Júma, 20 Qyrkýiek 2024
Biylik 2593 2 pikir 19 Shilde, 2023 saghat 15:12

«Sot birjaqty jýrip jatyr»: Týrkistan oblysynda mal úrlyghyn ashqan poliyseylerding ózderi úzaq jylgha sottaluy mýmkin

Týrkistan oblysynda polisiyanyng alty qyzmetkeri úzaq jylgha sottalyp ketui mýmkin. Týrkistan qalalyq sotynda prokuror sudiyadan «Azaptau» aiybyna ilikken alty poliyseyding bәrin bas bostandyghynan aiyrudy súrady. Sauran audandyq polisiya basqarmasynyng búrynghy qyzmetkerleri ataq-shenderinen de aiyrylyp qalmaq. Memlekettik aiyptaushy Erbol Shinәdil poliyseylerdi 5 jәne 5 jyl 6 aigha deyin sottap, jazalaryn qauipsizdigi orshata týzetu mekemesinde óteudi súrady. Alayda qamaudaghy poliyseylerding eshqaysysy ózderine taghylghan aiypty moyyndamady. 

Poliyseyler búryn sottalghan, qylmys jasap, jazalaryn ótep shyqqan eki túrghyndy qoy úrlaghandary ýshin ústaghan. Sol kezdegi qos kýdikti auyldaghy zeynetkerden keshirim de súrap, úrlaghan qoylaryn túrghyngha tólep te bergen. Sonymen iste qysqarghan. Biraq, arada birneshe ay ótkende, qoy úrlaghandar sudan aq, sýtten taza bolyp shyghady da, poliyseyler ózderin «azaptap», «kýshtep moyyndatty» dep aryz jazady.

Ayyptau aktsin oqyghan prokurordyng sózinshe, 2022 jyldyng 8 aqpanynda poliyseyler Núrbolat Ómirbekov pen Dosan Dәuletkeldini eki qoydy úrlady degen kýdikpen ústaghan. Búryn da qylmys jasap sottalghandardy Týrkistan oblysy Sauran audandyq polisiya bólimshesine jetkizgen jәne «azaptaghan».

«QR Qylmystyq kodeksining 58 babynyng 3 bóligimen Bekzat Ádilgereyúlyna 5 jylgha qúqyq qorghau organdary qyzmetimen ainalasu qúqyghynan aiyryp, Qylmystyq kodeksting 49 baby, 1 bóligining negizinde polisiya kapitany arnauly ataghynan aiyryp, 5 jyl 6 ay merziminde bas bostandyghynan aiyru jazasyn taghayyndaudy. Meyirman Azamat Raushanúly 146 baby 2 bóligi 1-2 tarmaqtary 414 babymen kinәli dep tanylyp, oghan jaza retinde 3 jylgha qúqyq qorghau organdary qyzmetimen ainalasu qúqyghynan aiyryp, Qylmystyq kodeksting 49 baby, 1 bóligining negizinde polisiya kapitany arnauly ataghynan aiyryp, 5 jyl 6 ay merziminde bas bostandyghynan aiyru jazasyn taghayyndau. Jazany qylmystyq atqaru jýiesi qauipsizdigi ortasha mekemesinde óteu. Shegeev Rahat Baqytjanúly QR QK 146 baby 2 bóligi 1-2 tarmaqtary, QK 414 baby 1 bólimimen kinәli dep tanylyp, oghan jaza retinde 3 jylgha qúqyq qorghau organdary qyzmetimen ainalasu qúqyghynan aiyryp, Qylmystyq kodeksting 49 baby, 1 bóligining negizinde polisiya leytenanty arnauly ataghynan aiyryp, 5 jyl merziminde bas bostandyghynan aiyru jazasyn taghayyndau», – dedi memlekettik aiyptaushy.

Sottalushylardyng qatarynda Bekzat Qúdayqúl, Azamat Meyirman, Rahat Shegeev, Erseyit Edenov, Beksúltan Óserbay, Altynbek Ajekov syndy poliyseyler bar. Olar «Ayyptau» baby boyynsha býginde kýdikti. Alty poliyseyding isin Týrkistan qalalyq soty 3 nauryzdan beri qarap jatyr. Bes aidan asqan sot isi ayaqtalugha jaqyn. Prokuror barlyq sottalushygha qanday baptarmen aiyp taghylghanyn jәne sottan qanday jaza taghayyndaudy týgeldey oqyp shyqty. Al sottalushylardyng jaqyndary sot tergeuimen de, prokurordyng súraghan jazalarymen de kelispeydi.

