"Amerikany qaytadan qúdirettendiru" úranymen ekinshi ret preziydent bolyp saylanghan Tramptyng ekonomikalyq sayasaty eki baghytta: ishte salyqty azaytu, syrtqa kedendik salyqty kóbeytu. Jalpaq tilmen aitqanda óz halqynyng qaltasyna týspey, shetel tauarlaryna jasalghan jenildikterdi alyp tastap, paydany solardan eselep qarpyp qalu.

Tramp qantardyng 25-kýni Las-Vegastaghy kazinolargha baryp, dillerlerding shәy púly men kezekshilikten tapqan artyq aqshasyna salynatyn tabys salyghyn alyp tastaghanyn aityp, saylau aldy bergen uәdesin oryndaghanyn mәlimdedi.

Qantardyng 29-kýni AQSh senaty Tramp Qarjy ministri lauazymyna úsynghan Skot Bessanttyng kandidaturasyn maqúldady. Kezinde әlemdi uysynda ústaghan qarjy magnaty Sorostyng kómekshisi bolghan 62 jastaghy milliader senatorlar aldynda Tramptyng ekonomikalyq sayasatynyng dúrystyghyn dәleldep baqty. Demokrattardyng "ishte salyqty azaytu, syrtqa salyqty kóbeytu strategiyasynyng eldegi әreng auyzdyqtalghan qymbatshylyqty taghy da ýdetpey me" degen alanyna salyqty azaytpasa eldegi orta taptyng jandayynyng týzelmeytinin, kedendik salyqty kóbeytu әdil bәsekelestikti qamtamasyz etetinin aityp, tiyanaqty týsindirdi.

Bizdegi seysenbide ótken keneytilgen ýkimet otyrysynan keyin Qosymsha qún salyghynyng 20 payyzgha kóteriletini qoghamnyng basty talqysyna ainaldy. Ózimiz kiretin Euraziyalyq ekonomikalyq odaq elderinde, atap aitqanda Resey men Belaruste QQS 20 payyz bolsa, bizding ýkimette sol dengeyge kótergeli otyr. Al әlemning "birinshi ekonomikasy" sanalatyn Amerikada QQS atymen joq. Key shtattarynda búryn bolghanymen, qazir alynyp tastalghan. Bizding shyghys kórshimiz Qytayda QQS-nyng eng jogharghysy 13 payyz. Temeki men araqqa salynady. QQS Qytay salyq týsimining 50-60 payyzyn qúraydy. Qytayda zandy tirkelgen 43 million (Qazaqstannyng halyq sanynan eki ese kóp) orta jәne shaghyn biznes subektysi bar ekenin eskersek oghan tandanugha, ózimizben salystyrugha kelmeydi.

Tramptyng budjettik týsimdi ýnemdeu ýshin subsidiya esebindegi fedaraldyq  ishki-syrtqy shyghyndardy qysqartugha qol qoyghany belgili. Oghan medsaqtandyru, әleumettik tólemder kirmeydi. Sol arqyly 2 trillion dollar ýnemdemek. Búl qazaqsha aitqanda "Kórpege qaray qósiluge" emes, "Tarta jeseng tay qalady, qoya jeseng qoy qalady" úghymyna keledi.

Tramptyng biznesten sayasy sahnagha kelgeli beri Búqaralyq aqparat qúraldarynan eng kóp teperish kórip kele jatqan sayasatker ekeni belgili. Aldynghy joly preziydent bolyp túrghanda da, osy jolghy preziydent saylauy kezinde de, qazirde ýnemi aqparattyq shabuylgha úshyraumen keledi. Oghan bola tonyn otqa tastap otyrghan Tramp joq.

Qantardyng 28-kýni Tramptyng jana saylanghan baspasóz hatshysy Kerolayn Livit tanymal blogerler men әleumettik jeli júldyzdarynyng Aq ýiding tilshiligine ótinish bere alatynyn mәlimdedi. "Biz erkin jurnalisterdi, blogerlerdi, әleumettik jelide óz stiyli bar belsendilerdi Aq úiding tilshilik kuәligine ótinish beruge shaqyramyz" - dedi.

Ol búl qadamdaryn "Qazir jastardyng arasynda aqparat qúraldaryna degen senimning tómendep ketkenin, Tramp әkimshiligi Aq úige tanymal dәstýrli BAQ ókilderin kirgizip qana qoymay, qoghammen jalpy bettik diolog ornatudy qalaytynyn",sol maqsattaghy әreket ekenin  týsindirdi.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz