Surette - jazushy, ssenarist, kinorejiiyser Ermek Túrsynov. Suret voxpopuli.kz saytynan alyndy.

Xattar tolassyz kelude. Óte kóp. Bireu úzaq jazady, bireu qysqa qayyrady. Bәrine jauap jazyp ýlgeru mýmkin emes.

Qonyrau shalady. Mýldem beytanys adamdar telefonymnyng nómirin tauyp alady, ghalamtor arqyly baylanysady. Produserim «el taghdyryn sheshe alatyn adamdargha jazghan Ashyq hatyndy oqyghan adamdar sany 100 mynnan asyp ketti» deydi. Eki-aq aptanyng ishinde. Al qansha mәrte silteme jasalghanynyn, qayta jariyalanghanynyng esebin bilu mýmkin emes. Jandy jep jýrgen mәseleni qozghappyn.

Rasyn aitayyn, «úrymtal sәtte úpay jinaymyn» degen jaman oiym bolghan joq. Onyng maghan qajeti joq. Al endi halyqtyng qazanday qaynaghan pikirlerin eskerusiz qaldyra almaymyn. Bәrining kókeyinde bir-aq súraq: Qaytpek kerek? Sondyqtan bәrine bir hatpen  jauap qayyrghandy jón sanadym…

Memleketimizdegi dәrmensiz,  qarapayym adamdargha 

 Ashyq hat!      

Qymbatty, bauyrlarym!

Surette - jazushy, ssenarist, kinorejiiyser Ermek Túrsynov. Suret voxpopuli.kz saytynan alyndy.

Xattar tolassyz kelude. Óte kóp. Bireu úzaq jazady, bireu qysqa qayyrady. Bәrine jauap jazyp ýlgeru mýmkin emes.

Qonyrau shalady. Mýldem beytanys adamdar telefonymnyng nómirin tauyp alady, ghalamtor arqyly baylanysady. Produserim «el taghdyryn sheshe alatyn adamdargha jazghan Ashyq hatyndy oqyghan adamdar sany 100 mynnan asyp ketti» deydi. Eki-aq aptanyng ishinde. Al qansha mәrte silteme jasalghanynyn, qayta jariyalanghanynyng esebin bilu mýmkin emes. Jandy jep jýrgen mәseleni qozghappyn.

Rasyn aitayyn, «úrymtal sәtte úpay jinaymyn» degen jaman oiym bolghan joq. Onyng maghan qajeti joq. Al endi halyqtyng qazanday qaynaghan pikirlerin eskerusiz qaldyra almaymyn. Bәrining kókeyinde bir-aq súraq: Qaytpek kerek? Sondyqtan bәrine bir hatpen  jauap qayyrghandy jón sanadym…

Memleketimizdegi dәrmensiz,  qarapayym adamdargha 

 Ashyq hat!      

Qymbatty, bauyrlarym!

Men de sizdermen tileulespin. Jaqsy ómir sýrsek! – dep armandaymyn. Biraq eshkimdi aldap, әsire sóilegim kelmeydi.  Bireuding kónilin qaldyryp, ókpeletip alghym da kelmeydi. Bireudi tildep, jazghyrmaq pighylym da joq. Qiyn. Sebebi bizding ómirimiz jayly qúrghaq, beytarap oy jazu óte auyr.

Júmys tәrtibin ózgertuge mәjbýrlegen poshtamdaghy hattardy oqyp otyryp mynanday oy týidim.

Hat jazyp, pikir bildiretin eng belsendi azamattardyng jasy shamamen  30-40 arasynda eken. Hattarynan «Búl elden ketu kerek, bolashaghy joq» degen lep esedi.

Búghan qatysty eki pikir bar. Birinshisi: «Sen qorqaq, satqynsyn! Otanynnyng basyna kýn tughanda tastap ketuge haqyng joq». Ekinshisi «Dúrys. Ket. Bala-shaghang bar. Solardyng bolashaghyn oilasang  aldy búlynghyr búl elden ketkening jón. Tipti, bir ózgeris bolsa da qay jaqqa qaray qisayarymyz belgisiz».