«Edenov Erseytting anasymyn. Balalarymyzdyng tergeu izolyatorynda jatqanyna 10 aidan asty. Qoy úrlau faktisi boyynsha qylmysty ashqany ýshin aiyptalyp otyr. Qylmysker bolyp shyqqan eki adamnyng jәbirlenushi bolyp, ózderining qylmystaryn jabu maqsatynda tergeudi jýrgizip otyrghan Erbol Shynәdil men úiymdastyrushy Isaev Qanattyng әreketteri. Jalpy tergeu barysy oidan qúrastyrylghan, sot prosesi birjaqty jýrip jatyr. Eki jәbirlenushining sotqa bergen jauaptary qayshylyqtargha toly. Jәbirlenushiler aiyptau aktisindegi is-әreketterdi bilmeytindigine kózimiz jetti. «Búl jazbany bilmeymin, Erbol osylay dep ait dedi, Erboldyng aitqanyn úmytyp qaldym, men óz aitqanymda túram» degen sózderin estidik jәbirlenushi Dәulet pen Núrboldyn. QR Kontitusiyasynda kez-kelgen Qazaqstan azamaty menshik iyelenuge qúqyghy bar, eger kimde-kim menshik iyelenu qúqyghyna kedergi keltiretin bolsa, jazalanady delingen. Daudyng basy Sauran audany Chapaev auylynyng túrghyny Ábdibek Jaqsybekovtyng eki qoyynyng joghaluynan bastalghan. Qazir kinәlanyp otyrghan poliyseyler, sol qoy úrlyghy qylmysyn ashqan. Jәbirlenushelerding úrlyghyn dәleldep otyr. Ol ekeui qoydy qalay úrlaghandaryn, qylmysty qalay jasaghandaryn ózderi tolyq aityp bergen, moyyndaghan. Viydeolary da bar. Osynyng eshqaysysy tergeu barysynda aiyptau aktisin jazghan kezde eskerilgen joq. Qoy úrlyghy turaly mýlde kótergen joq. Olar bylay dep otyr: úrlanbaghan maldy úrlady dep aiyp taqty deydi. Jәbirlenushiler osy mәseleler aitalghan kezde ýndemey tyndap otyrdy. Qarsy eshtene aitqan joq. Prokuror soghan qaramastan 5 jyl 6 aidan sottaudy súrap otyr. Nege tergeu barysyndaghy qatelikter eskerilmeydi? Tergeuding oidan, qoldan jasalghandyghy turaly faktilerdi sot nege nazargha almaydy? Qanat Isaev pen Erbol Shynәdilding tergeu prosesin qalay jýrgizgeni turaly, kimnen qanday aqsha bopsalaghany turaly bәri aityldy. Búl mәseleler turaly mýlde sóz qozghalghan joq. Sondyqtan aiyptau aktisimen mýlde kelispeymiz», – dedi sottalushynyng anasy Lәzzat Maraliyeva.

«Úrylardyng ekeui de birneshe retten qaytalap qylmys jasaghandar….»

Juyrda Týrkistan oblysynda pedofilding qolynan 5 jastaghy qyz mert boldy. Kýdikti búryn adam óltirip sottalghan. Ekinshi ret qaytalanghan qylmys kezinde auyldasyn baltamen auyr jaralaghan. Alayda kýdiktini Týrkistan oblysynyng sudiyalary qamaudan bosatyp jibergen. Saldarynan bostandyqta tayrandaghan pedofil jazyqsyz kishkentay qyz balany aiuandyqpen óltirdi. Eger sudiyalar qylymyskermen shyndap kýreskende, әdil jaza taghayyndaghanda dýiim eldi dýrliktirgen búnday súmdyq oryn almas edi dep sanaydy saurandyqtar. Halyq biylikten әdiletsiz sudiyalardy da jazalaudy súrap jatyr. Al saurandyq túrghyndar búryn sottalyp shyqqandar taghyda mal úrlyghyna barghanyn, dese de olardyng bostandyqta, әri jәbirlenushi mýsәpirding keypinde jýrgenin aitady. Sózderinshe, olardyng taghyda qylmysqa barmauyna kepil joq. Óitkeni ekeui de birneshe retten qylmys jasap ýlgergen. Auyl túrghyndary úrylar emes, úrlyqty aqshan poliyseylerding qamauda boluy naghyz әdiletsizdikting kórinisi dep sanaydy.

