Osy aidyng basynda qasiretti qantar oqighasyna eki jyl toldy. Tarihy oqigha qarsanynda el preziydenti Qasym-Jomart Toqaev «Egemen Qazaqstan» gazetine súhbat berip, sol kýnderdi esine aldy. Qogham belsendisi, әri aghartushy, filosof Qayrat Dәuitqúlovtyng aituynsha, Qasym-Jomart Kemelúly óz súhbatynda memleketimiz ýshin asa manyzdy sanalatyn ózekti mәselelerdi kótergen.  Endi qogham belsendisining pikirine nazar audarsaq. 

- Bәrimizge belgili, songhy 30 jyldyng ishinde elimizde qordalanyp qalghan iri mәseleler tuyndady. Ol sayasat jaghynan, ekonomika jaghynan, әleumettik jaghynan, qay jaghynan alsaq ta ýlken mәseleler, shúghyl sheshimdi qajet etetin súraqtar edi. Osy mәselelerge baylanysty preziydentimiz ózining kózqarasyn, ózining jalpy jýrgizilip otyrghan sayasatyn ashyq, tolyqtay kórsetken eken. Osy sayasy mәseleler jayly, әleumettik, ekonomikalyq mәselelerge baylanysty tolyqqandy súhbat bergen eken.

IYә, 30 jyl ishinde bәrimizge belgili bizding memleketimizde sayasy biylik bir túlghanyng qolynda bolyp, bylay alghanda diktatoryq jýie boldy. Barlyghy bir adamnyng sheshimine, bir adamnyng kónil kýiine baylanysty bolghany ras. Ókinishke qaray, búl bizding tarihymyzda bolghan jaghday. Tereng tamyr alyp, әbden barlyq qoghamnyng salalaryna dendep enip ketken jemqorlyq, sybaylastyq jýie, әriyne, qysqa uaqytta ózining pozisiyalaryn berui mýmkin emes. Ol óte ýlken mәsele. Búl biraz enbekti, kóp uaqytty talap etetin dýniye. Sol sayasattyng saldarynan bizding halqymyzdyng әleumettik jaghdayy jәne sayasy sauattylyghy, jalpy sauattylyghy, ekonomikalyq sauattylyghy, qay jaghynan alsaq ta tómengi dengeyde bolyp qaldy. Búl jerde әriyne, halyqtyng kinәsi joq. Búl - arnayy jýrgizilgen sayasattyng saldary. Solay sayasat jýrgizildi, halyqty qaranghylyqta ústau, júrttyng bәrin ózine baghyndyryp ústau ýshin barlyq әreketterdi, barlyq tehnologiyalardy paydalandy, sonyng ishinde әsire dinshildik.

Onyng kórinisi osy songhy qantar oqighasy. Ol mәselege de preziydentimiz ózining baghasyn bergen eken. Men tolyqtay kelisemin. Qarapayym halyqtyng ashu-yzasyn keltirgen, sol búrynnan qalyptasyp qalghan korrupsiyalyq jýiening 30 jylda jýrgizgen sayasattyng saldarynan sheshimin tappay qalghan, qordalanyp qalghan mәseleler, әriyne, qarapayym halyqtyng ashu-yzasyn tudyrdy, olardy ereuilge shyghugha iytermeledi halyqty. Al sol sәtti óte ózderine tiyimdi paydalanugha tyrysqan eski jýiening adamdary jyly orynda otyryp alghan. Memleketting әrbir memlekettik organdarda, memlekettik ýlken kәsiporyndarda jyly oryndarda otyryp alghan azamattar ózining sol jyly ornynan aiyrlghysy kelmegendikten olar osy sәtti paydalanyp, biylikti auystyrmaq boldy. Ózderine tiyimdi, ózderine kerekti, bylay aitqanda kóterilis jasap, biylikti tónkerip tastaghylary keldi. Búl óte sheshushi sәt boldy bizding memleketimizde. Sondyqtan preziydent búl sәtte, sonday bir tez arada batyl sheshim qabyldaugha mәjbýr boldy. Onsyz biz memleketimizden aiyrylyp qalatynday jaghday tuyndaghan edi. Óitkeni onday býlik bizding memleketimiz ýshin óte ýlken auyr jaghdaygha alyp keler edi. Sebebi biz geosayasy jaghynan alsaq ta ýlken alpauyt memleketterding arasynda otyrmyz. Ýlken alpauyt memleketterding bizding ishki ekonomikamyzda da olardyng ózderining ýles salmaqtary bar edi, sondyqtan qyzyghushylyqtary boldy. Kóp jaghdayda olardyng negizgi maqsattary biz sol shiykizat qory retinde otyra bersek, bizding damu-órkendeuimiz olargha qajet bolmady jәne osy sәtti olar ózderining maqsattarynda paydalanyp ketui mýmkin edi. Búnyng bәri bizding memleketimizding tútastyghyna qauip tóndirdi.

