Júma, 22 Qarasha 2024
Aqmyltyq 3888 8 pikir 6 Mamyr, 2023 saghat 15:59

«Eki kýimek bir jangha әdilet pe?»

«Eki kýimek bir jangha әdilet pe?» Abay.

Júmys isteysing - tayaq jeysin.

Júmystan ketesing - tayaq jeysin.

Shynymen-aq, Abay aitpaqshy, eki kýigen bir jangha әdilet pe osy?!

Anaukýngi dau-damaydan keyin janym kirlep ketken son, telefonymnan Feysbuk qosymshasyn óshirip tastagham. Biraq skrinshot degen shirkinder ósekti eren boratyp, votsap bayqústy qústyrarday ishin meylinshe toltyrdy.

Shydadym. «Ne kórmegen búl bas, neni ótkizbegen búl jýrek?!» dedim de jýre berdim. Sóitsem, aryma kýie jaghyp jatqandar odan әri qútyra týsipti. Bәrekeldi! Júmystan ketpey jýr ekem ghoy! Bórining artynday bir shulap qalypsyndar! Senderding shiybórilik qynsyl-qynqyldaryng maghan búrynnan tanys. Sondyqtan da jýikem syr bergen joq. Qúr shulasandar meyli ghoy, sender – jemtikke qaptaghan ónkey qúzghyn qúsap, halyqty әbden shatastyryp bittinder. Qarapayym halyqqa meni jaman qyp kórsetuden útqylaryng keletindering bir-aq nәrse: mening ólenderimdi oqymasyn, shygharmalarymdy jyrtsyn degen ghana sasyq, pasyq, aram peyil ghana. Áure bolmandar, Óleng - Qúdaydiki! Al, meniki bolsa, hәm nashar bolsa, halyq ózi-aq kýresinge tastay salady. Oghan dym saspandar! Mening jazuyma sot bolatyn sender emessinder! Sender ólerdey qyzghanghan sayyn men odan әri jaqsy jaza týsem!

Qiyanat jasau - senderge ýirenshikti nәrse, bilem ony. Osy Odaqtyng sharapatyn barlyq qalamgerlermen birdey kórip jýrgende, sol kezde kelip betime týkirip, nege kózime qarap túryp aitpadyndar?! Forumgha tegin úshaqpen barasyndar, tegin qonaq ýide jatyp, iship-jeysinder, qoyqandap jýresinder, jyl sayyn әkimning stiypendiyasyn bettering bir býlk etpey alasyndar, barlyq iygilikterdi kóresinder, endi neghyp «әdilet sýigish» әulie bola qaldyndar?! Ghalamat bolsandar, sol kezde búl forum nege kerek, ótkizbe dep nege shu shygharmaysyndar? Halyqtyng auyzynan jyryp, bizge nege stiypendiya berip otyrsyndar dep nege ózeuremedinder?! Ekijýzdisinder óitkeni!

Alla bәrin kórip túr! Úmytpandar, qaraqtarym! Býgin bolmasa, erten, erteng bolmasa, mәngilikte әrqaysymyz óz sózimiz ben isimizge jauap beremiz!

Odaqty tonady, jedi, satty depsinder. Alla kuә, mening qasymda júmys istegen tiri adamdar bar, solar kuә, men Odaqqa aqsha әkelmesem, ol jerden bir tiyn alghan adam emespin! Senderdey tórt qúbylam teng bop erjetpesem de, obal men sauapty tórt kisiden artyq bilemin! Býgin auyzben jegening - erteng artynnan shyghady. Qalay istedim, ne istedim dep tәpsirlep bersem de bolady, onda búl postty 4 kýn oqisyndar. 5 jyl az uaqyt emes, jasalghan sharua odan da kóp.

Bir ghana shtriyh: osynday әngime bolatynyn men 5 jyl búryn bilgem. Sondyqtan da Odaqqa kele sala býkil qarjylyq operasiyalardy elektrondyq jýiege auystyrttym. Tiynyna deyin әr kiris-shyghys aqshanyng qaydan kelip, qaydan ketetinin kórip otyrsyn dep Odaqtyng tóraghasynyng telefonyna, ózime jәne bas buhgalterge, әkimshilik-sharuashylyq bólimining basshysynyng telefondaryna SMS-habarlama kelip túratynday etip qoygham. Bir men ghana emes, qarjygha jauap beretin barlyq qyzmetkerler kýnbe-kýn esepshotqa ne týskenin hәm qanday aqsha qayda ketip bara jatqanyn SMS arqyly kórip, bilip, súraq qoyyp, jauap alyp otyrdy. Búl mening әdeyi jasaghan sharam bolatyn. Óitkeni osynday qúzghyndardyng súnqylyn men erte jaryqta estigen bolatynmyn. Álgi tyq-tyq etip kelip otyratyn SMS-habarlama arqyly әrqaysymyz bir birimizdi baqylap otyrdyq. Ol jýie әli de saqyldap istep túr.

Qanday da bir kelisim-shart bolsyn, qanday da bir qarjylyq operasiya bolsyn barlyghy-barlyghy Úlyqbek aghamen kelisilip, aitylghan adamdardyng bәri uaqytynda vizalaryn qoyghan song ghana sheshilip otyrdy. Meni sonday ajdaha etip kórsetkilering kelgen eken ghoy, endi osynday baqylau ornatqan adam qalay tonap, jymqyrady eken Odaqty?!

Odaqtyng bir de bir mýlki syrtqa ketken joq, eshnәrse eshkimge satylghan joq, bәri ornynda din aman túr! Remontty әkimdik ózi merdigerin saylap ózi ótkizdi. Bizdi jolatqan da joq.

Ár jerden tyrnaq astynan kir izdegendey bir sapalaq sandardy algha tartypsyndar. Esep bilmesen, neng bar qarjyda?! Aziya forumyna bólingen aqsha tek sharany úiymdastyrugha ketti, qalghan 50 millionnan astam qarjysy budjetke qaytaryldy. Nege sony anyqtamaysyndar, bilgish bolsandar?! Qazir memleketten 1 tiyn alsang da esebi óte qatan. Qajettisin beredi, artyldy ma, sypyryp alady. Anau keltirgen ekinshi-ýshinshi sandaryng - 3 («Qazaq әdebiyeti», «Júldyz», «Prostor») basylymnyng jylyna bir ret qana alatyn aqshalary. Jәne óte az alatyn aqsha, sodan jurnalistterding ailyghy az bolatyny. Miy isteytin adam ol gazet baspahanadan tegin shyqpaytynyn, tegin taratylmaytynyn bilui kerek qoy! Mening 5 jylda 1 ret qana «Qazaq әdebiyetinin» 1 betine ghana (!) toptama ólenderim shyqty (2020 j.). Onyng ózin redaksiya 40 jasymmen qúttyqtap berdi. Topassyndar ma, men aqynmyn ghoy?! Nege ólenderim bir ret bolsa da barshamyzgha ortaq qarashanyraq gazetke shyqpauy kerek?! Toqaldan tuyp pa ekem әlde men?! Odan keyin bir dýniyem shyqsa, tigindini tildering salaqtap otyryp, aqtaryp shyghyndar, tappaysyndar! Etikany senderge qaraghanda óte jaqsy bilemin!

Ary qaray. Odaq apparatynyng ailyghyna, salyghy-malyghyna - 10 millionnan astam aqsha ketedi. Ayyna!!! 5 jylgha kóbeyt, kalikulyatoryng bar ghoy telefonynda. Biz onyng ýstine, qarjy mejeden sәl assa boldy, NDS tóleymiz. Ol pәleng esepshotyndy oisyratyp ketedi. Demek aqsha budjetke qaytady. Ghimarattyng arendasyn sóz qylypsyndar. Ol arendadan týsetin aqsha - ghimarattyng amortizasiyasyna, jer salyghyna, kommunaldyq shyghyndargha da jetpey, masqara bop jatady. Arendany kótereyin desen, nebir zamanauy ofister tolyp túr qalada, ofis tabu qiyn emes. Arendatorlar solargha ketip qalady. Taghy ne aitayyn senderge?! Jylyna 300-ge juyq shara ótkizemiz, sonyng bәrine qayyr súrap jýrgendey, aqshanyng basyn qúraymyz. 300 sharany 5 jylgha kóbeyt. 1500 sharanyng әrqaysysy kem degende 2-3 mln.qarjyny talap etedi. 2 mln. tengeni 1500 - gha kóbeyt. Shashyng tik túrady! Onday aqsha joq Odaqta! Sondyqtan ailyghy shaylyghyna jetpey jýrgen qyzmetkerler osynyng bәrin óz qoldarymen istep, óz ayaqtarymen baratyn jerge barady. Mening alghan ailyghym 200 myng tenge. Onyng teng jartysyn jýrgizushime beremin. Qaydaghy úrlyq?! Zarlyq búl!