«Kezinde qylmys jasap sottalyp shyqqan sottalushy qaytalap qylmysqa barghan, zeynetkerding qorasyndaghy qoyyn úrlaghan. Biraq, jolyn tauyp qútylghan. Úrylargha jaza qoldanbay, kerisinshe әdiletsiz viydeo, montajdalghan audio jazbagha ghana sýienip, jazyqsyz polisiyalardy sottap jatyr. Sotta denelerine zaqym kelgeni jayly eqshanday saraptamalyq qortyndy joq. Nege shyqqan boyda birden aryzdanbaghan? Nege bәlen ait ótken song aryzdanghan? Búl taza tapsyrys. Erteng sol sottalghandar taghyda qylmys jasasa, adam shyghyna әkeletin auyr qylmysqa barsa, myna sudiya men prokuror elding aldynda qalay aqtala alar edi? Úrylardy bosatyp, úrlyqty ashqan poliyseylerdi sottadyq dep túra ma?! Saryghashataghy auyr qylmys osynday sudiyalardyng jauapsyzdyghynan bolyp otyr. Eger, osy saladaghy adamdar satylmay, әdil bolghanda kishkentay qyz aman jýrer edi. Býgin jәbirlenushi bolghan qos úrynyng erteng taghy qylmysqa barmasyna kim kepil? Birden alty poliyseydi sottau aqylgha qonymsyz. Dosan Dәuletkeldi Sәkenúly 15.10.1994 jyly tughan.11.02.2020 jyly Kentau qalalyq sotynyng ýkimimen densaulyqqa qasaqana auyr dene jaraqatyn keltiru boyynsha QR QK 106 babynyng 3-bóligimen sottalghan. Ómirbekov Núrbolat Baybekúly 12.11.1987 jyly tughan. Almaty qalasy Nauryzbay audanynyng polisiya basqarmasy ony 24.03.2015 jyly úrlyq jasaghany ýshin QR QK-ning 188-babynyng 2-bóligimen qylmystyq is qozghap, qamaugha alghan. 30.06.2015 jyly jәbirlenushimen tatulasyna baylanysty qylmystyq is qysqartylghan. 31.03.2018 jyly Týrkistan qalalyq IIB ony túrghyn jaygha zansyz kiru boyynsha QR QK 149 babynyng 2- bóligimen qylmystyq is qozghaghan. Jәbirlenushimen tatulasuyna baylanysty 19.04.2018 jyly is qysqartylghan. Al byltyr ekeui taghyda mal úrlaghan. Sonda búl ekeui qylmystan qútyla beredi de, olardy ústaghan poliyseyler jazalana bere me?», – dedi sottalushynyng anasy Raya Qúdayqúlova.

Atalghan jaghdaygha qatysty ata-analar sudiyadan tergeudi qaytadan jýrgizudi, qylmystyq isting qozghaluyna sebepker bolghan viydeo, audio jazbalargha tәuelsiz saraptama jasatudy súraghan. Biraq, olardyng talaptary qanaghattandyrylmady.

«Qamauda otyrghan 6 polisiyanyng biri Óserbaev Beksúltannyng anasy bolamyn. 10 aidyng kólemi boldy, әdldikke jete almay kelemiz. Oqigha eki qoydyng úrlanghanynan bastalghan. Sol eki qoyy joghalghan jәbirlenushi Ábdibekov Jaqsybek atanyng qoyyn tauyp, kimning úrlaghany turaly dәlelmenen kózin jetkizip, jigitterdi ústap berse de qamay almay otyr. Búl eki adamnyng ýstinen búrynda qylmystyq ister qozghalghan. Búryn bireui qyz zorlamaq bolghan, úrlyq jasaghan, al ekinshisi adam óltirgen. Endi mine bizding úldarymyzdy dәlelsiz qamauda ústap otyr. Kuәlarda bar, biraq olardyng jauaby eskerilmedi.Sottyng jýrip jatqanyna 5 ay boldy. Jazyqsyz qamalyp otyrghanyn jetkize almay kelemiz. Qazir sottyng ýkimin kýtip otyrmyz. Ádil sheshim shygharady dep senemiz», – dedi sottalushynyng anasy Manzura Meldebekova.

Abai.kz

2 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2390