1-suret. Elbasy kishkentay Mashamen birge. Pavlodar, 2001 jyl.

2-suret. D.Verdy atyndaghy Milan konservatoriyasynyng týlegi, La Skala teatry janyndaghy Joghary muzyka akademiyasynyng studenti Mariya Mudryak. Turiyn, Italiya. 2014 jyl.

Biybigýl apanyng batasy

1-suret. Elbasy kishkentay Mashamen birge. Pavlodar, 2001 jyl.

2-suret. D.Verdy atyndaghy Milan konservatoriyasynyng týlegi, La Skala teatry janyndaghy Joghary muzyka akademiyasynyng studenti Mariya Mudryak. Turiyn, Italiya. 2014 jyl.

Biybigýl apanyng batasy

Ekining biri әn salghan býgingi kýni «mynau keremet әnshi» dep jalang sózben júrtty tanghaldyru qiyn. Alayda bes jasynda «Álemning eng jas opera әnshisi» retinde Ginnesting rekordtar kitabyna engen pavlodarlyq Mariya Mudryaktyng jóni bólek. Erekshe dauysymen tyndaushysyn tәnti etken balghyn qyzdyng mektep qabyrghasynda jýrip-aq milandyq maytalmandardyng kózine týsip, ataqty La Skala teatry janyndaghy akademiyagha qabyldanuynyng ózi nege túrady?!
Ol ómirindegi birinshi bayqaugha 4 jasynda qatysypty. Otbasylyq demalyspen 1998 jyly Yaltagha barghan Masha kishkentay balalargha arnalghan «Qara teniz» festivalining ýstinen týsedi. Biraq alghashqy irikteu ainalymy ótip ketipti. Áytse de qazaqstandyq qarshaday qyzdyng qúlshynysyna riza bolghan jergilikti úiymdastyrushylar balanyng meselin qaytarmau ýshin konkurstan tys sahnagha shyghugha kelisim beredi. Qúitaqanday býldirshin әndi әuelete shyrqay jónelgende onyng keng diapazonyn estigen kórermender men produserler tandanysyn jasyra almaydy. Osydan keyin ata-anasy Aleksandr men Oliga Mashany óner bayqaularynan qaldyrmaugha tyrysady. Sóitip, nebәri eki-ýsh jyldyng ainalasynda alys-jaqyn sheteldi qosqanda jiyrma shaqty konkursqa qatysyp ýlgerdi. Sonyng eshqaysysynan qúralaqan qaytpaghany óz aldyna, talantty jazbay tanityn súnghyla muzykanttar men produserlerding joghary baghasyn alyp jýrdi. Al Astanada tәuelsizdikting on jyldyghyna oray ótken konsertte  «Qazaq valisin» qúiqyljyta shyrqaghan ol әigili әnshi Biybigýl Tólegenova apasynyng razylyghyna bólenedi. «Masha operada óte qiyndyq tudyratyn «siy» notasyn 7 jasynda erkin alyp túr. Mening ózim ol dengeydi tek 17 jasymda mengerdim» dep aghynan jarylghan qazaqtyng búlbúly aq batasyn beripti.

«Án aitasyng ba, quyrshaq oinaysyng ba?»

