Qasiyetti Ramazan aiynyng orazasyna oray, QMDB jaghynan jasalynghan orazanyng uaqyt kesteleri sayttarda jәriyalanyp, músylman júrtshylyghynyng osy bir qasiyetti qúlshylyqty janylmay dúrys jasauyna mýmkindik berdi. Búl óte sauapty is edi. Tәuelsiz Qazaq elindegi qazaqtar Allanyng sheksiz raqymyna bólenip,  tәuelsizdikting arqasynda qúlshylyghyn eshqanday qysym kórmey әri qatelespey, janylmay jasap jatqanda, shettegi Jeti Million qandasynyng hәlin oilap, bir uaq solar ýshin iygi dúgha-tilekter jasaytynyna esh shýbәmiz joq.

Shettegi qazaqtyng asa iri bir bóligi – Qytayda.

Qytayda jasaytyn qazaqtardyng qarasy qalyn.  Ýkimetting esebinde eshqashan eki jýz týmennen(eki millionnan) asyrylmaghanymyzben, óz esebimizde ýsh jýz týmennen(ýsh million) bayaghynyng bayaghysynda-aq astyq dep mólsherleymiz. Qazaqtar shoghyrly qonystanghan Ile Qazaq avtonomiyaly oblysynyng otyzgha jaqyn audan, qalalaryna ózge de jerlerdi qosqanda,  jalpy súlbasy qyryq shaqty audan, qalalarda qazaqtar tyghyz qonystanghan.  Bir Ýrimshining ózinde EKI JÝZ MYNG qazaq jasaydy. Al, endi osy jerlerdegi qazaqtardyng Oraza uaqytyn esepteui kýrdeli mәsele bolyp túr.

Qasiyetti Ramazan aiynyng orazasyna oray, QMDB jaghynan jasalynghan orazanyng uaqyt kesteleri sayttarda jәriyalanyp, músylman júrtshylyghynyng osy bir qasiyetti qúlshylyqty janylmay dúrys jasauyna mýmkindik berdi. Búl óte sauapty is edi. Tәuelsiz Qazaq elindegi qazaqtar Allanyng sheksiz raqymyna bólenip,  tәuelsizdikting arqasynda qúlshylyghyn eshqanday qysym kórmey әri qatelespey, janylmay jasap jatqanda, shettegi Jeti Million qandasynyng hәlin oilap, bir uaq solar ýshin iygi dúgha-tilekter jasaytynyna esh shýbәmiz joq.

Shettegi qazaqtyng asa iri bir bóligi – Qytayda.

Qytayda jasaytyn qazaqtardyng qarasy qalyn.  Ýkimetting esebinde eshqashan eki jýz týmennen(eki millionnan) asyrylmaghanymyzben, óz esebimizde ýsh jýz týmennen(ýsh million) bayaghynyng bayaghysynda-aq astyq dep mólsherleymiz. Qazaqtar shoghyrly qonystanghan Ile Qazaq avtonomiyaly oblysynyng otyzgha jaqyn audan, qalalaryna ózge de jerlerdi qosqanda,  jalpy súlbasy qyryq shaqty audan, qalalarda qazaqtar tyghyz qonystanghan.  Bir Ýrimshining ózinde EKI JÝZ MYNG qazaq jasaydy. Al, endi osy jerlerdegi qazaqtardyng Oraza uaqytyn esepteui kýrdeli mәsele bolyp túr.

Qyzyl kommunistter qara halyqtyng dinge senuin basy býtin shektep otyrghan joq. Biraq, bylayghy el-júrttyng diny bilim alu qaynary shektemeli. Eng qarapayymy – qasiyetti týnderding qashan ekendigin de ghalamtorgha qarap otyrghan jastar bolmasa kóp eshkim bile bermeydi. Kóp júrt Oraza, Namaz uaqytyn da janylady. Key jyldary mýlde aqylgha syimaytyn oraza kestesi  Qaranghy Bazarlarda satylyp, tarap ketip jýredi. Onday kestelerge sýiensek, kýn shyqqasyn da auyz bekituge bola beredi eken.

Songhy kezde ghalamtorshy jastar eki týrli sayt arqyly әr jerding oraza uaqytyn biluge bolatynyn jazyp jýr. Sýiener fatualy eshtenesi  joq júrtqa múnyng ózi joqtan әldeqayda jaqsy bolghany shyn. Biraq, búl sayttargha da kýmәnimiz bar bolyp túr. Biri Týriktin   http://www.namazvakti.com  degen sayty da, biri Aghylshynsha  http://www.islamicfinder.org/ degen sayt. Búl sayttar әlemning kez kelgen jerindegi eldimekenderding namaz, oraza uaqyttaryn anyqtap bere alady eken. Biraq, keyde, úqsas bir jerding úqsas mezgildegi oraza, namaz uaqytyn eki týrli eseptep beretini taghy bar. Sonymen, qaysysyna jýginerimizdi bilmey dal bolyp otyrmyz.