Jә. Ágәrәki, ishtering jarylyp bara jatsa, qúzyrly organdargha aryz domalatyp, mening júmysymdy býge-shigesine deyin qúmarlaryng qanghansha teksertinder, kuәlikke bәrin shaqyryndar! Sosyn aityndar, tildender, otbasyma tiyisinder, ólenime, shygharmalaryma shýiliginder, óz bauyrlaryndy halyqqa qarabet qylyndar! Netken sadizm búl?! Qalay tynysh úiyqtaysyndar búdan keyin?! Ishterindi birdene shoqtay qarymay ma?! Óleng demekshi, maghan tiyisip otyrghan әrqaysynnyng shimaylaryndy dap-dala qyp, tu-talaqayyn shygharyp taldap beruge shamam әbden jetedi. Biraq, men - sender emespin! Bireude sharuam joq. Halyq bәrin kórip, bәrin bilip otyr. Tyrashtanbandar bosqa!

Ne bolsa sony jazyp, joqtan bardy qúrastyrghansha, qalghan ómirlerindi izgilikke, jasampazdyqqa júmsasandarshy.

Al endi shalasauatty jalaqorlarym senderge bir úsynys: eger menen jeke bolsyn jariya bolsyn keshirim súramasandar, maghan jariya týrde dәlelsiz-dәieksiz jala jauyp, ar-ojdanyma, taza atyma kir keltirgendering ýshin senderdi sotqa beruge mәjbýr bolamyn. Konstitusiyamyzdyng 17 (p.1), 18 (p.1) baptaryna sәikes, sonday-aq Qylmystyq Kodeksting 131-shi babyna jәne Azamattyq Kodeksting 143 (p.6) babyna sәikes senderdi jauapqa tartugha tolyq haqym bar. Ol sotty útqan son, etikany qaltama salyp qoyam da aty-jónderindi atap, týsterindi týstep, fotolaryndy, sottyng Qaulysyn osy jerge jelbiretip ilip qoyamyn. Eskertem, sottan keyin, Zang boyynsha maghan әrqaysyng 6 million 900 myng aqsha tóleysinder (200 MRP)! Jay qaramandar búl úsynysqa, men ony ayaghyna deyin jetkizuge sauatym da jetedi, bәri de jetedi. Sondyqtan tegin qútylghylaryng kelse, keshirim súray salyndar. Keshirim súrau merzimi dep 48 saghat uaqytty belgileymin. Aytpady demender, senderding jalalaryng meni әbden toydyrdy. Ar-ojdanymdy ózim qorghamasam bolmaydy eken. Ýndemegenge basqa shyghyp barasyndar. Bayqaghan shygharsyndar, eshqaysylarynnyng esim-soylaryndy atagham joq. Búl da senderdey pasyqtargha sabaq bolsyn!

Sóz sonynda aitarym, saylau saylauymen, búl nauqan da ótedi-ketedi, ómir de óte qysqa, ótedi de ketedi. Bir birindi itshe talamay, adamgershilikpen, tuystyq sezimmen qatysyndar saylaugha! Tildemender eshkimdi! Múqatpandar! Shalys basqanyna bórkilerindi aspangha atyp quanbandar! Jýrekterinning betin tot baspady ma eken, qarap qoyyndar!

Ádebiyetke shyn adal adam ghana ishin de syrtyn da, qolyn da, auyzyn da taza ústaydy. Olay bolmadyng eken, әdebiyet siyaqty kiyeli kenistikke las ayaghyndy basushy bolma!

Sóz tәmam.

Aqberen Elgezek

Abai.kz

8 pikir

Ýzdik materialdar

Syni-esse

«Talasbek syilyghy»: Talqandalghan talgham...

Abay Mauqaraúly 1464
Bilgenge marjan

«Shyghys Týrkistan memleketi beybit týrde joghaldy»

Álimjan Áshimúly 3231
Birtuar

Shoqannyng әzil-syqaqtary

Baghdat Aqylbekov 5333