Sonymen, erten, 27 qarashada elimizge Resey preziydenti Putin keledi. Áleumettik jelilerde «bәrin bilgishter» osy oqighagha qatysty әrqily boljam aityp jatyr. Keybiri tipti qara aspandy tóndirip, «endi kýnimiz qarang bolmaq» degen synayda pikir bildirude.

Soghan qatysty ýsh oiym bar.

Birinshiden, mening biluimshe (jәne ony resmy aqparat rastap otyr), búl aldyn-ala josparlanyp qoyghan sapar. Yaghni, Qazaqstan men Reseyding shekaralas oblystary basshylarynyng qatysuymen ótetin dәstýrli jiyn, ÚQShÚ sammiyti degendey. Múnday jiyndar búryn da bolghan, bolashaqta da bola beredi. Eki jaqty da kelissózder bolady eken.

Ekinshiden, jәne ony moyyndau kerek, Ukrainagha qarsy soghys ashqan kórshi elding basshysy kýni keshe tórtkýl dýniyeni shoshyndyrghan birqatar, ashyqtan-ashyq militaristik mәlimdemeler jasap qoydy. Onyng ishinde yadrolyq qaru qoldanu mýmkindigi men kýni keshe Ukrainany bombalaghan «Oreshniyk» faktory bar. Qazaqstandy da sharpyp jatqan dýniyejýzilik dýrbeleng dәl sodan tuyp otyr dep oilaymyn.

Árbir qimyl-әreket oghan qarsy qimyl-әreket tudyratyny fizikagha ghana emes, sayasatqa da qatysy bar ekenin bilgen júrt, әriyne, alandauly. Biraq Qazaqstannyng býgingi biyligi ózin soghys alanyna tartugha qarsy ekenin ashyqtan-ashyq mәlimdep otyr. Yaghni, «Resey bizding kórshimiz, onymen tatu-tәtti ómir sýre beremiz, biraq soghys – onyng óz tandauy, onda bizding shataghymyz joq» degen ústanym. Onday pozisiya dúrys dep sanaymyn.

Ýshinshiden, keybir sheteldik BAQ-ta osy kýnderi «Qazaqstan odan sayyn Reseyge tәueldi bop bara jatyr, Putinning sapary sonyng bir aighaghy» degen synaydaghy habarlar tarap jatyr. Áriyne, biz әzirshe eki memleket basshysynyng arasyndaghy qarym-qatynastyng egjey-tegjeyin bilmeymiz. Sapar barysynda qol qoyylatyn qújattar turaly da kóp aqparat joq. Aytpaqshy, sol jobalar jayynda aldyn-ala aitylmauy da eldi biraz alandatyp jatyr, óitkeni Batys sanksiyalarynyng astynda qalghan reseylik biznes bizding elge ekonomikalyq ekspansiya jasap jatyr degen sóz de joq emes. Ony әzirshe resmy derekkózderi joqqa shyghara qoymady. Osynyng bәri eldegi «orysfobiyasynyn» qoltyghyna su býrkip jatqany da ótirik emes.

Alayda óz basym qazirgi preziydent Toqaev oqyghan-toqyghan, tarih men әlemdik sayasattaghy jeke basshy túlghalardyng óz últynyn, memleketining bolashaghy ýshin qalay kýreskeni jәne de olay jasamaghandarpdyng taghdyry qanday bolghanynan basshy dep sanaymyn.

Bәlkim, osynday syny kezende birjaqty baybalamgha salynbay, asa qiyn jaghdayda túrghan memleketimizding Tәuelsizdigin sózben de, ispen de qoldaytyn kez kelgen shyghar?

Reseydegi sayasy jaghday da ózgerer. Putin mәngi emes. Uaqyty kelip, ol elde de progresshil, basqa eldermen, sonyng ishinde, kórshilerimen tatu-tәtti ómir sýrgisi keletin, demokratiyalyq jolmen, yaghny halyqtyng shynayy tandauymen basshylar biylik basyna keler .

Olay aityp otyrghanymnyng bir ghana sebebi bar: preziydentter keledi, ketedi, al bir-birimen til tabysyp, bir-birining mýddesi men qajettilikterin eskerip otyratyn halyqtar – mәngi.

Ertengi resmy sapar qarsanynda aitqym kelgeni osy edi.

Ámirjan Qosan

Abai.kz