Zeynetkerler, zeynet jasyna kelip qalghan egde adamdardyng jazghandary tym qarapayym, mýldem basqasha oilaydy. Sharasyzdyqtan sharshaghan. Bir apa: «Ary qaray qalay ómir sýretinimdi bilmeymin, auzy jaryp as ishpegen qyzymnyng shashyna erte aq týsti, ózim uyldyryq dәmin ómirimde ýsh-aq ret tatyp kórippin. Al qyzym bir-aq mәrte auyz tiydi. Baspana alu ýshin, ómir sýru ýshin alghan nesiyelerim bar. Asyraushymyzdan aiyrylghanymyz ýshin tólenetin 12000 tengeni jinamaq bolyp jýr edim, ýmitim aqtalmady! Ne isteymin, aityndarshy, adamdar?… Syrqatpyn… Eng soraqysy eshkimge kerek emespin jәne men sekildiler óte kóp. Keshe su alayyn dep baryp «bagha nege kóterilgen?» desem: «Su bizdiki bolghanymen qaqpaqtary shetelden. Solar qymbattaghan song baghany ósirdik» deydi.

Basqa hattan ýzindi: 1 qantardaghy ózgeristerdi eskere otyryp sәuirde zeynetaqyny 14 payyzgha ósiremiz degenderin mýldem týsinbedim. Sonda 5-aq payyz ghoy? Al olar bizdi 30 payyzgha tonady ghoy?» 

Key qariyalardyng hattarynda arifmetikalyq dәlelder de jýr: «Mynau nan alatyn aqsham, mynau pәteraqy, mynany dәrige júmsaymyn, sonda eki aptagha jetedi eken. Odan keyin she?»

 Al jas otbasylardyng jaghdayy bylay: «Pәter jaldap túramyz, qojayyn jal qúnyn dollarmen esepteydi. Qazir dollar ósip ketti, biz dalada qanghyp qaluymyz kerek pe? »

Ipotekalyq nesiyesi barlardyng jaghdayy tipten mýshkil. Olardy qarttarmen salystyrsaq bolar.

Endi kredit alghandar jayly. Qazaqstan bankterinen alynghan nesiyening 50 % sheteldik valutamen rәsimdelgeni belgili. Endi… jalghamasam da bolar. Aytpasam da týsinikti. Olar tútqyngha týsti.

Jastar. Olar da az emes, birazy shetelde jýrip hat joldapty. Qaytyp oralayyq pa, joq pa? – dep súraydy. Ne aitarymdy bilmeymin.  Áriyne, jaqsy bilimi bar jastardyng elge oralyp, qyzmet etkenin qalaymyn… biraq… olargha qanday kepildik bere alamyn? Ýmittendiru – óte qauipti jauapkershilik.

Barlyq hattardyng ortaq mazmúny – týsinbeushilik, qayransyz kýiinu, sharasyzdyqtan shyrqyrau. Ómirdegi daghdarys olardy óli balyqtay aghyzyp bara jatyr.

Búdan ne týiemiz?

Eng basty, eng nashar qorytyndy – eshkim óz memleketin syilamaydy. Ony asyraushy, qorghaushy esebinde qabylday almaydy. Endi olardyng memleketting eng manyzdy eki tiregi – Qúrmet pen Senimdi qalay qaytaratyndaryna miym jetpeydi. Qyzghan temirdey úshqyndaghan quatty qayda júmsaydy? Oilaudyng ózi qorqynyshty. Odan keyin she? Su shashatyn kólikter? Avtomattar?  Jo, oghan bara qoymaydy. Kóz jasyn sýrtip tastap, jýre beredi. Osy dúrys ta shyghar, Maydannyng keregi ne? Onday bizding qolymyzdan da kelmeydi. Biraq, búdan әri búghyp jýre beruding de jóni joq. Sonda qaytpek kerek?

Elding esi shyghyp jýr. Bankter tóniregindegi dýrbeleng devalivasiyany oilap tapqandardyng aramza tirligi dep oilaymyn. Logikalaryn ә degennen týsinbedim. Jalghan SMS taratqan arantdatushylardy ústapty. Onda bәleni bastaghan Últtyq bank qyzmetkerleri nege jazalanbaydy? Olar búzaqylar sekildi jasyryn jolmen jalghan aqparat taratqan joq qoy. Olar baspasóz betinde ant-su iship otyryp, «bәri keremet» – dep aldady ghoy. Osydan keyin «osy bankte Últtyq ne bar?» dep oigha qaldym. Negizi – Antiyúlttyq-au.

Devalivasiya degendi qalay týsinemin? Qarapayym mysalmen aitayyn.

Eng әueli, azattyq auasyna mas bolghan 90-jyldary palitomdy sheship berdim. Jaraydy, el qatarly kýrteshemen jýre túrarmyn dep oiladym.  Alayda, biraz uaqyttan keyin kýrteshemdi beruge tura keldi. Odan keyin pidjak ketti. Al juyrda rúqsat súramastan  kóilegimdi sypyryp aldy. Ishkóilekpen qaldym. Suyq qoy, jauraymyn, elden de úyat. Onyng ýstine «ishkóilegimdi sheship alsa qaytemin?» degen qorqynysh ta bar. Sondyqtan teledidarda jýzi jylmighan bireu eldi sabyrgha shaqyryp «Bәri keremet bolady» dep  jatsa selt ete týsetin dәrejege jettim. Álgi jylmighan mysqyldap, uәdeni ýiip-tókken sayyn mening kýdigim úlghaya týsedi.

Jaraydy. Devalivasiyany qoya túrayyq. «Shyghasygha iyesi basshy» demeushi me edik. Onyng ýstine birinshi ret emes. Ish uday ashidy, biraq kónemiz. Mening aitpaghym basqa. Bay memlekette kedey bolyp kýneltetin masqara kýige qalay jettik? Qazaqstandy biznes-joba dep qarap kórelikshi. Otbasylyq emes, jalpyúlttyq biznes esebinde qarastyramyz. Bizding Qazaqstan óte tiyimdi joba.

Qazir «Bizdi jerde Mendeleev kestesining bәri bar!» deu sәnge ainaldy. Al, Odaq qúlaghan jyldary әskery óndiris, óndeushi industriyany aitpaghanda elimizde atomdyq, auyr jәne jenil ónerkәsip damyp túrghany esinizde me? Júmys istep túrghan zauyt, fabrikalar she. Qansha milioner-kensharlar bar edi. Qansha astyq oratynbyz! Milliardttap ótkizetinbiz. Osynyng bәri boldy, ýzdiksiz júmys istep túrdy. Tek damytu kerek edi. Bizde – Baza boldy. Jәne eng basty kapital – Adam. Sauatty halyq.

Qazir sol Adam qayda ketti? Sovet kezinde bilim alghan qanghybastar qazirgi ýzdikterden sauatty.

Sovetti saghynyp otyrghan joqpyn. Tek, «Sonyng bәri qayda qúrydy?» degen súraq maza bermeydi.

Millioner kóz júmghannan keyin aqymaq balalary әke baylyghyna ie bola almay, dem arada jalanayaq bolyp shygha keletini jii kezdesetin oqigha. Al, bizding jaghdaydy oilanbastan Ginnes kitabyna engizuge bolatyn shyghar. Tútas memleketti taqyrgha otyrghyzdyq! Búl ýshin óte «qabiletti» bolu kerek…

Jaraydy, sybamay, sabyrmen sóileyin.

Biz neden bastadyq?

Biz ózimizge kósemder tandadyq. Onyng qalay bolghanyn bәring biletindikten toqtalmaymyn. Sodan son, bizding mәselemizdi kósemderge jetkizetinderdi tandadyq.  Mine, osy túsqa sәl toqtalu kerek.

Myna – sen. Ózine jauap bershi. Sen qalay tandau jasadyn? Sol saylaugha bardyng ba? Sen ýshin televizor tandau jasady ghoy. Janaghy deputatty kýnine jýz mәrte kórsetetin: әueli әskerde  qyzmet etip, qarulastaryna qalay kómekteskenin, sodan keyin stanok basynda túryp, shyp-shyp terin әzer sýrtkenin, sodan keyin kәri kempirding sómkesin alyp, joldan jetelep ótkenin… Esinde me?

Basqa deputatty alalyq. Án salady. Ánshi bolghanda da keremet. Búlbúl! Qala bitkendi aralap shyqty. Shyrqap jýr. El japyryla qúrmet kórsetip, shapan jauyp jatyr. Oghan qalaysha dauys bermeysin? Bireu:  «Toqtandar! Osynyng múrnyna sayasattyng iysi bara ma?» dep toqtatpaq bolyp edi sen: «IYisshil boludyng qajeti qansha? Ony halyq jaqsy kóredi!» dedin. Aqyry ne boldy? Ánshini joghaltyp aldyq, al jaqsy sayasatkerge qolymyz jetpedi. Ol bolsa otansýigishtikpen oinay bastady. Ol halyq әnderin oryndaushy edi ghoy, dýniyetanymy sol әndermen qalyptasty. Al, ol әnderding 18 ghasyrda tughany… jaraydy, búl asa manyzdy emes.

Bәlening bәri «solar nege ózgerip ketedi?» degen súraqta jatyr.  Sol televizor eki deputatyndy basqasha kórsetedi: júmsaq oryndyqta qozghalmay otyryp, noqat qana basatyn adamnyng semirmeui mýmkin emes qoy. Kim de bolsa jarylarday tyrsiyp shygha keledi.

Endigi ókpeng kimge kerek? Ózing tandadyng ghoy.

Sondyqtan esh ashulanba. Olarda biz sekildi, tek basqa, arghy  jaghagha ótip alghan. Al, kópir joq. Dúrysyn aitqanda, kezinde bolyp edi, solar óz qoldarymen órtep jiberdi. Ashpaytyn esikti qagha bergennin payda joq degisi keledi. Ekining biri: ne qojayyn ýide joq, ne estimeydi. Nemese, estigileri kelmeydi. Ayyrmasy shamaly. Bastysy – ol esikti qaghyp qolyndy auyrtpa. Terezesining astyna baryp aighaylyp, ýiin órteuge talpynudyng da keregi joq.

Osy kýni televiydenie men basylymdardy iyelenip alghandar stakangha bir jútym su qúiyp berse ishuge qorqaqtaymyn. Sondyqtan jurnalisterge ókpeleuding de jóni joq. Olardyng kóbi jiyrenip jýrip tapsyrys oryndauda. Al tapsyrys berushi kim? Dúrys.

Menttargha da ókpeleme. Júmystary sonday. Bylghanyshqa shylanghan ba? Endi, ol júmysty da bireu atqaruy kerek qoy. Al, olargha kim aqsha tóleydi? Dúrys.

Jalpy eshkimge renjuding qajeti joq. Bәrimiz bir shynyraugha týstik. Endi shyghatyn jol izdeu kerek. Bәrimiz júmyla. Men aitqan jurnalisterde de, mentter de, sardarlar men sarbazdar da, aram oiy iske aspay qalghan shonjarlar da, emtihangha kerek aqshasyn tiyndap jiyp jýrgen student te, basty bankirler, qarjygerler de, naghyz qazaqtar men jarty qazaqtar da, shiyregi ghana qazaqtar da jol izdeui kerek… kemedegining jany bir, al jagha kórinbeydi. Áli baghytty ózgertip ýlgeretin uaqyt bar. Az, biraq, bar. Al kelesi joly referendum, ya bolmasa, saylaugha shaqyrsa qaghazyndy jәshikke salmay túryp jaqsylap oilanyp al.