Osylay alys-jaqyngha tanylyp qalghan Mashagha birde Pavlodar ónirine kezekti saparynda Preziydent Núrsúltan Nazarbaev qatysatyn sharada әn aitugha úsynys jasalady. Ózing qúralpy balalarmen sayysu bir basqa, el basshysynyng aldynda óner kórsetuding jóni bólek qoy. 2001 jylghy 24 tamyzda Elbasy qalany aralap, «Bayanauyl» mәdeny ortalyghynyng ashyluyna kelgende Mariya Mudryak Núrsúltan Ábishúlymen túnghysh ret kezdesip, «Janbyr» jәne «Kónildi jel» atty eki әnin tamyljyta shyrqady. Riza bolghan Elbasy oghan alghys aitu ýshin janyna shaqyrghanda ol Preziydentke syrtynda «Planetadaghy eng kishkentay әnshi – Masha» dep jazylghan diskisin syilaudy da úmytpady.
– «Qolymdy qysyp túryp jyly lebizin bildirgen Núrsúltan Ábishúly menen: «Án aitqandy jaqsy kóresing be, әlde quyrshaqpen oinaghandy ma?» dep súrady.  «Áriyne, әn salghan únaydy» degenim esimde. Ol kisi kýlip, «Eger jaqsy oqysan, men seni ýlken oqugha týsiremin.  Tanymal әnshi bolasyn» degende quanyshymda shek bolmady. Estelik retinde maghan qol saghatyn syigha tartty. Qazir ol syilyq G.Potanin atyndaghy qalalyq ólketanu muzeyinde túr. Al arada ýsh jyl ótken song Núrsúltan Ábishúly uәdesin oryndap, meni ózim de oilamaghan shyndargha baghyttap jiberdi», – deydi balalyq shaghynyng erekshe sәtterin saghynyshpen eske alghan Masha Mudryak.
Bәri oida joqta bastaldy. Pavlodardaghy №11 mektepte oqyp, qosymsha P.Chaykovskiy atyndaghy muzykalyq kolledjde dәris alyp jýrgen qyzgha bir kýni Italiyadan eki kisi keldi. Býkil әlem boyynsha operadaghy erekshe dauys iyelerin izdep shyqqan olardyng qolynda kýni búryn dayyndalghan tizim bar eken. Mashany Milanda ótetin irikteu sayysyna shaqyra kelipti. Sýrinbey ótse, ataqty opera teatry janyndaghy akademiyada oqityn bolady. Tosyn úsynys Mudryaktar otbasyn qatty quantqanymen, kýmiljitip te qoyghany ras. Qaladaghy bir kәsiporynda bas tehnolog bolyp qyzmet isteytin әkesining tabysy tirshilikten artylmaydy. Joghary oqu ornynda isteydi demeseniz, anasynyng da jalaqysy belgili. Degenmen balanyng baghyn baylamay, qaryzdansaq ta, Mashany jibergen jón dep sheshti.
Mejeli kýni Milandaghy konkursqa әlemning týpkir-týpkirinen nebir talantty balalar jinaldy. Olardyng bәrin qart qúrlyqtyng aty mәlim muzyka maytalmandary múqiyat tyndap, asyqpay syn tezine saldy. Aqyrynda týpkilikti tandau eki qyzgha týsedi. Onyng biri Masha Mudryak edi.        

