Preziydentimiz kýni keshe Qazaqstan halqyna kezekti joldauyn jariya etti. Joldauda kóp nәrse aityldy. Ony bәrimiz Preziydentting óz auzynan estidik.

Kópten kýtken jәne kýtpegen, biraq, ishtey tilep jýrgen, birtalay mәselelerdi kóterip, olardy sheshu joldaryn aitty. Solardyng ishinde bәrimizding kónilimizde jýrgen, bizding qogham ýshin asa manyzdy bir mәselege toqtalghym kelip otyr. Ol – elimizde atom elektr stansiyasyn salu mәselesi.

Preziydent búl mәseleni tek qana býkil halyqtyq referendum arqyly sheshemiz dep kesip aitty. Óte dúrys sheshim dep oilaymyn. Óitkeni búl jogharyda otyrghan bir top sheneunikterding ózara aqyldasyp sheshetin mәselesi emes. Tipti ol atalghan stansiya salynatyn Ýlken auylynyng túrghyndarynyng kelisimimen de salynatyn dýnie emes. Búl býtkil Qazaqstan halqyna qatysty, halqymyzdyng bolashaghyna әser etetin mәsele.

Áriyne, elimizding ekonomikasynyng bolashaghy turaly oilasaq, eger memleketimizde óndiristi qaryshtap damytqymyz kelsek, Atom elektr stansiyasy bizge óte qajet. Ekologiya túrghysynan alghanda da AES basqa quat kózderimen salystyrghanda әldeqayda taza ekeni belgili. Osy salanyng mamandarynyng pikirine sýiensek qauipsizdik jaghynan alghanda da býgingi kýni dýnie jýzinde atom energiyasyn óndiru tehnologiyasy óte joghary dengeyde. Tipti stansiya ghimaratyna tikeley bomba týskenning ózinde de aitarlyqtay zalal keltirmeytinin algha tartady. Búl jaghynan alghanda AESty saludyng negizdemesin jasap, biz ýshin odan basqa aliternativa joq dep otyrghan energetikter qauymynyng pikirimen kelisuge de bolar. Degenmen, osy mәselede bir biraq degizetin nәrse bar. Atalghan mamandardyng qorytyndysynda barlyq mýmkin bolatyn faktorlardyng bәri eskerilgenine kýmәnimiz joq. Biraq, bir faktor esepke alynghan joq dep oilaymyn, ol - halqymyzdyng mentaliyteti, qogham mýshelerining basym bólegining AES sekildi asa joghary jauapkershilikti talap etetin nysannyng júmysyn qajetti dengeyde jýrgizuge, onyng qauipsizdigine jauap beruge býgingi kýni dayyn emestigi. Ol stansiyany saluda qay elding tehnologiyasyn qoldansaq ta, nemese ony kim salsa da, erteng onda júmys isteytin negizinen óz adamdarymyz. Áriyne ol kontingentting bәri tiyisti dayyndyqtan óter, oqytylar, stajirovkadan da óter. Biraq halqymyzdyng qansha uaqyttan beri qanyna sinip qalghan sybaylas jemqorlyq, paraqorlyq, alayaqtyq, kózboyaushylyq, jalqaulyq siyaqty jaman әdetterining nәtiyjesinde  AEStyng ertengi taghdyry Ekibastúz, Ridder jylu qazandyqtarynyn, Aqtaudaghy MAEKtyn, Amanqaraghay men Semey ormandarynyng kebin qúshpasyna kim kepil. Biz býgingi kýni atom elektr stansiyasy týgili ózimizding túryp jatqan ýilerimizdi dúrys dengeyde, tazalyqta ústay almay otyrmyz. Ýiden shyqqan qoqysty konteynerge aparyp salugha erinip, kireberiske tastap ketip jatamyz. Jana ghana tazalap ketken trotuargha ondy-soldy týkirip, shemishke qabyghyn shashyp ketemiz. Erterekte, býgingi zeynetker Núrekenning aitqan bir sózi bar edi, - «búl sharualardy óz dengeyinde iske asyru ýshin maghan on jeti million amerikandyqtar  kerek dep (ol kezde qazaqstandyqtardyng sany osynsha bolatyn)». Bir sózben aitqanda, bizding qogham órkeniyetke bir taban jaqyndamay atom elektr stansiyasyn salu turaly oilau erterek siyaqty. Kezinde kommunizm iydeyasynyng negizin qalaushy Karl Marks ózining әigili enbegi Kapitalda «Kommunizm qúrudyng eng basty talaby, ol – jana adamdy tәrbiyeleu, onyng kommunizm qoghamyna say jana sana-sezimin qalyptastyru», - dep aityp ketken bolatyn. Osy qaghida bizding qazirgi jaghdayymyzgha dәl keletin sekildi.

Jәne bir AESty salugha qarsy faktorlardyng biri – ol Balhashtyng ertengi taghdyry. Araldan airylyp qalghan kezde aitqanbyz, oy nesin aitasyn kesh qaldyq qoy dep. Endi Balhash turaly da erteng kesh dabyl qaghyp jýrmeyik.

Aldymyzda Preziydent jariya etken atom elektr stansiyasyn salu nemese salmau turaly referendum túr. Osyghan bәrimiz, qazaqstan halqy, ýlken jauapkershilikpen kelip, ózimizding ishimizdegi «za» men «protivti» әbden tiyanaqty tarazygha salyp, dúrys dauys bereyik.

Bayqonyrov Sәmet Yqylasúly,

Aqtau qalasy

Abai.kz