(óz oiym)

Eldos Orda jelide

"Tәnirshilikting joyylumen birge qazaqtyng búrynnan kelgen kóp dәstýri joghalady" dey otyryp, Eldos orda islamnyng qanday jaghdayda da ýstem bolyp qalaryn aityp otyr... Yaghni, "jeniske jetken islam" jenilgen tәnirshilikpen birge onday salt-dәstýrlerdi "yghystyrugha" mәjbýr bolady deydi...

Sóitip, ol Islamdy "alys qashyqtyqtan" qorghashtap, ol dinning (islamnyn) "qay baghytta damuy kerek ekenin" ózining "iydeologiya kerek" degen sózine sidyrghan.

Yaghni, múnda islamdy iydeologiyagha endiru kózdelgen.

Endeshe, ol jaghdayda Din qalayda IYdeologiyanyng diny platformasy bolyp shyghady eken...

(Bylaysha shyndyq siyaqty).

Alayda, múnda qazaqtyng salt-dәstýrlerine degen "súranys" onyng últ retinde damumen, derbes memleket retinde damuymen birge arta beretini eskerilmegen. Avtor múny esepke almaghan...

Olay bolsa, salt

t-dәstýr "tәnirshilikpen" birge joyylyp ketpeydi.

Kerisinshe, salt-dәstýr "tәnirshilik" arqyly óz pozisiyasyn nyghayta týsedi.

Qúdaygha shýkir, "tәnirshiler" qazir ózderin "dinbiz" demeydi. "Dýniyetanymbyz" deydi. Olar sol arqyly qazaq salt-dәstýrlerining dýniyetanymdyq jәne filosofiyalyq mazmúnyna iyelik etude.

Aqyr sonynda, qazaqtar diny radikalizmnen arylyp, osy "tәnirmen úshtasqan" dýniyetanymdy (ishinde diny maghynagha jaqyn nanym-senimi saqtalghan) ózining "memlekettik jәne qoghamdyq damu iydeologiyasy" etip qayta qúrady (evolusiya zany).

Qazaq, osy túrghyda kórshi qytay siyaqty qalypty tandaydy. (Qytayda din joq, konfusianstvo ilimi bar.Bar salanyng erejesi soghan negizdelgen).

Al, bizde osyghan úqsas Tәnir ilimi kýsheyedi.

Ol ilim Konfusiyanstvo siyaqty ghylym men bilimge ashyq.

Sondyqtan, tәnirshilik - qazirden bastap ghylym-bilimdi algha shygharyp jatyr.

Bolashaq osy baghytta damidy

Ábdirashit Bәkirúly

Abai.kz