Qiyndyqtan qútqarghan qamqorlyq

Sol jyly tamyzda Pavlodargha Italiyanyng Bilim ministrinen hat keldi. Mariyanyng La Skala teatrynyng janyndaghy joghary muzyka akademiyasyna qabyldanghanyn habarlap, Milangha shaqyrypty. Alayda, qarjy mәselesin bylay qoyghanda Masha Mudryaktyng Milangha attanuynyng ózi onay sharua bolmay shyqty. Mәsele oblys týgili ministrlik dengeyinde de sheshile qoymady. Qazaqstannyng Italiyadaghy elshisi Birghanym Áytimova da búl sharuagha aralasty. Biraq nәtiyje bolmady. Aqyr sonynda Mashanyng taghy da Elbasymen konsertte kezdesuining sәti týsti.  Astananyng «Kongres-holynda» ótken konsertti tamashalaugha kelgen Preziydent búl kezde Mariya Mudryaktyng janalyghynan habardar edi.
– Óz uәdesin úmytpaghan Preziydent Mashany birden tanyp, dereu Syrtqy ister ministrligine tapsyrma berdi, – deydi әnshi qyzdyng әkesi Aleksandr. –  Eger ol kisi aralaspaghanda mәsele sheshilmes edi. Núrsúltan Ábishúlynyng jeke tapsyrmasymen zayybymdy elshilik qyzmetkeri etip qabyldaghan son, Mashany Italiyagha aparugha jol ashyldy. Alashapqyn jýgirispen jýrip, barlyq  qújattar tez arada resimdelgen song 2004 jylghy 2 qantarda Oliga men Masha Milangha úshty. Sol kýnderding qiynshylyghy men qauyrt qarbalasy esime týsse, әli kýnge kónilim bosaydy.  
Osylaysha, Europanyng әigili qalasyna nebәri eki myng euromen jetken Oliga men Masha pәter jaldap, tiyn sanap kýneltuge kirisedi. Qarajat tapshylyghyna qosa, italiyan tilin bilmeui Mashanyng ózin de, anasyn da túiyqqa tiredi. Ábden qysylghanda Oliga syrghasyn satyp amaldady. Tipti bolmaghasyn keri qaytudy da oilay bastady. Biraq Elbasynyng ózi senim artyp attandyrghanda, «qiyndyqqa shydamay qaytyp keldik desek, estigen júrttan úyat qoy» dep namysqa tyrysady. Masha ústazdarynyng kenesimen italiyan tilin mengeruge kýsh salady. Talpynyp jýrip, alghashqy emtihandaryn óte sәtti tapsyrghan Masha turaly Milannyng jergilikti gazetterinde maqalalar jazyldy. Tili de kәdimgidey tóseldi. Al jazghy demalysta Pavlodargha oralghan әieli men qyzyn Aleksandr әdepkide tanymay qaldy. Bәrin ýnemdep ómir sýrgen Masha ýzilerdey ýlbirep túr edi. Tynyghyp, demalsyn degen oimen Mashany dereu Kókshetaudaghy «Baldәurenge» jiberip, ózderi endigi oqu jylynyng aqysyn oilap qamyqqan ata-ana taghy da Elbasynyng sharapaty tiyedi dep oilamap edi.

Eki ret búiyrghan «Bolashaq»

Dәl sol sәtte Burabayda jýrgen Memleket basshysy N.Nazarbaevtyng demalys kestesine balalar lagerindegi kishkentaylardyng ónerin tamashalau engizilipti. Mine, osy jolghy kezdesu Mashanyng taghdyryna kýrt ózgeris әkeldi. Aldynan jýgirip shyqqan ony Núrsúltan Ábishúly da birden tanysa kerek, qolyn alyp, betinen sýidi. Bir jyl ishinde shetelden ýirenip kelgen italiyansha әnin shyrqaghanda Elbasy әuenge elitip, berile tyndady. Osy sәtti paydalanghan janyndaghy lageri jetekshileri men oblys basshylary talantty qyzdyng Italiyagha qayta baryp, oquyn jalghastyruyna materialdyq mýmkindigi des bermey túrghanyn jetkizip ýlgerdi.  
– Qazir oilap qarasam, bizding otbasymyz ben Masha túiyqqa tirelgen tústa  ýnemi Núrsúltan Ábishúly qútqarushy keypinde shygha keledi eken. Qaranyz, lageridegi konsertten keyin Preziydent qyzymdy endi «Bolashaq» baghdarlamasy boyynsha oqytugha tapsyrma berdi. Tiyisti talaptardyng bәrinen ótken song qújattardy jinap, «Bolashaqtyn» studenti retinde kýzde Italiyagha quana-quana attandy. Endi qalay shattanbassyn, oqu aqysy memleketten tólenedi?! Oghan qosa aiyna 1 myng euro kóleminde stiypendiyasy bar! Onsyz da enbekqor Masha oqugha qúlshyna kiristi. Orta bilimdi Milandaghy tandauly liyseylerding birinde alyp, ónerin shyndaytyn dәristi La Skala teatrynyng janyndaghy joghary muzyka akademiyasynda tyndady. Onda ýzdik shәkirtterding óz elderining tulary beynelengen shaghyn belgini qabyrghagha iletin dәstýri bar eken. Masha bәrinen ozat oqyghan song Qazaqstannyng kók tuynyng belgisi de sol qatardan tabyldy, – dep maqtana eske alady Aleksandr Nikolaevich.
Masha keyinnen «Bolashaq» stiypendiyasyna ekinshi mәrte ie boldy. Qalay deysiz be? Taghy da tikeley Elbasynyng sharapatymen. Taratyp aitsaq, Italiyadaghy opera mektebining qalyptasqan dәstýrine sәikes, Mashagha muzykalyq akademiyamen qatar D.Verdy atyndaghy Milan konservatoriyasynan bilim alu qajettigi tuyndaydy. Búl onyng dausyna shveysariyalyqtardyng qyzyghyp jýrgen kezi ekenin aita ketu kerek. Sebebi, Mashanyng dausy – әlemde siyrek kezdesetin, eng jogharghy әiel dausy sanalatyn dramalyq soprano. Sondyqtan olar Mashagha stiypendiya úsyndy, biraq ol ýshin sol elding azamattyghyn qabyldauy kerek. Alayda múnday syilyqtan bas tartqan Masha Preziydentke hat jazyp, jaghdayyn tegis bayan etedi.  «Hat iyesine jetkenin keyinnen bildik. Bekzat ónerdi erekshe qúrmetteytin әri sýisine tyndaytyn Elbasy Mashagha taghy da «Bolashaqpen» ekinshi qaytara oqugha rúqsat berdi» – deydi sol kýnning quanyshyn әli úmytpaghan әkesi.