Qarashy: olardyng bizge paydasy shamaly, tek óte jaman dert júqtyrdy. Bizden basqa әlemning birde-bir memleketinde meshit janynda óte qymbat kólikter syqap túrghanyn kórmeppin. Esh memlekette dәl bizdegidey asta-tók saltanatty sharalar, nesie alyp jasaghan toylar joq. Esh jerde toy jasasam adam qataryna qosylamyn degen pighyl joq. Esh jerde dәl bizdegidey shlagbaumdar, torly terezeler, qytay qamalynday qorghandar, kýzetshiler, beynebaqylau, jeke túraqshy  degender joq…

Olar sol zәulim qorshaudy kimnen qorqyp saldyrady dep oilaysyn? Kimnen jasyrynady? Bizden. Al, biz qandaymyz? Mýmkin bizde bir kinәrat bar shyghar? Asa ashushanbyz ba? Mýmkin, yzaqor, kórealmaushylyq bunaghan pendemiz? Aurumyz ba? Mýmkin ash shygharmyz? Biz jyltyraghan dýniyege ashqaraqpyz. Mysaly  elimizding atauyn  Pәkistan, Aughanstanmen shatastyratyny jýikemizge auyr tiyedi. Bylay aitqanda bizdi qorshaugha ne jazamyn, qanday týske boyaymyn degen kóbirek tolghandyrady.  Al sol qorshaudyng ishinde ne bolyp jatyr: tozghan kóilegimizding jaghasynan silkilesip, balalarymyzdy shetelge satu-satpau turaly daulasyp, Almatynyng atauyna qatysty daudy  shyr ainaldyryp, naghyz qazaqtyng ishindegi naghyzy kim desip shulap jýrmiz. Qyzyq: qayyrshy memlekette qyryq million turaly habardyng  reytingi joghary, teatrlar bos túr, al biz han sarayynday Astana-operany salamyz, qala ishin ózge bóten  astanalardyng simvoldarymen toltyryp tastadyq. Alaulatyp-jalaulatyp kóp keshen, infraqúrylym salynghan Aziada-2011 qalay ótkeni esinde me?  Endi  »Ekspo-2017″ men  Uniyversiada-2017 kele jatyr… Al qariyalarymyz nan satatyn sórening janynda tiyn sanap әli túr. Balalarymyz she… Balalarymyz osynyng bәrin kórip jýr ghoy. Olar óte sezimtal, bәrin týsinedi. Suayt, ekijýzdi, júlyp týsudi oilaytyn taghy bir buyn ósip keledi.

Sonda saghan keregi ne?

Osyghan deyin kóre túra, qybyr etpedin. Saghan bәribir edi.  Memleket degen sen ekenin әli týsingen joqsyn. Al onday memleketti basqaru onay. Biraq sol memleketting bolashaghy bar ma? Uaqyt ótip barady, al últtyng degradasiyagha úshyraghanyn týsinip, toqtatugha talpynghan eshkim joq.  Sen – tunneli ishindesin. Boylaghan sayyn týnek jútady.

Al týnek degen ne? Logika boyynsha týnek – jaryqtyng joqtyghy. Sol jaryqty kim jaghuy kerek? Bas elektrik pe? PIYK-ing múrtty bastyghy ma? Mýmkin kassadaghy yrjaqay shyghar? Joq. Kýiip ketken shamdy ózing baryp auystyrmasang saghan eshkim sham jaghyp bermeydi. Sonda ghana kózing ashylady. Ol ýshin ne isteu kerek?

