Býgin әdebiyet abyzy marqúm Ábish Kekilbaev «Baba basylym» dep ataghan «Qazaq әdebiyeti gazetinin» shyqqanyna 90 jyl toldy. Qazaqstan Jazushylar odaghynyng organ basylymy bolyp tabylatyn gazetting alghashqy sany 1934 jyly 10 qantarda jaryq kórgen edi.

Suret: Áleumettik jeliden alyndy

Mereyli datagha oray QR Mәdeniyet jәne aqparat ministri Aida Balaeva hanym:

«Býgin elimizding shejireli basylymnyng biri – «Qazaq әdebiyeti» gazetining alghash jaryq kórgenine 90 jyl tolyp otyr. Kezinde B. Mayliyn, Gh. Mýsirepov, S. Seyfuliyn, I. Jansýgirov siyaqty әdebiyetimizding alyptary irgesin qalaghan tarihy basylym sóz ónerining altyn qazynasy. Oqyrmanynyng kózayymyna ainalghan gazetting әr beti – túnghan tariyh, әli de jazary tausylmaghan. Memleket basshysynyng bastaghan reformalary men halyq ýshin manyzdy aqparattaryn qalyng oqyrmanyna talmay jetkizip, últymyzdyng tarihy sana-sezimin janghyrtyp keledi. Basylym qoghamymyzdyng ruhany azyghyna ainalyp, jas qalamgerlerding shygharmashylyghyn shyndaytyn abyroyly alangha ainaldy», - dep jazdy.

Suret: Áleumettik jeliden alyndy

Qazaqstan Jazushylar odaghynyng eks-tóraghasy, tanymal aqyn Úlyqbek Esdәulet:

«Qazaq әdebiyetinin» tamyry terende, bútaghy - biyikte, jemisi - júrtynyng jýreginde! Kesheni býginmen jalghaghan, ertenge ruhany jol salghan óreli de órkendi gazet. «Qazaq әdebiyeti» gazeti til men әdebiyettin, óner men mәdeniyettin, dәstýr men tarihtyn, bilim men órkeniyetting taghlymdy, ónegeli jarshysy! Mereytoyyng qútty bolsyn, qazaq baspasózining abyzy!», - dep jazdy.

Toqsan jyl últtyng ruhany azyghyna ainalghan gazetti qúttyqtap jatqandardyng qarasy mol.

Suret: әleumettik jeliden alyndy

Tanymal jazushy, dramaturg Duman Ramazan:

«Qazaq әdebiyeti» qazaq halqynyng ózin-ózi kóretin ainasy, qolyndaghy tuy, ary, úyaty, namysy. Últymyzdyng ruhany ósuine, jan-jaqty damuyna, últ retinde kemeldenuine ólsheusiz ýles qosty. Tipti kenes ókimeti kezinde de búl basylymnyng qazaq qoghamyndaghy orny men yqpaly erekshe boldy. Elimiz ben últymyzdyng mýddesin qorghady, mәdeniyetin, ónerin, әdebiyetin, ghylym-bilimin, salt-dәstýrin, әdet-ghúrpyn dәriptedi, keninen nasihattady. Qazaqtyng qadir-qasiyeti men ana tilimizdi saqtaugha úiytqy boldy, tabandylyq tanytty. Últtyghymyzdy joghaltpaugha, asqaq ruhymyzdy óshirip almaugha, tәuelsizdik ýshin kýresti toqtatpaugha baryn saldy. Osynau qasiyetti jolda eshteneden tayynyp, tartynghan joq. Sol ýshin «Qazaq әdebiyeti» gazeti men onda әr kezende qyzmet istegen qalam qayratkerlerine alghys aitamyn.

Rizashylyghym sheksiz. Osy mindetti tәuelsizdik alghannan keyin de layyqty jalghastyrdy. Soghan ózimning de tamshyday bolsa da ýles qosqanymdy maqtanysh etemin. Aldaghy uaqytta da tәuelsizdigimizding bayandy boluyna, últymyzdyng ruhany týleuine, ana tilimizding túghyryna qonuyna, әdebiyetimiz ben ónerimizding keninen qanat janyna óz ýlesin qosa beretinine kәmil senemin», - dep aghynan jaryldy.

«Qazaq әdebiyeti» gazeti әr apta sayyn, júma kýni shyghady. «Qazaq әdebiyeti» gazetining 1934 jyly 10 qantarda jaryq kórgen alghashqy sanynda «Qazaq әdebiyeti» - últ mәdeniyetin kóterude ýlken oryn alsyn» degen sóz betashar retinde ýlken әriptermen terildi. Alghashqy sanynan-aq gazetting maqsaty osylay aiqyndaldy.

Alghashqy bas redaktor - Ghabit Mýsirepov, jauapty hatshy - Múhamedjan Qarataev boldy. Gazet alghashqy jyldary belgili bir jýiemen jaryq kórmese de óz oqyrmanyn ruhany dýniyemen susyndatty. Oghan dәlel – gazetting taralymy 1934 jyly 1-3 myng kóleminde bolsa, 1935 jyly 3500-ge jetui.

Dese de, 1940-1954 jyldary gazetting shyghuy belgisiz sebeptermen toqtap qaldy. 15 jyldyq ýzilisten keyin 1955 jyldyng qantar aiynda qayta shygha bastady. Qayta jaryq kórgen basylymnyng bas redaktory Syrbay Mәulenov boldy.

Osy jyldan bastap gazet bir jýiege týsip, ózindik jolyn qalyptastyrdy. Qazaq әdebiyetin damytu jónindegi jemisti júmysy ýshin basylym 1984 jyly, ózining 50 jyldyq mereytoyynda «Halyqtar dostyghy» ordenimen marapattalghan. «Qazaq әdebiyeti» - últymyzdyng ruhany ainasy, elimizding әdeby hәm mәdeny ómirin jan-jaqty qamtityn basylym.

Aptalyq óner sýigish oqyrman qauymnyng estetikalyq talghamyn tәrbiyeleude eleuli ról atqardy.

«Qazaq әdebiyeti» gazetining újymyna, barlyq jurnalisterge shygharmashylyq shabyt, enbekterine tabys tileymiz! Qazaqstannyng órkendeui jolynda qalamdarynyz múqalmay qyzmet ýshin alghysymyzdy bildiremiz.

Abai.kz