Dalanyng dara dausy

Masha Italiyagha barghannan keyin birinshi ret 13 jasynda Chella-Monte qalasynda qazaqtyng últtyq kiyimin kiyip, «Qazaq valisin» oryndapty. Dalalyq dәstýrge tanghalghan kórermenderding biri: «Siz Aziyadaghy handardyn  qyzy emessiz be?», – dep te súraghanyn qaytersiz?! Áriyne, ol eshqanday han qyzy emes edi. Biraq oy-órnekpen әdiptelgen kiyimi men jaltyldaghan sәukelesine qarap, ony ertegidegi shyghystyng has súlularynan әste aiyra almaytynynyz anyq. Onyng ýstine Mashanyng qanyndaghy qasiyet qazaq topyraghymen tikeley astasyp jatyr desek, artyq aitqandyq bolmas.
Bizding Masha 15 jasynda Italiyadan býkil Europagha taraytyn "Rai Uno" muzykalyq telearnasynda tabighy dauyspen әn aitu sayysyna týsedi. Onda jenimpazdy kórermender SMS habarlama joldau arqyly anyqtaydy eken. «Raccomandati» degen ataqty jobagha belgili әnshi-kompozitor Toto Kutunio shaqyrsa da, әnshi qyz  alghashynda bas tartypty.
– Basynda qatty oilandym, – deydi Masha. – Óitkeni, bәsekelesterding bәrining jasy ýlken әri tanymal әnshiler edi. Eng jasynyng ózi 25-te. Qala berdi, «Rai Uno» arnasy býkil Europagha taraydy. Seni qanshama adam synay qaraytyny anyq. Jenilip qalsam ne bolady dep uayymdadym. Degenmen kompozitor maghan qayta-qayta ótinish bildirdi. Milan konservatoriyasyndaghy ústazdarym da telebayqaugha qatysqanymdy qosh kórdi. Alghashynda әnshi-kompozitor Toto Kutunionyng «Men siyaqty eshkim de seni sýie almaydy» degen óte keng taraghan әnin duet bolyp oryndadyq. Sosyn  ózim jeke shyghyp, taghy eki әn aittym. Europalyqtar sonsha tanymal әnshilerding arasynan meni tandap, dauys beredi-au dep oilaghan emespin. Aqtyq qorytyndyda joghary úpay jinap, 1-oryngha kóterilgenimde, Italiyanyng býkil gazeti duyldata jazdy. Mening sheteldik, yaghny Qazaqstannan ekenimdi de sonda bir-aq bilipti. Marapattau sәtinde zalda Italiyanyng әn ónerining jaryq júldyzdary otyrdy. Maghan qorytyndy sóz bergen kezde tikeley efirde darynymdy baghalap, damytugha mol mýmkindik bergen Qazaqstan Preziydenti Núrsúltan Ábishúlyna shyn jýrekten alghysymdy bildirdim.  
Mariya Mudryak songhy on jyldyng ishinde ghajayyp dausymen tek Apennin týbegin ghana emes, býkil Europany eliktirip keledi. Onyng búlbúl ýnin qúmarta tyndaytyndar Aziyadan, sonyng ishinde Qazaqstannan әlemdik klassikalyq ónerge óz ýlesin qosugha layyqty talanttyng shyqqanyna tanghalady. Endi qaytsin, ózgelerding ónerdegi ómiri 18 jastan keyin bastalyp jatqanda bizding qyz búl kezge deyin operanyng otanynda eki oqudy qatar oqydy. Tipti aty anyzgha ainalghan Magda Oliyvero atyndaghy syilyqpen marapattaldy. Liyseyde oqyghan jyldary býkil balalar tapsyrmagha oray ózderining tughan qalalarynyng suretin salghan kezde, Masha tútas Qazaq memleketining kartasyn týsirip, múghalimderdi tan-tamasha etken eken. Osynday otanshyl qyz qart qúrlyqqa tabany tiygennen beri memleketimizding atyn, úly dalanyng dausyn Europanyng tórindegi mәrtebeli sahnalardan  júrtqa jii jattatyp jýr.

Álemning onynshy sopranosy

Masha 2013 jyly Niyderland astanasy Amsterdamda ótken  «Belvedere» bayqauyna qatysty. Klassikalyq әn dodasynyng ereksheligi sol, oghan dýnie jýzining elu shaqty memleketinen ýsh mynnan astam ýmitker qatysyp, aqtyq mәrege tek 160-y ghana jiberilgen edi. Rim men Milandaghy irikteuge kelgen 500 ýmitkerding arasynan ozyp shyqqan Mariya Mudryak aqtyq synda airyqsha daralyghymen tanyldy. Sóitip, әlemning ýzdik sopranolarynyng ondyghyna ilikti. Biyl ol on jasynda qabyldanghan әigili oqu ornymen qoshtasady. Jastayynan júldyzy jarqyrap, aiy onynan tughan Mashanyng endigi jospary qanday?  
– Masha erekshe qamqorlyq kórsetip, óz qyzynday ayalaghan Núrsúltan Ábishúlyna ónerdegi jetistikteri turaly esep berip túrady, – deydi әkesi. – Preziydent ony ýnemi elde ótetin manyzdy konsertterden qaldyrmay, shaqyrtyp jýredi. Amsterdamdaghy bayqaugha qatysqanda da jeniske jetuine tilektestigin bildirdi. Al keyin Europanyng ataqty sahnalary men konkurstarynda Qazaqstannyng jaqsy atyn shygharudan jalyqpau kerektigin tapsyrdy. Uaqyty jetkende elge oralyp, «Astana opera» teatrynan kórgisi keletinin de aitypty. Qyzym memleketten kóp kómek aldy ghoy, endi sonyng ótemin qaytaru jolynda ter tóguden ayanyp qalmaydy.        
Qazaqtar qasiyet tútatyn jylqy jyly Mariya ýshin qayyrly qadammen bastaldy. Italiyanyng Turin qalasynda bolghan AsLiCo halyqaralyq konkursynda jenimpaz atanghan ghalamat dauys iyesi turaly jergilikti basylymdar dýrildetip jazyp jatyr. Óitkeni, búl jenisinen song Mariya Mudryak shygharmashylyq jobalargha, festivalidar men konsertterge shaqyrylatyn europalyq opera әnshilerining tizimine enip, negizgi kózdegen baghytyna joly ashyldy. Endi perzenttik paryzyn sezinip, Europada tughan elding atyn aspandatugha bar ynta-jigerimen kirisken talantty qyzdyng tek tileuin tileyik. Qashan da bәsing biyik bolsyn, Bayanauyldyng búlbúly! 

Abai.kz