Eng әueli týkke keregi joq televizordy óshirip tasta. Qaltafonnyng qúly boludy da doghar. Sen – onyn, әlde, ol – sening qúlyng ba? Basqa … gadjetterden de qútyl. Auzyna salghannyng bәrin júta bermeuge tyrys. Donyz emessing ghoy. Ózgening qoqysyn qylghytqannan ne útasyn? Jaqsy sayttardy tauyp al, ondaylar az da bolsa bar. Olar oqytady. Aghartu júmysymen ainalysady. Olarda ashy zapyran, arsyz sózder joq. Sodan keyin, aspangha kóbirek qara. Basyndy kóter. Sening babalaryng Kókpen tildesken. Janarynmen jer shúqy berme. Aynalana qara. Eng bolmasa anana habarlas. Balannyng kópten beri súrap jýrgen oiynshyghyn әper.  Qar barda taugha aparyp, syrghana. Búl – songhy qar. Janyndy tazart. Aryl. Jýikeni jýndey týtip ómir sýruge bolmaydy. Boylaghan sayyn batyp baramyn dep qaymyqpa. Ómirden qoryqpa. Ol da әrtýrli bolady.

Týnildirdi me? Týnile berme. Odan da ózine jәne tuystaryna ne úsyna alatynyndy oila.

Kelisem. Jamandyq kóp. Ony ómirge әkelgen ózing jәne sening beyshara keypindi kórgen sayyn ol kýsheyip keledi. Jiyirkene berme, asqazanyna auyr tiyedi. Amalyn izde. Jәne bir nәrseni týsin. Ómir janynnan ótip barady. Al sen әli tosyp túrsyn. Ertenine, әldekimge ýmitpen qaraysyn. Týsinshi. Erteng – joq. Árqashan tek – býgin bolghan. Býgini býtinderding ghana esigin Erteng qaghady. Sonda ony ýreymen kýtkendi qoyasyn. Ol jadyrap, sabyrmen keledi. Onda jaqsy, tik túryp  ómir sýresin. Áytpese, jer iyiskegenine kóp bolghan    tizeng úiyp qalghan shyghar.

Tonalghan, úsqyny qashqan, aldanghan, kembaghal keypine qaramay búl memleket biz ýshin qymbat. Densaulyq, bilim, ghylym,  bәri kýiregen, jarty baylyghy tonalyp, qyryq qyrdan asyra jasyrylghan memleket pe jýikene tiyetin? Biraq, sen ony óz jýreginnen júlyp tastay almaysyn. Sen osy elde ómir sýresin. Bil. Otan degen deputattar men ýkimet emes. Tipti, preziydent te emes. Otan – sen jәne balalaryn. Ata-anan, dostaryn. Taghy bir aitatyny, sen qanday bolsang otanyng da sonday. Sondyqtan ózinnen basta.

Jolgha týkirme, eshkim kórip túrmaghan sәtti paydalanyp temeki túqylyn jerge tastay salghandy qoy. Qoqys jәshigine ainalghan elden sharshaghan adam kirpiyaz boluy kerek. Óz ýiindi  jihazy temeki shoghymen kýigen, qoljuary dәrethanagha ainalghan, tórine deyin las ayaqkiyimning izi japqan arzan qonaqýy dәrejesine týsirme. Týrkiyagha, Ámirlikterge qydyryp bara qalsang sen olay istemeysin. Istetpeydi de. Óitkeni, týrikter men arabtar óz ýiin jaqsy kóredi.

Sen qazir aitugha onay dep oilap otyrghan shygharsyn. Maghan sen, múndaydy aitu da onay emes. Búl taqyrypqa sóileu maghan tym auyr tiyip otyr. Ótirik aitqym kelmeydi, demek, búdan ary qiynday bermek. Bizding súryqsyz әlem biylikting arqasynda emes, bizding boyymyzdaghy tabighy jalqaulyq, boykýiezdik, qaranghylyqtyng arqasynda aman túr. Onyng tiregi – ózgeriske úmtylmauymyz.

