Tenge tenselip túr. Últtyq valutanyng jaghdayy ne bolady?
Tenge baghamynyng songhy qúbylulary halyq arasynda alandaushylyq tughyzdy. Negizi biz songhy jyly últtyq valuta túraqtylyghyna psihologiyalyq túrghyda ýirenip qalghanymyzdy bayqatyp aldyq. Áytpese 480-482 degen qyzyl shekara emes, 2022 jyly dollardyng 500 tengege deyin barghanyn da kórgen edik.
Últtyq Bank tóraghasy Timur Sýleymenov valuta naryghyndaghy osy qúbylysqa qatysty óz pikirin bildirdi. Onyng aituynsha, tengening әlsireuine tórt faktor әser berdi. Olar: AQSh dollarynyng jahandyq dengeyde kýsheyi; importtaushylar tarapynan mausymdyq súranystyng artuy; bazalyq mólsherlemeni tómendetu boyynsha qabyldanghan sheshim; Ýkimetting kvaziymemlekettik sektor subektilerining valutalyq týsimdi mindetti týrde satu turaly normany qoldanuynyng toqtatuy.
Osy faktordyng ekeui syrtqy, ekeui ishki. Últtyq Bank esebinshe, tengege dem beretin faktorlar da kýsheyip keledi. Tengening negizgi odaqtasy – baghasy ósip kele jatqan múnay. Múnay baghasynyng ósui bizding eksporttyq týsimderding aqshalay kólemin molaytady da, tólem balansyn biz ýshin jaghymdy qylady. Sol kezde tenge kerisinshe kýsheye bastamaq.
Negizi Últtyq Bank inflyasiyamen ainalysatyn, yaghny aqsha-nesie sayasatyn jýrgizetin monetarly biylik. Onyng mandaty da sol. Ol valuta baghamyna aralaspaydy, ony rettemeydi. Tenge qúny Qazaqstan qor birjasyndaghy sauda-sattyq, sondaghy súranys pen úsynystyng ortaq mәni arqyly anyqtalyp otyrady. Birjalyq staqan degen úghym bar. Keyingi posttarda týsindire ketemin. Bir sózben aitqanda tengege súranys kóp bolsa ol kýsheyedi, dollargha súranys kóp bolsa, tenge әlsireydi.
Tengening birjadaghy múnday qúbylystaryna Últtyq Bank aralasa bermeydi. Ony qadaghalaushy ashyq aityp jýr. Intervensiya, yaghny birjagha aralasu tek últtyq valutagha qatysty shok jaghdaylarynda otandyq qarjy naryghyndaghy túraqtylyqty saqtap qalu ýshin jasalady. Onday kezde de Últtyq Bank intervensiya turaly naryqqa ashyq habarlaydy.
Qazir Últtyq Bank ózining negizgi júmysy - inflyasiyany targetteu (mejelengen shekke týsiru, ol 5-7%) ayasynda bazalyq stavkagha múqiyat zer salyp otyr. Ondaghy qimyly jýieli jәne boljamdy týrde jýrmek. Inflyasiya bәsendey bastasa, bazalyq stavka týsedi.
Demek naryq Últtyq Bankting qimylyn aldyn-ala boljay alady. Sonyng arqasynda qarjy naryghynyng qatysushylary ýshin úzaqmerzimdi jýieli josparlaugha mýmkindik ashyldy.
Aybar Oljaev
Facebook jelisi
Abai.kz