Júma, 20 Qyrkýiek 2024
Alystaghy bauyrym 2303 2 pikir 22 Tamyz, 2023 saghat 15:42

Aughandaghy qazaq jastary: Qazaqstanda oqyghymyz keledi

Býgin Aughanstandaghy Qazaq jastarynyng atynan eki student Kabuldegi Qazaqstan elshiligine baryp, Elshi Álimhan Ongharúlymen kezdesti. Olar Qazaqstan Elshisi atyna hat jazyp, Qazaqstanda oqu ýshin kerekti «Qazaq» degen anyqtama beruin ótindi. Álimhan myrza jaqyn arada komissiya qúryp, osy jastardyng mәselesin sheshetinin aitypty.

Ótinish jazushy: Aughanstan azamattary (últy qazaq) Mahboburrahman Amiry men Nurulla Aslami. Mazary Sharif qalasynyng túrghyndary.

Ótinishte bylay dep jazylghan:

«Biz tómendegi qol qoyshy, Aughanstan Islam Respublikasynda túryp jatqan etnikalyq qazaq jastarymyz. Biz qazirgi uaqytta Aughanstannyng әr jerinde 12 synypty bitirip, endi tarihy otanymyz Qazaqstannyng uniyversiytetterinde bilim alyp, qazaq eline ýles qosudy josparlap otyrmyz. Soghan baylanysty biz 2023-2024 jyldargha arnalghan «Dayyndyq kurs» bólimine oqu ýshin, Qazaqstandaghy uniyversiytettermen baylanys jasap edik. Olar bizge «Shaqyrtu hatyn» jiberse, biz sol hat arqyly sizderden viza alyp, Qazaqstangha baratyn edik.

Biraq Qazaqstandaghy uniyversiytetterding jauapty qyzmetkerleri bizge «Shaqyrtu hatyn» jiberui ýshin aldymen bizding Aughanstandaghy Qazaqstan elshiliginen «últy qazaq» degen anyqtama alu kerek ekenimizdi aitty.

Sondyqtan birneshe qazaq jastary songhy jyldarda berilgen, «últy qazaq» dep kórsetilgen jeke kuәligimizdi tólqújatymyzdy jәne mektep bitiru kuәligimizdi alyp, Kabuldegi Qazaqstan elshiligine keldik.

Qúrmetti Elshi myrza, bizdi jaqyn arada qabyldaup, qújattarymyz ben ózimizding qazaq ekenimizge kóz jetkizip, bizge «qazaq» degen anyqtama beruinizdi súraymyz».

Qydyrәli Orazúly:

- Qazaqstan ýkimeti sheteldegi qazaq jastarynyng Qazaqstanda «dayyndyq» bóliminde bir jyl oquy ýshin әr jyl sayyn 1300 grant bóledi.

Jyl sayyn osy baghdarlamamen Resey, Qytay, Mongholiya, Ózbekstan, Qyrghyzstan, Týrkimenstandaghy qazaq jastary elimizge kelip bilim alyp jatyr.

Mongholiya men TMD elderindegi qazaq jastarynyng elge keluine asa qiyndyq joq, olar vizasyz elge kele alady. Al Qytay, Aughanstan, Iran, Pakistandaghy qazaq jastary Qazaqstanda oquy ýshin qiyndyghy kóp QIYaMET.

Qazir Qazaqstandaghy 9 uniyversiytet dayyndyq bólimge sheteldegi qazaq jastaryn qabyldap jatyr, qabyldau uaqyty 5-shi qyrkýiekke deyin. Biraq Aughanstan jastary ýshin olar aldymen Qazaqstan elshiliginen «Qazaq» degen anyqtama aluy kerek, sosyn sol anyqtama negizinde uniyversiytetke qabyldap, olargha «Shaqyru qaghazyn» jiberedi, sol qaghazben olar viza alyp, Qazaqstangha keledi.

Aughanstandaghy qazaqtar nege tilin úmytyp qalghan dep sóge kórmenizder, onyng birneshe sebebi bar:

Birinshi: Aughanstan qazaqtarynyng Aughanstangha qonys audaruy 1840-50 jyldardaghy Reseyding otarlau kezeninen bastalady, songhysy 1930-32 jyldardaghy asharshylyqta barghan qazaqtardyng úrpaqtary. Sondyqtan olardyng ózge el, ózge jerde 100-200 jyl az halyqpen tilderin saqtap qaluy óte qiyn, degenmen olar әli de ózderining tilin, dәstýrin, ruyn saqtap keledi.

Ekinshiden: Olar Qytay, Resey, Mongholiyadaghy qazaqtar siyaqty qazaqtyng bayyrghy ata-qonysynda otyrghan joq jәne jan sany az. Bir jerde emes, әr jerde bytyrap qonystanghan. Qazaq tilinde birde-bir mektep joq, sondyqtan olargha qazaq tilin saqtap qalu óte qiyn. Olar emes, óz jerinde, óz elinde jýrse de óz tilin bilmeytin qazaqtardy kýnde kórip jýrmiz...

Abai.kz

2 pikir

Ýzdik materialdar

Alashorda

IYdey Alasha y sovremennyy Kazahstan

Kerimsal Jubatkanov 2388