 Otarshylar jaulap aludan búryn irgesi býtin, qabyrghasy sógilmegen tolyqqandy birtútas qazaq eli edik. Altay men Atyraudyng arasynan tartyp, Erenqabyrghanyn, Altaydyn, Mayly Jәiirding arasy bir tilde sóilep, bir dinge sengen edi. Dili de bir bolatyn. Búl kýnde Injildi tóteshe jazumen basyp shygharyp qazaqtar arasyna tegin taratyp nemese IYeHovasyn uaghyzdap jýrgenderding birtútas  músylman qazaqy bolmysymyzgha jik salmaq bolyp jantalasyp jatqany ýshin, Aty Islam bolghanymen zaty basqa, ústanymy basqa key aghymdardyng da múndaghy dinnen maqsatty týrde jyraqtatylyp bara jatqan el-júrtqa órshelene uaghyz jýrgizip jatqany ýshin,  shettegi qazaq pen Qazaq Otanyndaghy qazaqtyng bir din, bir dil, bir mazHapta boluy ýshin, birtútas qazaqy bolmysymyzgha jik týspesi ýshin osydan biraz búryn sizding qúzyrynyzgha arnauly  týrde “QMDB SAYTTARY TÓTEShELENSE EKEN” degen  ótinish-dәtimizdi jetkizgen edik. ( http://old.abai.kz/content/zharkyn-zheti-m-ftiyat-saittarynyn-toteshe-nyskasy-kashan-zhasalady)

Úzyn sózding qysqasy, mynau qasiyetti aida,  sauapty amaldar eselenip jazylatyn mýbarak  ayda, QMDB qúzyryndaghy bilikti mamandardan qytaydaghy qazaqtar qonystanghan jerlerding oraza uaqyttaryn qalay esepteu turasynda kómek kýtemiz.  Ghalamtor damyghan zaman ghoy, әr qalanyn  Oraza jәne namaz uaqyttaryn esepteuge qajetti bolghan aqparattardy, mysaly, qalalardyn  boylyq-endik gradustary, jer týzilisi, tauly ne oipat jer ekendigi haqyndaghy aqparattardy alu da  asa qyiyn sharua emes.

Týrikting saytyna seninkiremey túrghanymyz olardyng esepteuinshe osy jylghy 17-shi shildedegi Astananyng Tang namazy kirgen uaqyty 01:16 eken.(http://www.namazvakti.com/Main.php?cityID=8359) Búghan ózderi bylay dep týsindirme beripti:http://www.namazvakti.com/fecrvesafakKZ.pdf

Al, QMDB taratqan kestede, búl uaqyt 03:38 dep kórsetilgen. (http://muftyat.kz/uploads/2013/01/keste/ast.jpg)

Bir ghana Astana qalasyn esepteui boyynsha, týrik saytyndaghy uaqyt pen QMDB kórsetken uaqytta eki saghat aiyrma bar bolghandyqtan, biz osy týrik saytynyng dúrystyghyna kýmәndanyp, múnymen qytaydaghy qazaqtar qonystanghan qalalardyng namaz uaqytyn esepteuden qorqyp otyrmyz.  Biraq, múnan basqa anau  http://www.islamicfinder.org  degen saytymyzgha da sener- senbesimizdi bile almaudamyz.

QMDB-da din mamandary jeterlik qoy. Din oquyn myqty oqyghan qazaq búl kýnde az emes. Endeshe, osy bilikti mamandarymyz shettegi ózining qarakóz qandastaryn shetelding sayttaryna telmendetpey, óz taraptarynan bir ruhany kómek berse, jol núsqasa, núr ýstine núr bolar edi әri mol sauap tapqan bolar edi.  Shetelding diny mamandary júmyr jerding búrysh-búryshyn týgelimen týgendep , namaz uaqyttaryn kórsetip, óz fatualaryn berip otyrghanda, bizding mamandarymyz Qazaqstanmen shektesip jatqan myna túrghan Shynjandaghy qazaqtar qonystanghan jerlerding Namaz jәne Oraza uaqyttaryn eseptep beruden qinala qoymas deymiz.

Ejelgi quatty Ýisin Memleketinin   eski qalalary Qúlja, Altay, Shәueshek, Kýnes, Tekes, Manas, Sauan, Qútyby t.b siyaqty qyryq shaqty qalanyng aumaghynda jasaytyn qazaqtar jýz myndap sanalady. Endeshe, "Asyl Arnamyz" osy iri qalalardyng oraza-namaz uaqyttaryn qosa berse, eshkim qarsy bolmas edi. "Asyl Arna" ghana emes, "Qazaqstan Últtyq arnasy" berse de,  ot alyp qopagha týse qoyatyn eshkim shygha qoymaydy. Biraq, útarymyz mol bolmaq, inshallaH.

Abai.kz