Juyqta ózbek preziydenti Shavkat Mirziyyoev el aldynda jasaghan bayandamasynda: «Ózbekstan eli, 36 milliongha toldy. Endi ýsh jyldan keyin qyryq milliongha jetemiz», - dedi. Shynynda da, bizben aghayyn el, keyingi jyldary dýrkirep ósip keledi.

Osydan biraz uaqyt búryn osy elding sayttaryn qarap otyryp, ózbekting bir ghalym-demografynyn: «Aldaghy 15-20 jyldan keyin bizding ózbekter 70 millionnan asuy  mýmkin», - degen sózin  oqydym. Ári qaray, taghyda bylay deydi: «Ózbek memleketining qazirgi aumaghy kishirekteu bolghandyqtan, keleshekte ózbek últy qasymyzdaghy Qazaqstangha aua bastaydy. Kele-kele osy elde bizding túrghyndar kóbeyip, ózbek tili resmy tilge ainaluy mýmkin jәne qazaqtardyng ósim dengeyi bizge qaraghanda mýlde tómen», - deydi. Osyghan qarap, ainaladaghy kórshi elder, bizding elimizdin  demografiyalyq ósu jaghynan mýshkil hal-jaghdayyn zerttep-zerdelep qarap otyrady-au, degen oy keledi. Soltýstiktegi orystar da, bizding әrbir basqan qadamymyzdy andyp, sýzgiden ótkizip otyratyndyghy anyq.

Osyghan oray, elimizding ontýstigi men batysyndaghy oblystardyng túrghyndaryna arnap, (búl jaqtyng túrghyndary negizinen qazaqtar bolyp keletindikten) tuu dengeyin әli de kótere týsetin arnayy zang qabyldau kerek pe deysin.  Ózge ónirler eshtene demeui ýshin, (soltýstik pen shyghys oblystardyng túrghyndary, tipti, qazaghy da, qansha kómek jasasanda, olar bәribir eki-ýsh baladan artyq ósirmeydi). Búghan týrli sebepter oilap tabugha bolady. Shyndyghyn aitqanda, Qazaqstandy qazaq memleketi etip  túrghan  osy  ontýstik  pen  batystyn  jәne Abay men  Úlytau oblystarynyng qazaqtary  desek artyq aitpaghandyq. Ózge ónirlerdin, әsirese,  soltýstik  oblystardyn  qazaqtary  aiyp etpesin, bayaghyda-aq orystanyp ketken, tek, ishinara kezdesetin tekti túqymdar ghana   bolmasa... Olardy biylik dengeyine kóteru de qauipti.

Sonymen qatar, bizding qazirgi biylik, ózge  elderde shashylyp jýrgen qandastarymyzdy jinaudy, jedeldetip qolgha aluy kerek-aq. Olar, qytaygha, ózbekke, týrkimenge, ne bolmasa týrikke sinip  ketui mýmkin. Tipti, birazy sinip ketti de... Búl júmysty tek qana Tamara Dýisenovanyn  ministrligine jýkteu kónil kónshitpeydi.

Búrynghy eks-preziydentting aita keterlik erekshe bir enbegi - nar tәuekel dep, kórshi memleketterdegi qazaqtardyng elimizge keluine, shama-sharqynsha jol ashuy. Sonday-aq, taghy bir isi - respublikadaghy  oblys, qala, audan ataularyn ózgertuge bel sheship kirisui. Áytpese, Atyrauyng - Guriev, Aqtauyng -  Shevchenko bolyp әli kýnge deyin túra bereri aqiqat  edi. Sol ssekildi, kóptegen audan jәne qala attaryn da ózgertti. Soghan da shýkirshilik deyik.

Qazirgi biylik tek qana deputattargha sýienip, solardyng kótergen problemalaryn ghana qoldap, qolpashtap otyruy jaraspaydy. Búrynghy preziydent sekildi, qazirgi biylikting әrdayym óz bastamasy qajet-aq. Orynsyz qorqaqtyq, teksizdikke jatady. Elimizge investisiya tartyp, reforma jasaumen is bitpeydi. Eger, mynau úlanghayyr memleketti aldaghy uaqytta qorghap, ózgelerge esesin jibermey, ústap túratyn jergilikti últtyng sany óspese, sening ekonomikany kótergening kimge kerek?!

Bizding elding ainalasy, yaghni, Qytay nemese Resey bolsyn, sany jaghynan qazaqty jýz orap alatyn alyp elder. Tipti, qasymyzdaghy aghayyn ózbek elining ózi jyl sayyn qatary qalyndap, dýrkirep ósip kele jatqan memleket. Jogharyda keltirgendey, ózbek demografy shyndyqty aityp otyr. Bizge ýshinshi resmy til kerek emes! Sondyqtan, kórshi memleketterdegi qazaqtardy uaqyt sozbay elge qaytaryp aludy, qazaqtardyng sanyng kóbeytudi oilastyru kerek. Búl, uaqyt kýttirmeytin, en  ózekti is! Sonday-aq, Reseyden endigi aghylyp keletin qashqyndardy (diyzertiry) shekaradan ótkizudi mýlde dogharu qajet. Búl memleket qazaqtiki! Sonymen qatar, qúrmetti biylikke  aitarymyz, qazaq halqy saylap, qúrmettep, qazaq taghyna otyrghyzghan son, sol qazaq últyna enbek etudi maqsat etkeni jón. Osyny úmytpayyq!

Beysenghazy Úlyqbek,

Qazaqstan Jurnalister Odaghynyng mýshesi

Abai.kz