Býgin Qazaqstangha Ázirbayjan Respublikasynyng preziydenti Iliham Áliyev resmy saparmen keledi. Búl turaly Aqorda habarlaghan edi.

Búghan deyin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Bakuge resmy saparmen 2022 jyldyng 24-tamyzynda barghan bolatyn. Kezdesude eki el preziydentterining shaghyn jәne keneytilgen qúramdaghy kelissózderi josparlanyp, Memleket basshylary ekijaqty yntymaqtastyqtyng kópqyrly mәselelerin qarastyrghan.

Ázirbayjan men Qazaqstannyng dostyq qarym-qatynasy óte jaqsy dengeyde. Múny birneshe jyl búrynghy Tauly Qarabaq ýshin bolghan soghystyng nәtiyjesinen de anyq angharugha bolady.

Qazaqstannyng resmy biyligi soghys jaghdayynda belgili bir pozisiyasyn kórsetpeginimen, qazaq qoghamy bauyrlas elding basym týsui ýshin bolysqany әmbege ayan. Sonday-aq, Qazaqstan biyligi Qarabaqty qirandylardan arshugha jәne onda mektep salugha beyil ekenin aitqan-túghyn.

Toqaevtyng shaqyrumen bolghaly jatqan kezdesuding memleketimiz ýshin manyzy zor. Óitkeni Resey Ukraina jerine basyp kirgenge sheyin elimizden shyghatyn múnay Europagha Kaspiy qúbyr konsorsiumy (búdan әri – KQK) arqyly jiberiletin. Al KQK Resey jerin basyp ótetin, onyng ýstine aksiyanyng kóp bóligine de soltýstiktegi kórshimiz iyelik etken. 1500 km-ge sozylyp jatqan múnay qúbyrynyng ótkizu mýmkindigi jylyna 67 mln tonnany qúraghan. Degenmen 2022 jyldyng shildesinde Resey soty Qazaqstan múnayynyng 80 payyzyn eksporttaytyn KQK júmysyn «ekologiyalyq zang talaptaryn búzghany» ýshin 30 kýnge toqtatu turaly sheshim shyghardy. Búl, әriyne, qogham arasynda teriskeydegi teris pighyldy kórshimizding elimizge kórsetken bopsasy retinde baghalanghan.

Osyghan qarap-aq, Qasym-Jomart Toqaevtyng Bakuge saparynyng mәn-manyzyn týsinikti deuge bolady. Endigi kezdesude de dýniyejýzine múnay eksporttau mәselesi qaralatyny sózsiz. Tipti, múnaydy Kaspiy tenizimen Ázirbayjan arqyly eksporttau mәselesi kóteriledi deuge negiz bar.

Reseylik BAQ qazirden baybalam salyp jatyr. Olardyng aituynsha, Ázirbayjan Qazaqstangha 2023 jyly Baku-Supsa múnay qúbyry arqyly elimizding 5 mln tonna múnayyn tasymaldauyn jәne Qara tenizding Gruziyanyng jaghalauyn shayyp jatqan bóligi arqyly ótkizudi úsynypty. Qazirgi tanda Ázirbayjan múnayynyng barlyghy Baku-Tblisiy-Djeyhan (búdan әri – BTD) arqyly ekporttalady.

BTD – Kaspiy múnayyn Jerorta tenizi jaghalauynda ornalasqan Týrkiyanyng Djeyhan portyna tasymaldaugha arnalghan qúbyr. Reseylik BAQ-tyng sózinshe, Qazaqstan Reseydi ainalyp ótip, múnay eksportyn úlghaytugha tyrysyp jatyr jәne biyl 1,5 mln tonna múnay eksporttaudy josparlap otyr.

«Jyndynyng sandyraghy» rasqa ainalsa, elimiz ýshin Reseydi de, Resey men olargha dostyq qarym-qatynastaghy elderge salynatyn sanksiyalardan ainalyp ótuding de birden-bir joly ekeni aitpasa da týsinikti.

Asylan Quanyshúly

Abai.kz