapital kózine ainalyp otyr. Astanalyq keybir túrghyn ýy ghimaraty jartysynan astamy jalgha beriletini belgili. Al, baspanasyzdyqqa úrynyp, әleumettik bosqyn bolghan qarapayym túrghyndardy kezekke qoyghansyp, ermek qylghany әbden yghyrymyzdy tausyp bitti.
Bylyq kezinde talay alayaqtar zansyz qúrylysty qolgha alyp, júrttyng aqshasyn jymqyryp tayyp túrghany bar, týrmege týskeni bar. Sonday «nauqangha» úshyraghan 30-gha tarta ghimarattyng ýstine mansard týrinde salynghan qúrylystar qaterli sanalyp, býginde birtalayy sýrildi, japa shekken qojayyndargha sәikes túrghyn alany berilgenge úqaydy.
Qazaqstanda halyqtyng baspanagha zәruligi týbegeyli sheshimin tappay-aq qoydy. Azamattardy túrghyn ýimen qamtu jónindegi memlekettik baghdarlama merzimin de, mazmúnyn da talay ret qúbyltyp, birde biye,birde týie bolyp kele jatyr. Biraq elding basqa ónirin aitpaghanda, Astanadaghy salynyp jatqan túrghyn ýiding esebinde shek joq. Áriyne, olar baylardyng úry aqshasyn salatyn kapital kózine ainalyp otyr. Astanalyq keybir túrghyn ýy ghimaraty jartysynan astamy jalgha beriletini belgili. Al, baspanasyzdyqqa úrynyp, әleumettik bosqyn bolghan qarapayym túrghyndardy kezekke qoyghansyp, ermek qylghany әbden yghyrymyzdy tausyp bitti.
Bylyq kezinde talay alayaqtar zansyz qúrylysty qolgha alyp, júrttyng aqshasyn jymqyryp tayyp túrghany bar, týrmege týskeni bar. Sonday «nauqangha» úshyraghan 30-gha tarta ghimarattyng ýstine mansard týrinde salynghan qúrylystar qaterli sanalyp, býginde birtalayy sýrildi, japa shekken qojayyndargha sәikes túrghyn alany berilgenge úqaydy.
Biraq toqaldan tughanday tórt ýiding tóbesine shoqshighan mansard qabattary zandastyrylatyn bolyp, qújattalu ýderisi bastalyp ketti. Bastalghany demesen, onyng әli qiyameti alda: aldy 7 jyl, sony 3 jyl әlgi mansartta qystaghan túrghyndar әueli ailap jýrip qyruar syzba men qaghaz jinap, ony Astana qalalyq Sәulet jәne qúrylys basqarmasyna tapsyrady, ol resmi týrde bas tartady, sosyn әlgi túrghyndar ony sotqa beredi, sot túrghyndardy qoldap shyghady-mys, sosyn sonyng negizinde әlgi basqarmany mәjbýrlep, tóbedegi túrghyn ýy alanyn qújattaydy-mys. Búl mifologiyanyng bastalghanyna ailar emes jyldar ótse de biter emes.
Bir qyzyghy, basqa mansard qúrylysy zansyz bolyp, japa shekken túrghyndar qanaghattandyrylady da, al sonynan qalghan myna Belyakov-26,Belyakov-28,Búlanty-4, Júbanov-75 kóshesindegi 4 mansardtyng zandy bolugha qanday mýmkindigi bary belgisiz. Olardyng túrghyndary qanday toqaldardan tuylghany taghy beymәlim - әlgindey mashaqatqa týsip jýr. Búl ýilerding aldy - 40, arty - 30 jyl bolyp, әbden sharshaghan kenestik ýiler men jataqhanalar. Sonda osy 100-ge tarta adam ýshin pәter qanshalyqty ýnemdelip jatqany belgisiz. Al eger Qaraghandydaghy «Besobanyn» kýni myna saltaq-saltaq qiraugha shaq túrghan, shirigen jertólesi bar ýilerding basyna kelse, Astananyng qaq ortasyndaghy búl aqual kimge payda?
Onda da búl túrghyndarmen eshkimning isi bolmas edi, әiteuir,keybir pysyq túrghyndar preziydent apparatyna shyghyp, iske qozghau bolypty. Al, shyn mәninde astanadaghy memlekettik túrghyn ýy baghdarlamasyna salynghan ýilerde esep joq kórinedi. Onyng esebi de, kimning kirip, kimning shyghyp jatqany da bir Allagha ayan. Jyl sayyn Jana jyl, Nauryz, Astana kýni baspanasyzdardy aldausyratu kýni bolyp aldy. Osy kezenderde әkimdik tarapynan әne-beriledi, mine beriledi degen qauesetpen qyruar kezekting qanshalyqty jyljyp jatqanyn bilu qiyngha týsip túr. Ákimning anda-sanda tizimdi әigileytin sayty da ózgerip, odan da maqúrym qalyp otyrmyz.
Qayyrbek Kýnsúlu, astanalyq túrghyn
Abai.kz