Keshe Ontýstik Afrika Respublikasynda ótken BRIKS elderining 15-shi sammiyti ayaqtaldy. Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev «BRIKS Plus» dialogy otyrysyna beynebaylanys arqyly  qatysyp, Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng qazirgi tóraghasy retinde sóz sóiledi.

Sonymen memleket basshysy qanday mәselelerdi kóterip, әlem elderine qanday ýndeu joldady?

«Biz beybitshilik, túraqtylyq pen qauipsizdikting BÚÚ Jarghysyna negizdelgen layyqty formulasyn izdeuimiz kerek. Osy maqsatta men biylghy ShYÚ sammiytinde «Ádiletti әlem men kelisimdi jaqtaytyn dýniyejýzilik birlik turaly» bastama kóterdim. Búl bastama jahandyq qauipsizdik pen túraqtylyqty saqtau isin ilgeriletuge, sonday-aq anaghúrlym rasionaldy әlemdik sayasy jәne ekonomikalyq tәrtipti qalyptastyrugha baghyttalghan»,-dedi preziydent.

Toqaev «BRIKS Plus» ayasyndaghy memleketterdi kelesi jyly Qazaqstanda ótetin Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng Sifrlyq forumyna shaqyrdy.

«BRIKS jәne «BRIKS Plus» qúramyndaghy seriktester ortaq iygilik ýshin osy bastamany jýzege asyru isinde birlese әreket ete alar edi. Sonymen qatar ShYÚ, BRIKS jәne BRIKS Plus qúramyndaghy elder óte manyzdy sanalatyn sifrlyq orta, elektrondyq kommersiya, kiyberqauipsizdik salalaryndaghy әleuetterin biriktirip, aqparat almasudy keneytkeni jón. Kelesi jyly Qazaqstanda Shanhay yntymaqtastyq úiymynyng Sifrlyq forumy ótedi. «BRIKS Plus» ayasyndaghy seriktesterimizdi osy manyzdy sharagha qatysugha shaqyramyn»,-dedi Memleket basshysy.

Preziydent Transkaspiy halyqaralyq kólik dәlizi әleuetining halyqaralyq sauda salasyndaghy zor әleuetin atap ótti.

«Qazaqstan barsha seriktesterdi «Soltýstik-Shyghys» pen «Shyghys-Batys» kólik dәlizderine qatysty ekonomikalyq, sauda, kólik jәne investisiyalyq jobalardy birlese jýzege asyrugha shaqyrady. Asa manyzdy «Bir beldeu – bir jol» bastamasyn tolyqtyratyn Transkaspiy halyqaralyq kólik dәlizi sauda salasyndaghy yntymaqtastyqqa keng mýmkindik ashady. Múnday yqpaldastyq óniraralyq sauda-sattyqtyng damuyna jәne bizding aimaqtardyng kólik-tranzit әleuetin tolyq tanytugha septigin tiygizedi»,-dedi preziydent.

Qasym-Jomart Toqaev klimattyng ózgeruine baylanysty payda bolghan qiyndyqtargha jahan elderining nazaryn audardy.

«Klimattyng ózgerui jahandyq auqymdaghy teris saldargha әkelip soghatyny barshamyzgha mәlim. Songhy birneshe jylda Jahandyq Ontýstik jәne Ortalyq Aziya elderinde óte qatty quanshylyq beleng alyp, basqa da tabighat apattar jiyilep ketti. Osyghan oray Qazaqstan Shanhay yntymaqtastyq úiymynda 2024 jyldy «Ekologiya jyly» dep jariyalaudy úsynyp, osy ózekti problemany sheshu jolyndaghy ortaq kýsh-jigerdi úiymdastyrugha dayyn ekenin bildirdi. ShYÚ-nyng Ekologiya jylyn ótkizu jónindegi is-qimyl jospary – uaqtyly kóterilgen bastama. Búl bastama BRIKS-ke mýshe memleketter tarapynan da qoldau tabady dep ýmittenemin»,-dedi preziydent.

Toqaev taghy bir manyzdy mәsele – azyq-týlik jetispeushiligin sheshu maqsatynda sharalar qabyldaudy úsyndy.

«Osy jaghdaygha baylanysty azyq-týlik qauipsizdigi de jahandyq kýn tәrtibinde airyqsha manyzgha ie bola bastady. Býginde әlemdegi azyq-týlik óndirushi tórt iri elding ýsheui – BRIKS mýsheleri. Al BRIKS elderining auyl sharuashylyghy salasyndaghy JIÓ-ning jiyntyq mólsheri әlemdik kórsetkishting jartysynan asady. Elderimiz arasyndaghy azyq-týlik tengerimsizdigin azaytu ýshin tiyisti sharalar qabyldauymyz qajet. Biz әlemdegi azyq-týlik pen tynaytqysh jetkizu isine sayasatty aralastyrmay, olardy kez kelgen sanksiyalar men shekteuler yqpalynan bosatuymyz kerek»,-dedi Toqaev.

Abai.kz