Bizdegi túraqtylyq enbekorlyqtyng emes, mol shiykizattyng jemisi.  Úzaq jyldardyng ishinde tez ýirengenimiz satu ghana boldy.  Sodan týsken aqshagha azyq-týlik alamyz, tipti, airan men sýt te syrttan tasylady. Jaqynda janarmay qymbattaydy, demek, bәri qymbattaydy. Múnay óndeytin zauyttarymyz az, jabdyqtary eskergen. Tapqan aqshamyzdyng bәrin olar Astanagha júmsap ýlgergen. Sondyqtan devalivasiya inflyasiyagha jetelep aparady. Zeynetaqy jinaghy syndy salymdardyng barlyghy qúnsyzdanady. Biyik minberdegiler sheteldik investorlardy tartatyndaryn aituda.  Biraq, olardyng bizding aqshamyzdy búryn da joghaltqanyn eshkim úmytqan joq.  Al, Últtyq bankting myna arsyz әreketinen keyin el senimi mýldem saulghany anyq. Preziydent byltyr «birneshe kompaniyanyng mýddesine bola devalivasiya jasaugha bolmaydy» dep edi. Biraq, jasaldy.

Dәl osy jaghdayda mening qolymnan ne keledi?

Shamam keletini – jyly sózben qoldau kórsetu. Azdap kónilindi kóterermin. Turasyn aitqanda mening enbegim, barlyq kitaptarym men filimderim seni qoldau ýshin jasalady, jazylady. Jәne men saghan «Oylan!» dep ótinish aita alamyn.

Men «17-aq million halyqpyz, alauyzbyz» degendi jii estiymin. Búl – shyndyq. Biraq, biriguimizge kim kedergi? Qan tazalyghy jayly sarnaytyn kókezuler me? Qanqúily memleket qúrudy kókseytin, fashistikke boy aldyrghan «batyrlar» ma? Ormangha baryp úlysyn. Biz myna әlemde ózimizden basqa eshkimge kerek emespiz. Onda nege әlemge únamaq bolyp alqynamyz? Eng әueli bir-birimizge, ózimizge únap alayyq. Búnyng ne qiyndyghy bar?

Eshkimning jolyn kespe, dabyl basyp, júlqynba. Aqymaqtyng aghyzyp kele jatqanyn kórseng ótkizip jiber. Úzaqqa barmas. JolPolgha para berging kelmese – ereje búzba. Jәne jymiyp jýr. Analar óz ýiinde sóitedi ghoy. Jalghan kýlki deysing be? Maghan salsa jaman ashudan jalghan jymiys artyq. Sol sәtte óz ýiinde ózindi jat sanaghandy qoyasyn. Jәne sol sәtte olar әsker men polisiyanyng sanyn  emes, halyqtyng sapasyn arttyru kerektigin týsinetin shyghar. Bilim men mәdeniyetti kóterer. Últtyq qauipsizdik degen avtomat, su shashatyn kólik, soyyl sýiretken polisiya emes, kónili toq, júmyspen qamtylghan halyq. Beybit ómir qabaghan iyti bar jerde emes, kórshi de, qojayyn da meyirimdi elde.

Esimde, Ol: әueli ekonomika, sodan keyin ghana sayasat dep edi. Halqy sapasyz memlekette eshqanday sayasat, eshqanday ekonomika órkendemeytinine senimim kәmil.

Eger sen óz sapandy arttyrugha asyqpasan, sәlden keyin otandy qútqaru turaly oilar da mazalaghanyn qoyady. Súraq «otandy mynandan qalay qútqaramyn?» dep ózgeredi. Búndaydy «jeztyrnaq aulau» deushi edi.  Biraq,  juyrda jeztyrnaqtar bizdi ansha qyruy  mýmkin ekenin sezemin.

Berilme. Jasyma. Tobyrgha ainalma. Barrikada turaly da oilama. Ol – jaman oi. Bireuler shalyp qúlatty dep esepte.  Osy qúlaugha ózinning ýles qosqanyndy da úmytpa. Ornynnan túryp, algha bas. Aqshannan aiyryldyn, ol tek aqsha ghana. Esesine opasyzdyqtyng qay tústan keletinin týsinip aldyn. Jәne qay sәtte  toqtau kerektigin tek sen sheshetinindi esten shygharma. Ómir jalghasyp jatyr, onyng qanday bolatyny tek saghan baylanysty.

"Parasat" jurnaly (http://parasat.info)