Býgin elimizde Astana kýni atalyp ótip jatyr. Soghan oray elorda әkimdigi «Astananyng 25 jyldyghy. Jana perspektivalar. Jana mýmkindikter» degen ataumen bauyrlas qalalalardyng mereytoy – forumyn ótkizude. Búl forumgha budjetten 350 mln tenge bólingen. Alys-jaqyn shetelderden 17 qalasynyng basshysy shaqyrylghan. Jiyn júmysy eki kýnge josparlanghan. Búl turaly Astana әkimdigi mәlimdegen.

«Delegasiya basshylary joldyng shyghynyn ózderi tóledi, al qonaq ýy shyghyndaryn jergilikti atqarushy organ óz moynyna aldy. 180 mlrd tengeden astam somagha eki memorandumgha qol qoyyldy. Qarjylandyru qazirding ózinde birneshe ese aqtaldy», - dep jauap bergen Astana әkimdigi jurnalister saualyna.

Jiyngha qonaq bop kelgen Rabat qalasynyng (Marokko) meri Asmaa Rhlalu, Nusantara qalasy (Indoneziya) últtyq astanalyq basqarmasynyng basshysy Bambang Susantono, Penza oblysynyng (Resey) gubernatory Oleg Melinichenko, Brazilia federaldy okrugining (Braziliya) Memlekettik hatshysy Feliype Ramon Moro Rodriygez, Bishkek qalasynyng (Qyrghyzstan) meri Emilbek Ábdiqadyrov, Belgrad qalasynyng (Serbiya) viyse-meri Vesna Vidovichke sóz berildi.

Forumgha preziydent Qasym-Jomart Toqaev qatysyp, sóz sóiledi. Ol әlemning әr týkpirinen arnayy kelgen mәrtebeli meymandargha kelgeni ýshin alghysyn bildirdi.

«Sizdermen Astana qalasynda kezdesip otyrghanyma quanyshtymyn. Biyl bizding elordamyzgha 25 jyl tolyp otyr. Búl – mereyli beles. Biz shiyrek ghasyr búryn astanamyzdy Alataudyng baurayynan Arqa tósine kóshirdik. Esilding jaghasyna el qondyryp, jana qalanyng irgesin qaladyq. Býgin osy manyzdy jiyngha elordanyng búrynghy әkimderi, qalamyzdyng qúrmetti túrghyndary, enbek ardagerleri, mәdeniyet, ghylym, sport qayratkerleri, ghalymdar, ústazdar, memlekettik qyzmetshiler qatysyp otyr.

Olar Tәuelsiz Qazaqstannyng tiregi bolghan Astananyng qúrylysyna belsene atsalysty, kenes zamanyndaghy eski shahardyng qazirgi zamangha say ozyq qalagha ainaluyna zor ýles qosty. Men barshanyzgha shynayy alghys aitamyn. Shyn mәninde, Astana qalasynyng salynuy – Tәuelsiz Qazaqstannyng tarihynda airyqsha mәni bar oqigha boldy», - dedi Toqaev.

Memleket basshysy astanany Aqmola qalasyna kóshiru geosayasy túrghydan óte dúrys qadam bolghanyn, sol maqsatta júmys atqarghan eks-preziydentting enbegin baghalauymyz keregin aitty.

«Búl – halqymyzdyng bolashaq taghdyryn aiqyndaghan asa manyzdy jәne der kezinde qabyldanghan tarihy sheshim. Túnghysh Preziydentting osy bastamasy jana últtyq iydeyagha ainaldy. Búl sheshim elimizdin, halqymyzdyng últtyq mýddesine say kelgenine eshqanday kýmәn joq. Sondyqtan bәrimiz Núrsúltan Ábishúly Nazarbaevtyng búl saladaghy enbegine layyqty, әdiletti bagha beruimiz kerek», - dedi Toqaev.

Óz sózinde preziydent Toqaev Astana halqynyng úlghayyp kele jatqanyn atap ótti.

«Sarapshylardyng boljamy boyynsha elorda túrghyndarynyng sany 2030 jylgha qaray 2 milliongha jetedi. El astanasy mәrtebesine ie bolghan sәtten beri qalanyng ekonomikalyq әleueti 100 eseden astam artty. Qazir qala ekonomikasy eldegi jalpy ishki ónimning 10 payyzdan astamyn qúraydy.

Alayda ýlken kórsetkishter qalanyng ýilesimdi damuymen ýnemi sәikes kele bermeydi. Mening oiymsha, megapolisterding tabysty boluynyng basty kórsetkishi onyng túrghyndarynyng túrmys sapasymen ólshenuge tiyis. Sondyqtan elordany damytu jәne abattandyru kezinde biz «adam qala ýshin emes, qala adam ýshin» qaghidatyn basshylyqqa alamyz», - dedi Preziydent.

Onan song qala audandaryn damytu isindegi tensizdikti josparly týrde jondy tapsyrdy.

«Ortalyq kóshelerdi ghana jarqyratyp qoyyp, qalanyng shetkeri audandaryna kónil bólmeu әdiletti qogham iydeyasyna say kelmeydi. Ýilesimdi әri tengerimdi megapolis ýshin tiyimdi kólik jýiesinin, sonyng ishinde damyghan qoghamdyq kóliktin, ynghayly velosiyped jәne jayau jýrginshiler aumaghynyng boluy asa manyzdy», -dedi Preziydent.

«Elimizde Ádiletti Qazaqstan qúru ýshin auqymdy institusionaldyq ózgerister jýzege asyrylyp jatqany barshanyzgha mәlim. Manyzdy sayasy reformalar jýrgizildi. Azamattardyng memlekettik, әsirese, jergilikti jerde sheshimder qabyldaugha qatysu mýmkindigi edәuir keneydi.

Elimizdegi qala túrghyndary endi ózderi syilaytyn әri senetin deputattardy tandau mýmkindigine ie boldy. Búl jauapkershiligi mol azamat qaghidattaryn ornyqtyrugha eleuli ýles qosady. Adamdardyng óz qalasyndaghy túrmys-tirshilikti jaqsartu isine yqpal etuge mýmkindik beredi.

Alayda qoghamnyng qúndylyqtar jýiesi janghyrmay, barlyq reformamyzdyng mәni bolmaydy. Búghan kәmil senemin. Qazaqstannyng ornyqty damuy ýshin dýniyetanym paradigmalary týbegeyli ózgerip, adamdardyng minez-qúlyq modeli janaruy qajet. Sondyqtan men jastargha, qalalar men elordanyng jas túrghyndaryna ýlken ýmit artamyn», - dedi Memleket basshysy.

«Quatty qalalar – el ekonomikasyn damytudyng qozghaushy kýshi. Sondyqtan biz búl mәselege basa mәn beremiz. Osynday jiyndar tәjiriybe almasyp, ózara tiyimdi baylanystar ornatugha jol ashady.

Astanagha arnayy kelip, forumnyng júmysyna atsalysqan qonaqtargha taghy da rizashylyghymdy bildiremin. Sizderding oi-pikirleriniz biz ýshin óte manyzdy.

Búl basqosu dostyq qarym-qatynasty nyghaytugha tyng serpin bereri sózsiz. Qalalarymyz kórkeye bersin! Barshanyzgha baq-bereke, tolaghay tabys tileymin! Astana kýni qútty bolsyn!», - dedi Toqaev.

Abai.kz