"امەريكانى قايتادان قۇدىرەتتەندىرۋ" ۇرانىمەن ەكىنشى رەت پرەزيدەنت بولىپ سايلانعان ترامپتىڭ ەكونوميكالىق ساياساتى ەكى باعىتتا: ىشتە سالىقتى ازايتۋ، سىرتقا كەدەندىك سالىقتى كوبەيتۋ. جالپاق تىلمەن ايتقاندا ءوز حالقىنىڭ قالتاسىنا تۇسپەي، شەتەل تاۋارلارىنا جاسالعان جەڭىلدىكتەردى الىپ تاستاپ، پايدانى سولاردان ەسەلەپ قارپىپ قالۋ.

ترامپ قاڭتاردىڭ 25-كۇنى لاس-ۆەگاستاعى كازينولارعا بارىپ، ديللەرلەردىڭ ءشاي پۇلى مەن كەزەكشىلىكتەن تاپقان ارتىق اقشاسىنا سالىناتىن تابىس سالىعىن الىپ تاستاعانىن ايتىپ، سايلاۋ الدى بەرگەن ۋادەسىن ورىنداعانىن مالىمدەدى.

قاڭتاردىڭ 29-كۇنى اقش سەناتى ترامپ قارجى ءمينيسترى لاۋازىمىنا ۇسىنعان سكوت بەسسانتتىڭ كانديداتۋراسىن ماقۇلدادى. كەزىندە الەمدى ۋىسىندا ۇستاعان قارجى ماگناتى سوروستىڭ كومەكشىسى بولعان 62 جاستاعى ميلليادەر سەناتورلار الدىندا ترامپتىڭ ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ دۇرىستىعىن دالەلدەپ باقتى. دەموكراتتاردىڭ "ىشتە سالىقتى ازايتۋ، سىرتقا سالىقتى كوبەيتۋ ستراتەگياسىنىڭ ەلدەگى ارەڭ اۋىزدىقتالعان قىمباتشىلىقتى تاعى دا ۇدەتپەي مە" دەگەن الاڭىنا سالىقتى ازايتپاسا ەلدەگى ورتا تاپتىڭ جاڭدايىنىڭ تۇزەلمەيتىنىن، كەدەندىك سالىقتى كوبەيتۋ ءادىل باسەكەلەستىكتى قامتاماسىز ەتەتىنىن ايتىپ، تياناقتى ءتۇسىندىردى.

بىزدەگى سەيسەنبىدە وتكەن كەڭەيتىلگەن ۇكىمەت وتىرىسىنان كەيىن قوسىمشا قۇن سالىعىنىڭ 20 پايىزعا كوتەرىلەتىنى قوعامنىڭ باستى تالقىسىنا اينالدى. ءوزىمىز كىرەتىن ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق ەلدەرىندە، اتاپ ايتقاندا رەسەي مەن بەلارۋستە ققس 20 پايىز بولسا، ءبىزدىڭ ۇكىمەتتە سول دەڭگەيگە كوتەرگەلى وتىر. ال الەمنىڭ ء"بىرىنشى ەكونوميكاسى" سانالاتىن امەريكادا ققس اتىمەن جوق. كەي شتاتتارىندا بۇرىن بولعانىمەن، قازىر الىنىپ تاستالعان. ءبىزدىڭ شىعىس كورشىمىز قىتايدا ققس-نىڭ ەڭ جوعارعىسى 13 پايىز. تەمەكى مەن اراققا سالىنادى. ققس قىتاي سالىق ءتۇسىمىنىڭ 50-60 پايىزىن قۇرايدى. قىتايدا زاڭدى تىركەلگەن 43 ميلليون (قازاقستاننىڭ حالىق سانىنان ەكى ەسە كوپ) ورتا جانە شاعىن بيزنەس سۋبەكتىسى بار ەكەنىن ەسكەرسەك وعان تاڭدانۋعا، وزىمىزبەن سالىستىرۋعا كەلمەيدى.

ترامپتىڭ بيۋدجەتتىك ءتۇسىمدى ۇنەمدەۋ ءۇشىن سۋبسيديا ەسەبىندەگى فەدارالدىق  ىشكى-سىرتقى شىعىنداردى قىسقارتۋعا قول قويعانى بەلگىلى. وعان مەدساقتاندىرۋ، الەۋمەتتىك تولەمدەر كىرمەيدى. سول ارقىلى 2 تريلليون دوللار ۇنەمدەمەك. بۇل قازاقشا ايتقاندا "كورپەگە قاراي قوسىلۋگە" ەمەس، "تارتا جەسەڭ تاي قالادى، قويا جەسەڭ قوي قالادى" ۇعىمىنا كەلەدى.

ترامپتىڭ بيزنەستەن ساياسي ساحناعا كەلگەلى بەرى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنان ەڭ كوپ تەپەرىش كورىپ كەلە جاتقان ساياساتكەر ەكەنى بەلگىلى. الدىنعى جولى پرەزيدەنت بولىپ تۇرعاندا دا، وسى جولعى پرەزيدەنت سايلاۋى كەزىندە دە، قازىردە ۇنەمى اقپاراتتىق شابۋىلعا ۇشىراۋمەن كەلەدى. وعان بولا تونىن وتقا تاستاپ وتىرعان ترامپ جوق.

قاڭتاردىڭ 28-كۇنى ترامپتىڭ جاڭا سايلانعان ءباسپاسوز حاتشىسى كەرولاين ليۆيت تانىمال بلوگەرلەر مەن الەۋمەتتىك جەلى جۇلدىزدارىنىڭ اق ءۇيدىڭ تىلشىلىگىنە ءوتىنىش بەرە الاتىنىن مالىمدەدى. ء"بىز ەركىن جۋرناليستەردى، بلوگەرلەردى، الەۋمەتتىك جەلىدە ءوز ءستيلى بار بەلسەندىلەردى اق ءۇيدىڭ تىلشىلىك كۋالىگىنە ءوتىنىش بەرۋگە شاقىرامىز" - دەدى.

ول بۇل قادامدارىن "قازىر جاستاردىڭ اراسىندا اقپارات قۇرالدارىنا دەگەن سەنىمنىڭ تومەندەپ كەتكەنىن، ترامپ اكىمشىلىگى اق ۇيگە تانىمال ءداستۇرلى باق وكىلدەرىن كىرگىزىپ قانا قويماي، قوعاممەن جالپى بەتتىك ديولوگ ورناتۋدى قالايتىنىن",سول ماقساتتاعى ارەكەت ەكەنىن  ءتۇسىندىردى.

ەسبول ۇسەنۇلى

Abai.kz