Sondyqtan menin  pikirimshe, sol syn saghattarda memleket basshysy retinde, preziydent retinde, últymyzdyn, memleketimizding bolashaghyn oilaghan azamat retinde osynday batyl qadamdargha  barugha mәjbýr boldy jәne men ony dúrys sheshim qabyldady dep oilaymyn. Tarih óz baghasyn berer, biraq mening ózimning kózqarasym boyynsha búl óte dúrys sheshim.  Áriyne, qatelikter de boldy. Ýlken qasiretterge alyp kelgen olqylyqtar boldy, ony preziydenting ózi de jasyryp otyrghan joq. Bәrin ashyq aityp otyr. Múnday syn saghatta onday qatelikter oryn aluy mýmkin edi, óitkeni jaghdaydy óte shiyelenistirip jiberdi sol kezde. Bizding Otanymyzdyng damuyna qarsy kýshterding is-әreketinen, saldarynan.

Biylik jýiesining qazirgi sәtte preziydentting inisiativasymen  jasalynyp otyrghan iygi isterin atap ótuimiz kerek. Bylay alyp qarasaq, ol óte ýlken tarihy qadamdar. Parlament jýiesindegi ózgerister, Konstitusiyalyq sotty qayta qalpyna keltiru meninshe, óte keleli isterding biri boldy.  Demokratiyalyq jolgha alyp baratyn eng ýlken sheshimderding biri dep qabyldaymyn. Parlament saylauy da, qazir mynau jergilikti әkimderdi saylau mәselesi birtindep qolgha alynyp jatyr. Taghy aityp ótemin, onyng bәrin birden sheshu óte qiyn, qarsy kýshter óte kóp. Onyng bәri birden, jyldam sheshilip ketedi dep oilamaymyn. Búl baghytta biz bәrimiz, qogham bolyp, osy qoghamdaghy progressivti kýshter birlese otyryp, ýlken júmys jýrgizuimiz kerek.

Osy túrghyda men qogham belsendisi retinde preziydentimizding osynday jýrgizip otyrghan, algha qoyyp otyrghan ýlken iygi maqsattaryna ózimning qoldauymdy bildirgim keledi, shamam kelgenshe qoghamdyq kýshter, belsendilerdi osy baghytqa, osy qoldaugha shaqyrar edim. Birlese otyryp, júmys jýrgizeyik, elimizdin, otanymyzdyng bolashaghyn qolgha alayyq. Sonyng ishinde mynau jastar mәselesi, babalar tәrbiyesi mәselesine men kóp kónil bólgim keledi, óitkeni búl maghan tanys, belgili sala. Osy salada biraz enbek ettik. Endi qazirgi sәtte de ýlken jobalardy qolgha alghymyz keledi. Bizding balalarymyzgha eng birinshi Úly dala, úly babalarymyzdyng keremet dýniyetanymyn, sonyng ishinde bala tәrbiyesi, úrpaq tәrbiyesine arnalghan, iygi isterin qaytyp qalpyna keltirip, solardyng negizinde býgingi әlemdegi progressivti memleketterdegi istelinip otyrghan tәjiriybelerdi paydalana otyryp,osynday bir keleli isterdi jýzege asyrsaq degen oidamyn.

Qazirgi zamanda bala tәrbiyesining óte ózekti ekenin preziydentimiz qadap aitty.  Qazir qoghamda oryn alyp otyrghan әiel azamattargha, balalargha jasalynyp otyrghan ýlken qatygezdik, ýlken qylmystar osynyng barlyghynyng arghy týbinde tәrbie mәselesi túr dep oilaymyn. Búl 30 jyl boyy qatyp qalghan korrupsiyalyq jýiening saldary. Eshqanday iydeologiya jәne tәrbie júmystaryna kónil bólinbegendikten osynday qiyn jaghdaygha jetip otyrmyz.

Osy baghytta biz ózimizding komandamyzben birlesip, ýlken belsendilik tanytyp, naqty isterge kiristik. Shamamyz jetkenshe bar kýsh-jigerimizdi osy bizding memleketimizdin, Otanymyzdyng damyp-órkendeuine ýles qosamyz dep oilaymyn. Bizding preziydentimizding osy iygi sayasiy-әleumettik, ekonomikalyq baghyt-baghdaryna, josparyna shamamyz kelgenshe óz qoldaumyzdy kórsetemiz, degen oidamyn. Qazirgi sәtte biz Astana manynda ýlken bir jobalardy atqaryp jatyrmyz. Osy arqyly qoghamdaghy progressivti kýshterge biz myqty qoghamdyq úiymdar qúryp, qoghamdyq sayasat jýrgizip, azamattyq qogham degen týsinikti terenirek iske asyryp, ýlken kýshke ainalsaq degen maqsat qoydyq. Bәrimiz birdey algha qarap, jylju kerekpiz. Men halyqty naqty júmystarmen ainalysugha shaqyramyn. El bolayyq, júrt bolayyq. Órkeniyetti elder qataryna qosylayyq. Biz memleketshil bolayyq dep aitqym keledi, - deydi qogham belsendisi.

Abai.kz