Túraqty damu maqsattarynyng jetinshi baghyty – «Qoljetimdi jәne taza energiya», býkil әlemdegi adamdargha túraqty, qymbat emes jәne ekologiyalyq taza energiya kózderin úsynudy kózdeydi.

Energiya – ekonomikalyq ósuding jәne adamzattyng ómir sýru sapasyn arttyrudyng basty qozghaushy kýshi. Sonymen qatar, energiyany óndiru jәne tútynu klimattyng ózgeruine әser etetin negizgi faktorlardyng biri bolyp tabylady. Sondyqtan qymbat emes, taza energiyagha kóshu – túraqty bolashaqtyng negizgi qadamy. Energiyanyng qymbattyghy óndiris shyghyndaryn arttyrady, búl tútynu tauarlary men qyzmetterding baghasyna әser etedi. Qoljetimdi energiya halyqtyng ómir sýru dengeyin jaqsartyp, ekonomikalyq ósudi yntalandyrady.Qymbat emes energiya kedeylik dengeyin tómendetip, barlyq adamdargha teng mýmkindikter úsynady. Ásirese, auyldyq aimaqtarda elektr energiyasyna qol jetkizu halyqtyng әl-auqatyn arttyrugha septigin tiygizedi. Janartylatyn energiya kózderi (kýn, jel, gidroenergiya) parniktik gazdardyng shygharyndylaryn azaytyp, ekologiyalyq túraqtylyqty qamtamasyz etedi.

QazÚU Zang fakuliteti memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy, konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng bilim alushylarymen jogharyda atalghan taqyryp ayasynda dóngelek ýstel ótkizdik. Studentterding oilary tyndalyp,pikir almastyq.Qara shanyraq studentteri qymbat emes jәne taza energiyany qamtamasyz etu joldaryna birneshe mysaldar keltirdi:

1. Kýn, jel, biomassa jәne gidroenergiya siyaqty energiya kózderin paydalanudy arttyru. Búl energiyany óndiruding túraqty әri tiyimdi әdisi.

2. Energiyany óndiru, jetkizu jәne tútynu ýderisterin ontaylandyru arqyly shyghyndardy azaytu.

3. Energetikalyq tehnologiyalardy bólisu, investisiyalar tartu jәne janartylatyn energiya jobalaryn damytu ýshin elder arasyndaghy seriktestikti nyghaytu.

4. Energiya baghasyn tómendetu ýshin subsidiyalar engizu jәne janartylatyn energiya sektoryndaghy tehnologiyalardy qoljetimdi etu.

5. Sifrlyq tehnologiyalardy qoldanu: «Aqyldy» energetikalyq jýieler men sifrlyq platformalar arqyly energiyanyng tiyimdi paydalanyluyn qamtamasyz etu.

Qazaqstan janartylatyn energiya kózderin damytugha erekshe nazar audaruda. Elding keng tabighy resurstary (kýn, jel jәne su әleueti) túraqty energetikalyq sheshimderdi engizuge mýmkindik beredi. Qymbat emes jәne taza energiya – әlemdik qoghamdastyq ýshin manyzdy basymdyq. Búl tek klimattyng ózgeruining aldyn alyp qana qoymay, sonday-aq milliondaghan adamdardyng ómirin jaqsartugha mýmkindik beredi. Qazaqstan siyaqty elder janartylatyn energiya kózderine investisiya salyp, túraqty damu maqsattaryna qol jetkizuge yqpal etude. Árbir eldin, úiymnyng jәne jeke adamnyng osy prosestegi ýlesi manyzdy.

Torgauytova B.

Ál-Faraby atyndaghy QazÚU memleket jәne qúqyq teoriyasy men tarihy, konstitusiyalyq jәne әkimshilik qúqyq kafedrasynyng agha oqytushysy, z.gh.k.

Abai.kz